Covid-19 Salgının havayolu şirketlerinin finansal performansına giderler ve karlılık açısından etkisi: Türk Hava Yolları ve Pegasus örneği

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 51, 73 - 87, 28.06.2024

Faruk Dayı , Issa Rajab Ali Mousa

https://doi.org/10.31795/baunsobed.1426850

Öz

Covid-19 Pandemisi toplum sağlığına verdiği zararın yanı sıra sosyal, siyasal ve iktisadi hayatı da olumsuz yönde etkileyerek toplum yapısında ve ekonomik düzende önemli değişimlere neden olmuştur. Havayolu yolcu taşımacılık sektörü de pandemiden olumsuz yönde etkilenmiştir. Pandemi ile birlikte havayolu seyahatleri kurallara bağlanmış, koltuk kapasiteleri azaltılmış ve geniş gövdeli uçaklardan dar gövdeli uçaklara doğru bir geçiş yaşanmıştır. Bu dönemde havayolu şirketlerinin gelirleri azalmış, giderleri ise artmış ve gelir gider dengesi bozularak esas faaliyetlerden zarar edilmesine neden olmuştur. Bu hususla çalışmada pandeminin havayolu şirketlerinin giderlerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Borsa İstanbul’da işlem gören Türk Hava Yolları (THY) ve Pegasus (PGSUS) 2019-2022 dönemi finansal tablo verilerinden yararlanılmıştır. Hasılat, satışların maliyeti, brüt kar, genel yönetim giderleri, pazarlama giderleri, esas faaliyet karı/zararı, finansman giderleri, sürdürülebilir faaliyetler vergi öncesi kar/zararı ve dönem karı/zararı verileri kullanılmıştır. Trend, dikey ve oran analizi yapılarak bulgular değerlendirilmiştir. Analiz sonucunda pandemi döneminde şirketlerin giderlerinin anormal bir şekilde arttığı tespit edilmiştir. Şirketlerin hasılatlarının 2021 yılı itibariyle yükselmeye başladığı, 2022 yılında ise anormal bir oranda artış gösterdiği belirlenmiştir. Pandemi de yüksek tutarlarda giderlere katlanarak zarar eden şirketlerin, 2022 yılında pandemi önceki dönemden daha iyi bir karlılık performansı gösterdikleri bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Havayolu Şirketleri, Giderler, Karlılık, Finansal Analiz, Finansal Performans

Etik Beyan

Çalışmanın verileri Kamuyu Aydınlatma Platformundan alındığı için etik kurul izni gerekmemektedir.

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

YOK

The impact of the Covid-19 Pandemic on financial performance of airlines’ in terms of expenses and profitability: Turkish Airlines and Pegasus

Öz

The Covid-19 pandemic has had a detrimental impact on social, political, and economic facets, precipitating substantial shifts in societal structures and economic frameworks. The pandemic has also taken a toll on the airline passenger transportation sector. During the pandemic, airline travel underwent regulation, with reduced seat capacities and a transition from wide to narrow-body aircraft. Throughout this period, airline revenues experienced a decline while expenses escalated, causing a significant imbalance between income and expenses. This imbalance led to losses in operating activities for airlines. This study investigated the impact of the pandemic on airlines’ expenses. Data were collected from the 2019-2022 financial statements of Turkish Airlines (THY) and Pegasus (PGSUS), which are traded on Borsa Istanbul. The study focused on revenues, costs of sales, gross profit, general administrative expenses, marketing costs, operating profits/losses, financing costs, profits/losses before tax from continuing operations, and net period profits/losses for the financial year. Trend, vertical, and ratio analyses were performed to evaluate the findings. The results showed that the expenses of and Pegasus increased drastically during the pandemic. Their revenues started to rise in 2021 and increased drastically in 2022. While they suffered losses due to high expenses during the pandemic, they showed a better profitability performance in 2022 than before the pandemic.

