Yerli turistlerin gösterişçi tüketim eğilimlerinin konaklama işletmesi tercihleri üzerindeki etkisi

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 52, 605 - 625, 30.12.2024

Tansu Elif Dinç , S.süreyya Bengül

https://doi.org/10.31795/baunsobed.1414583

Öz

Çalışmanın amacı, gösterişçi tüketimin konaklama işletmesi tercihleri üzerindeki etkisini inceleyen az sayıda çalışma olmasından dolayı ilgili teorik boşluğu doldurmak, bu konuda birçok farklı örneklemde ve ülkede çalışma yapılmışken sabit gelirli bireyler (öğretmenler örnekleminde) üzerinde araştırma yaparak literatürü zenginleştirmek ve konaklama endüstrisinde uygulayıcıların pazarlama faaliyetlerine bir katkı sunmaktır. Bu amaçla, Kütahya il merkezi ve ilçelerinde yer alan Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı devlet okullarında çalışan öğretmenler ve okul yöneticilerinden online anket yöntemi kullanılarak 400 adet veri toplanmıştır. Toplanan veriler üzerinde geçerlilik ve güvenilirlik analizleri, t-testi, tek yönlü varyans analizi, keşfedici faktör analiz, regresyon ve korelasyon analizi gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, gösterişçi tüketimin satın alma tercihleri üzerinde anlamlı ve olumlu bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca öğretmenlerin gösterişçi tüketim eğilimleri ile konaklama işletmesi tercihleri arasında anlamlı, olumlu ve orta düzeyde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gösterişçi tüketim, Satın alma tercihleri, Konaklama işletmeleri

The effect of conspicuous consumption tendencies of domestic tourists on accommodation establishment preferences

Öz

The aim of this study is to fill the theoretical gap since there are few studies examining the effect of conspicuous consumption on accommodation business preferences. It is also aimed to enrich the literature by researching fixed-income individuals (in the sample of teachers) while studies have been conducted on this subject in many different samples and countries and to provide an insight into the marketing activities of practitioners in the accommodation industry to contribute. For this purpose, an online survey was conducted on teachers and school administrators working in public schools affiliated with the Ministry of Education in Kütahya province and its districts, and 400 usable survey forms were collected. On the collected data, validity and reliability analyses, t-test, one-way analysis of variance, exploratory factor analysis, correlation, and regression analysis were carried out. As a result of the analyses, it was determined that conspicuous consumption has a significant and positive effect on purchasing preferences. Additionally, it was determined that there was a significant, positive, and moderate relationship between teachers' conspicuous consumption tendencies and accommodation establishment preferences.

