The Overall Museum Image Perceptions of Foreign Tourists: Hagia Sophia and Topkapı Palace Museum

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 44, 1269 - 1295, 31.12.2020

Seçkin Eser , Zafer Erler

https://doi.org/10.31795/baunsobed.730083

Öz

Museums are important attractions for the tourism sector. Museum image is an important factor in order to be successful in the tourism industry and to have distinctive features from other museums. The purpose of this study is to determine the perceived overall museum image of Topkapı and Hagia Sophia Museum by foreign tourists. The data were collected by applying a questionnaire developed based on the literature between the dates of December 8, 2018 – February 8, 2019, to 527 foreign tourists visiting the two museums. In the research results; it was determined that the Topkapı Palace and the Hagia Sophia Museum were perceived as “good” in terms of the overall museum image, but there was no difference between each other by foreign tourists. Additionally, it was determined that perception of the cognitive and emotional museum image affected the overall museum image. In the study, recommendations have been developed to museums, related institutions and organizations by considering cognitive and emotional image factors for the development of museums.

Anahtar Kelimeler

Cognitive Museum Image, Emotional Museum Image, Overall Museum Image, Hagia Sophia Museum, Topkapı Palace Museum

YABANCI TURİSTLERİN GENEL MÜZE İMAJI ALGILAMALARI: AYASOFYA VE TOPKAPI SARAYI MÜZELERİ

Öz

Turizm sektörü açısından müzeler önemli çekim merkezleridir. Bir müzenin turizm sektöründe başarı elde edebilmesi ve diğer müzelerden ayırt edici özelliklere sahip olabilmesi için müze imajı önemli bir faktördür. Bu çalışmanın amacı, yabancı turistlerce Topkapı ve Ayasofya Müzesi’nin algılanan genel müze imajının belirlenmesidir. Veriler alan yazınına dayalı olarak geliştirilen anket aracılığı ile iki müzeyi ziyaret eden 527 yabancı turiste, 8 Aralık 2018-8 Şubat 2019 tarihleri arasında yüz yüze uygulanarak elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, yabancı turistler tarafından Topkapı Sarayı ve Ayasofya Müzesi’nin genel müze imajı açısından “iyi” olarak algılandığı, ancak aralarında müze imajı bakımından fark olmadığı belirlenmiştir. Çalışmada; bilişsel ve duygusal müze imaj algısının, genel müze imajı algısını etkilediği belirlenmiştir. Çalışmada müzelere, ilgili kurum ve kuruluşlara müzelerin geliştirilmesi için bilişsel ve duygusal imaj faktörleri ele alınarak öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilişsel Müze İmajı, Duygusal Müze İmajı, Genel Müze İmajı, Ayasofya Müzesi, Topkapı Sarayı Müzesi