Anahtar Kelimeler

Airlines, Expenses, Profitability, Financial Analysis, Financial Performance

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Adrienne, N., Budd, L., & Ison, S. (2020). Grounded aircraft: An airfield operations perspective of the challenges of resuming flights post COVID. Journal of Air Transport Management, 89, 1-6.
• Akdoğan, N., & Tenker, N. (2007). Finansal tablolar ve mali analiz teknikleri (Gözden geçirilmiş 12.baskı). Gazi Kitabevi.
• Akgüç, Ö. (2013). Mali tablolar analizi (Genişletilmiş 15.baskı). Avcıol Basım Yayın.
• Aman, Q., & Altass, S. (2021). Pre-and Post-COVID-19 condition, performance and future of the airline industry: Evidence from accounting data. Amazonia Investiga, 10 (37), 9-23.
• Atems, B., & Yimga, J. (2021). Quantifying the impact of the COVID-19 pandemic on US airline stock prices. Journal of Air Transport Management, (97), 1-18.
• Ay, Z., Seçme, Z. O., & Topcu, N. (2023). Sürdürülebilirlik performansı Kovid-19 Salgını sırasında havayolu şirketlerinin finansal performansını nasıl etkilemiştir? İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(2), 988-1002.
• Colak, O., Enoch, M., & Morton, C. (2023). Airport business models and the COVID-19 pandemic: An exploration of the UK case study. Journal of Air Transport Management, (108), 1-13.
• Dağlı, D. (2021). Havayolu işletmelerinin Covid-19 öncesi ve Covid-19 sürecindeki finansal performanslarının TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2242-2255.
• Dayı, F. (2021). Covid-19'un Havayolu Şirketlerinin Finansal performansına etkisi: Havayolu şirketlerinde bir uygulama. I. Kırışkan içinde, Pandemi sürecinin etkilerine dair akademik değerlendirmeler (s. 255-295). Gazi Kitabevi.
• Erduru, İ. (2021). Covid-19 Salgınının yolcu taşımacılığı sektörlerinin finansal performansına olan etkisinin incelenmesi. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi (IJBEMP), 5(2), 877-891.
• Gandasari, D., & Dwidienawati, D. (2020). Content analysis of social and economic issues in Indonesia during the COVID-19 pandemic. Heliyon, 6(11), 1-9.
• Hu, S., & Zhang, Y. (2021). COVID-19 pandemic and firm performance: Cross-country evidence. International Review of Economics and Finance(74), 365-372.
• KAP. (01.10.2023). Kamuyu Aydınlatma Platformu. 01.10.2023 retrieved on https://www.kap.org.tr/tr/Sektorler.
• Karapınar, A., & Zaif, F. (2016). Finansal analiz (Gözden geçirilmiş ve yenilenmiş 4. Baskı). Gazi Kitabevi.
• Kim, M., & Sohn, J. (2022). Passenger, airline, and policy responses to the COVID-19 crisis: The case of South Korea. Journal of Air Transport Management, (98), 1-11.
• Kurt, G., & Kablan, A. (2022). Covid-19’un, BIST Ulaştırma Endeksinde faaliyet gösteren havayolu işletmelerinin finansal performansı üzerindeki etkilerinin, Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile analizi. İşletme Akademisi Dergisi, 3(1), 16-33.
• Liao, M., Wu, C., & Yan, H. (2022). Recovery of Chinese low-cost carriers after the outbreak of COVID-19 pandemic. Journal of Air Transport Management, (105), 1-13.
• Makni, M. S. (2023). Analyzing the impact of COVID-19 on the performance of listed firms in Saudi market. Technological Forecasting & Social Change, (187), 1-7.
• Maneenop, S., & Kotcharin, S. (2020). The impacts of COVID-19 on the global airline industry: An event study approach. Journal of Air Transport Management, (89), 1-6.
• Okka, O. (2015). Finansal yönetim teori ve çözümlü problemler. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özdemir, O., & Akçakanat, Ö. (2021). Covid-19 Pandemisinin turizm ve havayolu sektörlerine mali etkileri üzerine bir araştırma. Mali Çözüm Dergisi, 31(165), 89-120.
• Rosa, G. (2022). Travel decisions in Poland during the COVID-19 pandemic. Procedia Computer Science, (207), 3097-3105.
• Sucu, M. (2021). COVID-19 Salgını döneminde havacılık sektöründe kriz yönetimi: Türk Havayolları (THY) özelinde bir durum çalışması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2863-2864.
• Temel, E. (2022). Covid-19 Salgınının havayolu yolcu taşıma işletmelerinin finansal performanslarına etkisinin oran analizi yöntemiyle incelenmesi: Borsa İstanbul örneği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 24(COVİD 19-özel sayı), ÖS53-ÖS78.
• Warnock-Smith, D., Graham, A., O’Connell, J. F., & Efthymiou, M. (2021). Impact of COVID-19 on air transport passenger markets: Examining evidence from the Chinese market. Journal of Air Transport Management, (94), 1-24.
• Wolle, B. (2021). Stochastic modelling of air passenger volume during the COVID-19 Pandemic and the financial impact on German airports. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3785562 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3785562, 1-45.
• Zhang, X., Ding, Z., Hang, J., & He, Q. (2022). How do stock price indices absorb the COVID-19 pandemic shocks?. The North American Journal of Economics and Finance, (60), 1-23.