Anahtar Kelimeler

Conspicuous consumption, Purchasing preferences, Accommodation businesses

Kaynakça

• Aagerup, U., ve Nilsson, J. (2016). Green consumer behavior: being good or seeming good?. Journal of Product & Brand Management, 25(3), 274-284.
• Acar, A. (2000). Gösteriş tüketimi. Ekonomik ve Teknik Dergi Standard, 457, 38-50.
• Açıkalın, S. ve Erdoğan, L. (2004). Veblenci gösteriş amaçlı tüketim. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4(7), 1-18.
• Akyüz, M. (2015). Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler; gösteriş amaçlı tüketim eğilimi ve sembolik tüketim eğiliminin genç tüketiciler açısından değerlendirilmesi (SDÜ Örneği) [Doktora tezi], Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Aslay, F., Ünal, S. ve Akbulut, Ö. (2013). Materyalizmin statü tüketimi üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(2), 43-62
• Atar, A. ve Urgan, S. (2020). Veblen malları bağlamında aşırı turizm hareketlerine yönelik eleştirisel bir bakış açısı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 12-20.
• Ayhan, A. (2009). Üniversite gençliğinde marka-tüketim bağlamında bilinç-biliş düzeyi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(26), 27-46
• Balıkçıoğlu, B. ve Volkan, P. (2016). Sosyal medya, televizyon ve akran iletişiminin materyalizm ve gösteriş tüketimi üzerindeki etkisi: Tüketici sosyalleşmesi perspektifi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35), 299-319.
• Barzoki, M. H., Tavakol, M. ve Vahidnia, A. (2014). Effects of sexual objectification on conspicuous consumption and materialism. Sexuality Research and Social Policy, 11(2), 153-162.
• Bloch, F., Vijayendra R. ve Sonalde D. (2004). Wedding celebrations as conspicuous consumption signaling social status in rural India. Journal of Human Resources, 39(3), 675-695
• Boğa, Ö. ve Başcı, A. (2016). Ağızdan ağıza pazarlamanın gösterişçi tüketim üzerine etkisi. Öneri Dergisi, 12(45), 463-489.
• Buluk, B., ve Erdem, S. (2021). Statü temelli turizm tüketimi davranışında materyalizm, kültürel değerler ve kişilik özelliklerinin rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(2), 619-648.
• Carr, N. (2005). Poverty, debt, and conspicuous consumption: University students tourism experiences. Tourism Management, 26(5), 797-806.
• Chan, W. Y., To, C. K. ve Chu, W. C. (2015). Materialistic consumers who seek unique products: how does their need for status and their affective response facilitate the repurchase intention of luxury goods?. Journal of Retailing and Consumer Services, 27, 1-10.
• Charles, K. K., Hurst, E. ve Roussanov, N. (2009). Conspicuous consumption and race. The Quarterly Journal of Economics, 124(2), 425-467
• Chen, J., Aung, M., Zhou, L. ve Kanetkar, V. (2005). Chinese ethnic identification and conspicuous consumption: are there moderators or mediators effect of acculturation dimensions?. Journal of International Consumer Marketing, 17(2- 3), 117-136.
• Chen, E. Y., Yeh, N. C., ve Wang, C. P. (2008). Conspicuous consumption: A preliminary report of scale development and validation. Advances in Consumer Research, 35(1), 686-687.
• Chipp, K., Kleyn, N. ve Manzi, T. (2011). Catch up and keep up: Relative deprivation and conspicuous consumption in an emerging market. Journal of İnternational Consumer Marketing, 23(2), 117-134
• Çelik, N. (2013). Thorstein Veblen’in gösterişçi tüketim yaklaşımı: Niğde üniversitesi idari personeli örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(34), 171-203.
• Çetin, M. (2019). Restoran tercihinde gösterişçi tüketim eğilimi. Turizm Akademik Dergisi, 6(2), 227-238 . Demir, F. (2019). Y kuşağının tatil tercihlerinde sosyal ağlar ve gösterişçi tüketim [Doktora tezi], Marmara Üniversitesi.
• Eastman, J. K., Goldsmith, R. E., ve Flynn, L. R. (1999). Status consumption in consumer behavior: Scale development and validation. Journal of Marketing Theory And Practice, 7(3), 41-52.
• Eroğlu, F. (2016). Kompulsif satın alma: Kişisel faktörler, postmodern tüketim şekilleri ve reklama karşı tutumun rolüne yönelik bir araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(35), 252-282.
• Friedman, D., ve Ostrov, D. N. (2008). Conspicuous consumption dynamics. Games and Economic Behavior, 64(1), 121-145.
• Friehe, T., ve Mechtel, M. (2014). Conspicuous consumption and political regimes: Evidence from East and West Germany. European Economic Review, 67, 62-81
• Gierl, H. ve Huettl, V. (2010). Are scarce products always more attractive? The interaction of different types of scarcity signals with products' suitability for conspicuous consumption. International Journal of Research in Marketing, 27(3), 225-235.
• Gökaliler, E., Aybar, A. ve Gülay, G. (2011). Bir statü tüketimi göstergesi olarak Iphone markalı akıllı telefon algısı: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Selçuk İletişim, 7(1), 36-48.
• Graeff, T. R. (1996). Image congruence effects on product evaluations: The role of self‐ monitoring and public/private consumption. Psychology & Marketing, 13(5), 481-499.
