HİDROELEKTRİK SANTRALLERİN TURİZME ETKİLERİ: UZUNGÖL SOLAKLI VADİSİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 43, 471 - 483, 30.06.2020

Emre Aygün , Nilgün Avcı

https://doi.org/10.31795/baunsobed.689923

Öz

Yenilenebilir
enerji kaynağı olarak kabul edilen hidroelektrik santral yatırımları Türkiye’de
son yıllarda hız kazanmıştır. Yapılan santrallerin inşası ve işletmesi sırasında
doğal ve sosyal çevreye pek çok etkisi bulunmaktadır. Yasal prosedürler
çerçevesinde, bölgenin kültürel ve çevresel yapısına uygun olarak kurulan
santrallerin, bölgenin turizmi ile enerji ihtiyacına birlikte katkı sunması
mümkündür. Enerji ihtiyacını karşılama girişimlerinin çevrenin sürdürülebilirliğinin
önüne geçmemesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı hidroelektrik santrallerin (HES)
turizme etkilerini belirlemek ve çözüm önerileri getirmektir. HES’lerin turizme
etkileri, nitel araştırma yaklaşımı, durum çalışması ile araştırılmıştır. Veriler
2019 Ocak ayında Uzungöl Solaklı Vadisinde görüşme tekniği ile toplanmış ve
verilerin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Çalışmanın en önemli
sonuçları içinde özellikle aynı nehir üzerinde ardışık HES’lerin çevreye ve
turizme zarar verdiği görüşünün öne çıkmasıdır. Katılımcılar Uzungöl turizminin
HES’lerden zarar görmemesi için dünyadaki iyi HES uygulamalarının (çevreye
duyarlı) örnek alınmasını vurgulamışlardır. HES sayısının sınırlı tutulması,
kuruluşu ve işletilmesi sırasında habitata zarar vermemesi için tüm önlemlerin
alınması ve denetlenmesi önerilebilir. Çalışmanın sonuçlarının turizmin ve
enerji kaynaklarının sürdürülebilirliğine katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Enerji Kaynakları, Hidroelektrik Santral, Sürdürülebilir Turizm, Uzungöl, Solaklı Vadisi

THE EFFECTS OF HYDROELECTRIC POWER PLANTS ON TOURIZM: CASE OF UZUNGÖL SOLAKLI VALLEY

Öz

Hydroelectric power plant investments that are
considered as a renewable energy source has gained pace over the last years in
Turkey. There are many effects on the natural and social environment during the
construction and operation of the power plants. Within the framework of legal
procedures, it is possible for the plants established in accordance with the
cultural and environmental structure of the region to contribute to the tourism
and energy needs of the region. Initiatives to meet energy needs should not
prevent the sustainability of the environment. The aim of this study is to
determine the effects of hydroelectric power plants (HEPP) on tourism and to
propose solutions. The effects of HEPPs on tourism were investigated by
qualitative research approach and case study. The data were collected in
January 2019 in Uzungöl Solaklı Valley using the interview technique and
descriptive analysis was used to analyze the data. Among the most important
results of the study, the view that consecutive HEPPs harm the environment and
tourism especially on the same river comes to the fore. Participants emphasized
that good HEPP practices (environmentally sensitive) in the world are taken as
an example to prevent Uzungöl tourism from being harmed by HEPPs. It is
recommended that all measures be taken and supervised in order to keep the
number of HEPP limited and not harm the habitat during its establishment and
operation. The results of the study are thought to contribute to the
sustainability of tourism and energy resources.

Anahtar Kelimeler

Energy Resources, Hydroelectric Power Plant, Sustainable Tourism, Uzungol, Solaklı Valey

Kaynakça

• Atabey, S. ve Gündoğan, A. (2015). Doğu Karadeniz eko-turizm ve HES potansiyelinin, çevreye ve yerel halka etkilerinin SWOT analizi ile değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 5(2): 56-63.
• Başkaya, Z. ve Türk, E. (2015). Barajların olası çevresel ve sosyo-ekonomik etkilerinin halkın bakış açısıyla değerlendirilmesi: Ilısu barajı ve Hasankeyf örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40): 347-383.
• Bayraktar İnşaat. (2018). Güneşli 2 Regülatörü ve HES Erişim Tarihi: 24.11.2018, http://www.bayraktarinsaat.com.tr/tr/proje/gunesli-ii-regulatoru-ve-hes-36.
• Bozkurt, S. ve Tür, R. (2015). Dünyada ve Türkiye’de Hidroelektrik Enerji Gelişimi ve Genel Değerlendirme, 4. Ulusal Su Yapıları Sempozyumu, Antalya, 322-330.
• Burns,G. L. ve Haraldsdóttir, L. (2019). Hydropower and tourism in Iceland: Visitor and operator perspectives on preferred use of natural areas. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 25, March: 91-101.
• Civelek M., Dalgın T., Çeken H. ve Ekiztepe B. (2014). Agro-Turizm ve Kırsal Kalkınma İlişkisi: Muğla Yöresindeki Agro-Turizm Alanlarında Bir Araştırma. Turizm Akademik Dergisi, 1(1): 15-28.
• Devlet Su İşleri (DSİ). (2017). Faaliyet raporu. Erişim Tarihi: 04.12.2018 http://www.dsi.gov.tr/stratejik-planlama/faaliyet-raporlari
• Enerji Atlası, (2018). Hidroelektrik Santralleri, Erişim Tarihi:04.12.2018 http://www.enerjiatlasi.com/hidroelektrik/
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. (2018). Türkiye Elektrik Enerjisi Tüketimi (2018) (Erişim Tarihi: 28.11.2018) http://www.enerji.gov.tr/tr-TR/Sayfalar/Elektrik
• Enerjisa. (2018). Çambaşı Hidroelektrik Santrali Erişim Tarihi: 26.11.2018 https://www.enerjisauretim.com.tr/faaliyetlerimiz/elektrik-uretimi/cambasi-hes
• Kültür Portalı (2018), Kampçılık–Eskişehir, Erişim Tarihi: 04.12.2018 https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/eskisehir/turizmaktiviteleri/kampcilik
• Kültür ve Turizm Bakanlığı, (2018). Rafting, Erişim Tarihi: 24.11.2018 http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR-10060/rafting.html
• Özgen, K., Dilek, E., Türksoy, S. ve Çelebi, S. (2016). Sürdürülebilir Turizm Yönetimi (1.Baskı). Ankara: Detay Yayınları.
• Rodriguez, J.F. (2012). Hydropower landscapes and tourism development in the Pyrenees. Journal of Alpine Research, 100 (2):1-17.
• Sæþórsdóttir, A. D. ve Hall, C. M. (2018). Floating away: the impact of hydroelectric power stations on tourists’ experience in Iceland. Sustainability, 10 (2315):1-33.
• Turhan E. ve Çağatay H. (2015). Hidroelektrik Santrallerin (HES) Çevresel ve Sosyal Etkileri: Alakır Vadisi Örneği, 4. Su yapıları Sempozyumu Adana: 67-76.
• Ulaş, D. (2010). Macahel’de hidroelektrik santrallerin ve ekoturizmin çevreye ve yöre halkına etkileri. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(1), Bahar: 151-158.