Kaynakça

• Referans 1 Ahunbay, Z. (2017). Bir Dünya Mirasının Korunması: Ayasofya. Uluslararası Katılımlı 6. Tarihi Yapıların Korunması ve Güçlendirilmesi Sempozyumu 2-3-4 Kasım 2017 (37-46). http://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/17917_41_24.pdf, (Erişim: 10.04.2019).
• Referans 2 Akbulut, B. A. (2014). Turistik Destinasyon Olarak Ankara’nın Bilişsel ve Duygusal İmaj Bileşenleri Açısından Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi (Tez No. 366350).
• Referans3 Aksoy, E. (2016). İstanbul’daki Devlet Müzeleri ve Özel Müzelerin Reklam Stratejileri Açısından Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi (Tez No. 436974).
• Referans4 Alex,S., Bernd, H. S. ve Joshua, M. (1995). Processes for Managing Identity, Image and Design. Design Management Institute, 6 (1), 60-63.
• Referans5 Altunbaş, A. ve Özdemir, Ç. (2012). Çağdaş Müzecilik Anlayışı ve Ülkemizdeki Müzeler. Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı, http://teftis.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/4655,makale.pdf, (Erişim: 09.06.2019).
• Referans6 Ayasofya Müzesi (2019). “Ayasofya Müzesi Tarihçe”, 21 Nisan 2019 tarihinde ayasofyamuzesi.gov.tr/tr/content/tarihçe adresinden erişildi.
• Referans7 Baloğlu, Ş. ve Brinberg, D. (1997). Affective Images of Tourism Destinations. Journal of Travel Research, 35 (4), 11-15.
• Referans8 Baloğlu, Ş. ve McCleary, K. W. (1999). A Model of Destination Image Formation. Annals of Tourism Research, 26 (4), 868-897.
• Referans9 Barrio, J. M., Herrero, C. L ve Sanz, A. J. (2009). Measuring the Efficiency of Heritage Institutions: A Case Study of a Regional System of Museums in Spain. Journal of Cultural Heritage, 10, 258–268.
• Referans10 Beerli, A. ve Josefa, D. M. (2004). Factors Influencing Destination Image. Annals of Tourism Research, 31 (3), 657-681.
• Referans11 Bogan, E., Constantin, D. M. ve Grıgore, E. (2018). The Museum Tourism in Bucharest, Romania. Quality - Access to Success, 19 (1), 85-91.
• Referans12 Boyar, H. (2006). Bilgi Toplumu Oluşumu ve Küreselleşmenin Şehirsel Mekâna Etkilerinde Müzeler Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi (Tez No:180371).
• Referans13 Cimilli, C. (2009). Ayasofya ve Kariye Müzesi. İstanbul: İstur Turistik Yayıncılık.
• Referans14 Culley, S. (2010). Museums and Tourists: A Quantitative Look at Curator Perceptions of Tourism. Yüksek Lisans Tezi, University of Waterloo, Canada.https://uwspace.uwaterloo.ca/bitstream/handle/10012/5075/Culley_Sarah.pdf?sequence=1&isAllowed=y, (Access: 05.05.2019).
• Referans15 Çerçi, A. (2013). Destinasyon Markalama ve Yavaş Şehir Seferihisar’ın Destinasyon Marka İmajı. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi (Tez No. 339056).
• Referans16 Çetin, S. ve Tekiner, M. A. (2015). Kurumsal İmajın Temel Belirleyicileri: Emniyet Teşkilatı Örneklemi İç Paydaş Anketi. Journal of Management and Economics Research, 13 (1), 418-440.
• Referans17 Demir, C. (1998). Müzelerde Pazarlama: Müze-Ziyaretçi İlişkilerinde Çağdaş Pazarlama Yaklaşımı. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi (Tez No.73419).
• Referans18 Erdoğan, T. (2003). Türkiye’deki Arkeoloji Müzelerinde Yapılan Eğitsel Faaliyetler, Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi (Tez No. 506266).
• Referans19 Erdoğan, E. G. (2012). Bizans Döneminde Ayasofya, Tarihçesi ve Mimari Özellikleri Hakkında Genel Bilgiler. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 1-7.
• Referans20 Gartner, W. C. (1993). Image Formation Process. Journal of Travel and Tourism Marketing, 2 (3), 191–215.
• Referans21 Gil,S. M. ve Ritchie, J. R. (2009). Understanding the Museum Image Formation Process. Journal of Travel Research, 47 (3), 480-493.
• Referans22 Gil,S. M. ve Ritchie, J. R. (2017). Research Based Guidelines for Effective Visitation Management of Museums Image. International Journal of Culture,11 (4), 534-550.
• Referans23 Harrison, J. (1997). Museums and Tourist Expectations. Annals of Tourism Research, 24 (1), 23-40.
• Referans24 İpşirli, M. (1999). Osmanlı Devlet Teşkilatı. E. İhsanoğlu(der.), Osmanlı Devleti Tarihi içinde., İstanbul: Feza Yayınları.
• Referans25 Jolliffe, L. ve Smith, R. (2001). Heritage, Tourism and Museums: The Case of the North Atlantic Islands of Skye, Scotland and Prince Edward Island, Canada. International Journal of Heritage Studies, 7 (2), 149-172.
• Referans26 İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2018). “İstanbul İstatistik Raporları”, 22 Mayıs 2019 tarihinde http://www.istanbulkulturturizm.gov.tr/Eklenti/62367,aralik-2018pdf.pdf?0 adresinden erişildi.