• Griskevicius, V., Tybur, J. M., Sundie, J. M., Cialdini, R. B., Miller, G. F. ve Kenrick, D. T. (2007). Blatant benevolence and conspicuous consumption: When romantic motives elicit strategic costly signals. Journal of Personality and Social Psychology, 93(1), 85.
• Güleç, C. (2015). Thorstein Veblen ve gösterişçi tüketim kavramı. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(38), 62-82
• Güllülü, U., Ünal, S. ve Bilgili, B. (2010). Kendini gösterim ve kişilerarası etkileşimin gösterişçi tüketim üzerindeki etkilerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(1), 105- 139.
• Güner, P. (2011). Gösterişçi tüketim üzerine teorik ve uygulamalı bir çalışma: Pamukkale Üniversitesi örneği [Yüksek lisans tezi], Gazi Üniversitesi.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2009). Multivariate data analysis. NJ: Prentice Hall
• Hız, G. (2009). Gelişmekte olan ülkelerde gösterişçi tüketim: Türkiye ile ilgili bir araştırma (Muğla örneği) [Doktora tezi], Muğla Üniversitesi.
• Hız, G. (2011). Gösterişçi tüketim eğilimi üzerine bir alan araştırması (Muğla Örneği). Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 117-128.
• İlyasoğlu, N. T. (2011). Erkek tüketicilerin romantik motivasyonlarının gösterişçi tüketim tercihlerine olan etkisi [Yüksek lisans tezi], Marmara Üniversitesi.
• Jaikumar, S., ve Sarin, A. (2015). Conspicuous consumption and income inequality in an emerging economy: evidence from India. Marketing Letters, 26, 279-292.
• Jaramillo, F. ve Moizeau, F. (2003). Conspicuous consumption and social segmentation. Journal of Public Economic Theory, 5(1), 1-24.
• Kastanakis, M. N. ve Balabanis, G. (2014). Explaining variation in conspicuous luxury consumption: An individual differences' perspective. Journal of Business Research, 67(10), 2147-2154
• Kaus, W. (2013). Conspicuous consumption and “race”: Evidence from South Africa. Journal of Development Economics, 100(1), 63-73.
• Kır, E. (2021). Türk evlilik törenlerinde gösterişçi tüketim motivasyonlarının incelenmesi: Yeni evli kadınlar üzerine nitel bir araştırma [Yüksek lisans tezi], Karabük Üniversitesi.
• Kır, E. ve Cengiz, E. (2022). Türk evlilik törenlerinde gösterişçi tüketim motivasyonlarının incelenmesi: yeni evli kadınlar üzerine nitel bir araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 14(2), 555-596.
• Koçak, P. G. (2017). Gösterişçi tüketim üzerine teorik ve uygulamalı bir çalışma: Pamukkale Üniversitesi örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(43), 79-112.
• Köseoğlu, E. ve Burkut, E. B. (2017, 27-28 Nisan). Komşuluk ilişkilerinde gösterişçi tüketim teorisi ve medya yoluyla mekânın araçsallaşması. 10.UIuslararası Sinan Sempozyumu, Edirne.
• Lens, I., Driesmans, K., Pandelaere, M., ve Janssens, K. (2012). Would male conspicuous consumption capture the female eye? Menstrual cycle effects on women's attention to status products. Journal of Experimental Social Psychology, 48(1), 346-349.
• Mahmud, S. S. (2016). The emergence if the kitchen as an object for conspicuous consumption [Master thesis], Bilkent University.
• Marcoux, J. S., Filiatrault, P. ve Cheron, E. (1997). The attitudes underlying preferences of young urban educated Polish consumers towards products made in western countries. Journal of International Consumer Marketing, 9(4), 5-29.
• Marx, K. (2012). Kapital ekonomi politiğin eleştirisi. “Sermayenin Dolaşım Süreci”. (Çev. Selik M.) Yordam Kitap. Mejia, D., ve Restrepo, P. (2016). Crime and conspicuous consumption. Journal of Public Economics, 135, 1-14.
• Nunes, J. C., Drèze, X. ve Han, Y. J. (2011). Conspicuous consumption in a recession: Toning it down or turning it up?. Journal of Consumer Psychology, 21(2), 199- 205.
• O’cass, A., ve Frost, H. (2002). Status brands: Examining the effects of nonproduct related brand associations on status and conspicuous consumption. Journal of Product and Brand Management
• O'cass, A. ve McEwen, H. (2004). Exploring consumer status and conspicuous consumption. Journal of Consumer Behaviour: An International Research Review, 4(1), 25-39
• Ong, A. D. ve Van Dulmen, M. H. N. (2007). Handbook of methods in possitive psychology. Oxford University Press.
• Othman, N. (1989). Materialism: Its relationship to some selected aspect of consumer behavior. [Phd thesis], Graduate College of The Oklahoma State University.
• Özcan, B. (2007). Sosyolojik olarak tüketim ve boş zaman: İstanbul Olivium Outlet Center ve Galleria alışveriş merkezi örnekleri [Yüksek lisans tezi], İstanbul Üniversitesi.
• Öz, A. (2018). Sosyal Medya ortamında gösterişçi tüketim: Bir uygulama [Yüksek lisans tezi], Harran Üniversitesi.
• Özer, A. ve Dovganiuc, O. (2013). Gösteriş Amaçlı ürünlerin satın alınmasında ülke orijini ve tüketici etnosentrizminin etkisi. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 6(11), 61-80
• Özgan, A. (2020). İlk dönem çalışmalarında Jean Baudrillard’ın tüketim ideolojisi. Modern Leisure Studies, 2(2), 63-76.
• Öztekin, H. ve İlhan, İ. (1994). Konaklama endüstrisi ve konaklama işletmelerinin sınıflandırılması. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 12-15.
• Perez-Truglia, R. (2013). A test of the conspicuous–consumption model using subjective well-being data. The Journal of Socio-Economics, 45, 146-154.
• Piacentini, M., ve Mailer, G. (2004). Symbolic consumption in teenagers' clothing choices. Journal of Consumer Behaviour: An International Research Review, 3(3), 251-262.
• Podoshen, J. S., Li, L. ve Zhang, J. (2011). Materialism and conspicuous consumption in China: A cross‐cultural examination. International Journal of Consumer Studies, 35(1), 17-25
• Pyone, J. S., ve Isen, A. M. (2011). Reducing the pursuit of material goods: the influence of positive affect on materialism and conspicuous consumption. Building Connections, 39, 655.
• Quliyev, O. (2012). Azerbaycan’da gösteriş tüketimi. Türk Dünyası Araştırmaları, 198.
• Ritzer, G. (2001). Explorations in the sociology of consumption: Fast food, credit cards and casinos. Sage. London.
• Roth, C. (2015). Conspicuous consumption and peer effects: Evidence from a randomized field experiment. Available at SSRN 2586716
• Roy Chaudhuri, H., Mazumdar, S., ve Ghoshal, A. (2011). Conspicuous consumption orientation: Conceptualisation, scale development and validation. Journal of Consumer Behaviour, 10(4), 216-224.
• Saad, G. ve Vongas, J. G. (2009). The effect of conspicuous consumption on men’s testosterone levels. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 110(2), 80-92.
• Say, H. (2018). Gösterişçi tüketim bağlamında Karl Marx Jean Baudrillard mukayesesi [Yüksek lisans tezi], Balıkesir Üniversitesi.
• Schaefers, T. (2014). Standing out from the crowd: Niche product choice as a form of conspicuous consumption. European Journal of Marketing, 48(9/10), 1805-1827.
• Segal, B., ve Podoshen, J. S. (2013). An examination of materialism, conspicuous consumption and gender differences. International Journal of Consumer Studies, 37(2), 189-198.
• Senemoğlu, O. (2017). Tüketim, tüketim toplumu ve tüketim kültürü: Karşılaştırmalı bir analiz. İnsan ve İnsan, 4(12), 66-86.
• Shukla, P. (2008). Conspicuous consumption among middle age consumers: Psychological and brand antecedents. Journal of Product and Brand Management, 17(1), 25-36.
• Shukla, P., Shukla, E. ve Sharma, S. (2009). Conspicuous consumption in cross-national context: Psychological and brand antecedents. Asia-Pacific Advances in Consumer Research, 8(16), 16-19.
• Souiden, N., M’Saad, B. ve Pons, F. (2011). A cross-cultural analysis of consumers’ conspicuous consumption of branded fashion accessories. Journal of International Consumer Marketing, 23(5), 329-343.
• Sundie, J. M., Kenrick, D. T., Griskevicius, V., Tybur, J. M., Vohs, K. D. ve Beal, D. J. (2011). Peacocks, Porsches, and Thorstein Veblen: Conspicuous consumption as a sexual signaling system. Journal of Personality and Social Psychology, 100(4), 664.
• TDK, 2023, 03 Mayıs 2023 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Temeloğlu. E. (2006). Otel işletmelerinde markalaşmanın tüketici satın alma davranışı üzerindeki etkileri: İstanbul’daki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama [Yüksek lisans tezi], Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Terzi, H. (2016). Postmodern çağda Müslüman tüketicilerin gösterişçi tüketim davranışları üzerine mukayeseli bir çalışma. Journal of History Culture and Art Research, 5(2), 133-148.
• Tor Kadıoğlu, C. (2020). Gösterişçi Tüketim ve motivasyonlarının yaş kuşakları ekseninde incelenmesi [Doktora tezi], Mersin Üniversitesi.
• Torlak, Ö. ve Tiltay, M. A. (2009). Sivil toplum kuruluşlarına bağış yapmada gösterişçi davranışın rolü. 6. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi. Eskişehir
• Truong, Y., Simmons, G., McColl, R. ve Kitchen, P. J. (2008). Status and conspicuousness–are they related? Strategic marketing implications for luxury brands. Journal of Strategic Marketing, 16(3), 189-203
• Tunç, M. (2017). Diyarbakır’da gösterişçi tüketim davranış kalıpları ve eğilimleri. Şarkiyat, 9(1), 412-432.
• Veblen, T. B. (2017). Aylak sınıfın teorisi: Kurumların iktisadi incelenmesi. (Çev. H. Bilir). Heretik Basın Yayın.
• Vigneron, F. ve Johnson, L. W. (2004). Measuring perceptions of brand luxury. Journal of Brand Management, 11(6), 484-506.
• Wang, Y. ve Griskevicius, V. (2014). Conspicuous consumption, relationships, and rivals: Women's luxury products as signals to other women. Journal of consumer research, 40(5), 834-854.
• Wendner, R. (2010). Conspicuous consumption and generation replacement in a model of perpetual youth. Journal of Public Economics, 94(11-12), 1093-1107
• Winkelmann, R. (2012). Conspicuous consumption and satisfaction. Journal of economic psychology, 33(1), 183-191.
• Wong, N. Y. (1997). Suppose you own the world and no one knows? Conspicuous consumption, materialism and self. ACR North American Advances, 24, 197-203.
• Yağcı, M. İ. ve Kadıoğlu, C. T. (2021). Gösterişci tüketimin ve motivasyonlarının yaş kuşakları ekseninde incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 479-507.