• Referans27 Kervankıran, İ. (2014). Dünya’da Değişen Müze Algısı Ekseninde Türkiye’deki Müze Turizmine Bakış. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9 (11), 345-369.
• Referans28 Kırca, S. S. (2008). Tüketicilerin Müze Ziyaret Alışkanlıkları ve Müze Tercihlerini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi (Tez No. 228834).
• Referans29 Kotler, N. ve Kotler, F. (2000). Can Museums be All Things to All People?: Missions, Goals, and Marketing's Role.Museum Management and Curatorship, 18 (3), 271-287.
• Referans30 Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019). “Müze Tanımı”, 26 Haziran 2018 tarihinde http://pdb.kulturturizm.gov.tr/TR,137113/muze-nedir.html adresinden erişildi.
• Referans31 Mercin, L. (2003). Kültür ve Sanat Değerlerinin Yaşatılmasında Müzelerin Rolü. Elektronic Journal of Socıal Sciences, 2 (6),106-114.
• Referans32 Moreno-Mendoza, H., Santana-Talavera, A. ve Boza-Chirino, J. (2020). Perception of Governance, Value and Satisfaction in Museums from the Point of View of Visitors. Preservation-Use and Management Model. Journal of Cultural Heritage, 41, 178-187.
• Referans33 Müze Rehberi (2019). “Müzecilik Tanımı”, 2 Şubat 2019 tarihinde www.müzerehberi.net adresinden erişildi.
• Referans34 Özkan, B.İ. (2015). Destinasyon Rekabetinde Müzelerin Pazarlama Stratejilerinin Turizm Alanında Çalışan Akademisyenler Tarafından Değerlendirilmesi: Ankara Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi (Tez No. 396108).
• Referans35 Özgören, F. (2017). Boş Zaman Pazarlaması ve Müzecilikte Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi (Tez No. 209943).
• Referans36 Pajunen, K. (2006) Stakeholder Influences in Organizational Survival. Journal of Management Studies, 43 (6), 1261-1288.
• Referans37 Prayang, G., Hosany, S., Muskat B. ve Del Chippa, G. (2017). Understanding The Relationships Between Tourists Emotional Experiences, Perceived Overall Image, Satisfaction, and Intention to Recommend. Journal of Travel Research, 56 (1), 1-48.
• Referans38 Radder, L. ve Han, X. (2015). An Examination of The Museum Experience Based on Pine and Gilmore’s Experience Economy Realms. Journal of Applied Business Research, 31 (2), 455-470.
• Referans39 Rosenberg, Milton J.,Hovland, Carl J., McGuire, William J., Robert, P. Abelson., veBrehm, Jack W. (1960). Attitude Organization and Change: an Analysis of Consistency Among Attitude Components. New Haven, CT: Yale University Press.
• Referans40 Tezgel, E. ve Akova, O. (2017). Müze Ziyaretçileri Üzerine Yapılan Çalışmalara İlişkin Alanyazın Taraması. Journal of Recreation and TourismResearch, 4 (1), 308-320.
• Referans41 Topkapı Sarayı Müzesi (2019). “Topkapı Sarayı Müzesi Tarihçe”, 21 Nisan 2019 tarihinde topkapisarayi.gov.tr/tr/tarihçe adresinden erişildi.
• Referans42 Sezgin, M., Haşıloğlu, S. B. ve İnal, E. (2011). Müze Pazarlamasında Müşteri İlişkileri ve Deneyimleri Üzerine Bir Araştırma. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (13), 201–220.
• Referans43 Şimşirgil, A. (2016). Bir Müstakil Dünya Topkapı Sarayı. İstanbul: Timaş Yayınları
• Referans44 Trinh, T. T. ve Ryan, C. (2013). Museums, Exhibits and Visitor Satisfaction: A study of the Cham Museum, Danang, Vietnam. Journal of Tourism and Cultural Change, 11 (4), 239-263.
• Referans45 Tandoğdu, H. İ. (2015). Tarihi Anıt ve Sitlerde Önleyici Koruma Olarak Ziyaretçi Yönetimi: Topkapı Sarayı Müzesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi (Tez No. 419057).
• Referans46 Temel, B. (2019). İstanbul Tarihi Yarımadası’nda Müzecilik ve Müze Turizmi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi (Tez No:568825).
• Referans47 Türkkahraman, M.(2003). Günümüzün Büyüsü İmaj ve Gerçek Hayat. Sosyoloji Konferansları, 30, 1-14.
• Referans48 UNESCO (2012), “Müzecilik”, 26 Haziran 2018 tarihinde http://unesdoc.unesco.org/images/0022/002201/220143E.pdf adresinden erişildi. Ural, A. ve Kılıç, İ. (2013). Bilimsel Araştırma Süreci ve Spss ile Veri Analizi, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Referans49 Vaughan, R. (2001). Images of a Museum. Museum Management and Curatorship, 19 (3), 253-268.
• Referans50 Yazıcıoğlu, İ. ve Akbulut, B. A. (2015). Turistik Destinasyon Olarak Ankara’nın Bilişsel ve Duygusal İmaj Bileşenleri Açısından Analizi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3 (3), 136-144.
• Referans51 Yolal, M. (2016). Turizm Araştırmalarında Örnekleme - Bibliyometrik Bir Araştırma. Ankara:Detay Yayıncılık.