ABD HEGEMONYASI’NIN DÖNÜŞÜMÜ VE LİBERAL ULUSLARARASI DÜZENE ETKİSİ

Yıl 2025, , 32 - 46, 29.01.2025

Ebru Esen

https://doi.org/10.33416/baybem.1504485

Öz

Bu çalışma, bilhassa 2000 sonrası uluslararası politikada yaşanan gelişmelerin ABD hegemonyası ve liberal uluslararası düzenin geleceği için ne anlam ifade ettiği hakkındaki tartışmalara katılmak amacıyla hazırlanmıştır. ABD hegemonyasının düşüşü son yıllarda özellikle Batı uluslararası ilişkiler literatüründe popüler konular arasındadır. Kimi araştırmacılar ABD hegemonyasındaki zayıflamayı, ABD politikalarının bir sonucu olarak değerlendirirken, başka bir görüşü temsil eden akademisyenler, bu durumun diğer güçlerin uluslararası politikadaki yükselişinden kaynaklandığını ileri sürmektedirler. Kuşkusuz ABD hegemonyasındaki düşüş tek bir sebeple açıklanamaz. Zira hegemonyaların kurulması ve sürdürülmesi gücün yanı sıra rıza unsurunu da gerektirmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada ABD hegemonyasında meydana gelen gerilemede diğer güçlerin yükselişinin etkisi olduğu kabul edilmekle birlikte, söz konusu gelişmenin tek başına nispi güç kaybı çerçevesinde açıklanamayacağı ileri sürülmektedir. Rıza unsuru, hegemon devletin liderlik sorumluluğunu üstlenme ve sistemin diğer üyelerinin hegemon devletin liderliğini kabul etmelerini gerektirmektedir. Buna karşın ABD, 2000 sonrası uyguladığı politikalarla liderlik sorumluluğuna aykırı davranmakta ve diğer aktörler nezdinde hegemon devlet olarak giderek saygınlığını yitirmektedir. Bir hegemonyanın bütüncül bir uluslararası düzenin yaratılmasında ve sürdürülmesinde oynadığı rol göz önünde bulundurulduğunda, ABD hegemonyasının düşüşü daha dikkate değer hale gelmektedir. Çalışmada ABD hegemonyasındaki düşüşün liberal uluslararası düzeni istikrarsızlığa sürüklediği, fakat buna rağmen yakın bir gelecekte küresel hegemonyanın değişmeyeceği ileri sürülmektedir. İlerleyen yıllarda hegemonik liderliğin değişmesi ya da hegemonsuz bir sisteme geçilmesi halinde dahi liberal uluslararası düzenin süreceği öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hegemonya, Güç ve Rıza, Amerikan Düşüşü, Güç Kayması, Liberal Uluslararası Düzen

THE TRANSFORMATİON OF US HEGEMONY AND ITS IMPACT ON THE LİBERAL INTERNATİONAL ORDER

Öz

This study aims to contribute to the debate on what post-2000 developments in international politics mean for the future of US hegemony and the liberal international order. The decline of U.S. hegemony has been a popular topic in the Western international relations literature in recent years. While some scholars see the decline of U.S. hegemony as a consequence of the U.S. policies, others argue that it is due to the rise of other powers in international politics.It is evident that the decline of U.S. hegemony cannot be attributed to a singular factor. The establishment and sustenance of hegemonic powers necessitate the concurrence of both consent and power. Consequently, this study recognizes the influence of the rise of alternative powers on the decline of U.S. hegemony. However, it argues that this phenomenon cannot be solely explained by a relative diminution of power. This is because the establishment and maintenance of hegemonies requires the element of consent as well as power. Therefore, this study acknowledges that the decline in US hegemony is due to the rise of other powers, but argues that this development cannot be explained in terms of relative loss of power alone. The element of consent requires the hegemonic state to assume a leadership role and that the other members of the system to accept the hegemon's leadership. On the contrary, with its post-2000 policies, the US has been violating its leadership responsibility and gradually losing its prestige as a hegemon state in the eyes of other actors.The decline of US hegemony is particularly noteworthy when one considers the role a hegemony plays in the creation and maintenance of a coherent international order. This paper argues that the decline of US hegemony has destabilized the liberal international order; however, despite this, it is unlikely that global hegemony will change in the near future. Even in the event of a change in hegemonic leadership or a transition to a non-hegemonic system in the coming years, the liberal international order is predicted to continue.

Anahtar Kelimeler

Hegemony, Power and Consent, American Decline, Power Shift, Liberal International Order

Kaynakça

• “ABD Askeri Ne Zaman Çekilecek? Irak Başbakanı Sudani Yanıtladı”, (31 Mayıs 2024), Habertürk TV.
• Bielefeld, A., M. Thaler, H. Vieider ve N.Zambanini, (2022). Hegemonie: Der Wandel US-amerikanischer Führung, M. Senn ve A. Kraxberger (Ed.), Eine Welt der Ordnungen: weltpolitische Ordnungsformen des 20. Und 21. Jahrhunderts, (ss. 127-166), Innsbruck: Innsbruck University Press.
• Benz, A. (2018), Legitimitat und Autoritat in der globalen Ordnung, M. Albert, N. Deitelhoff ve G. Hellmann (Ed.), Ordnung und Regieren in der Weltgesellschaft, (ss. 329-352), Wiesbaden: Springer Fachmedien GMBH.
• “BM raportlerlerinden UCM’yi tehdit eden ABD ve İsrail’e tepki”, (10 Mayıs 2024), TRT Haber, https://www.trthaber.com/haber/dunya/bm-raportorlerinden-ucmyi-tehdit-eden-abd-ve-israile-tepki-856778.html, (18 Mayıs 2024).
• Bostanoğlu, B. (2009). Uluslararası İlişkilerde Metodoloji Tartışmaları ve Robert W. Cox, B. Bostanoğlu ve M. A. Okur (Ed.), Uluslararası İlişkilerde Eleştirel Kuram Hegemonya – Medeniyetler ve Robert W. Cox, 2. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi,
• Brock, L. (2018), “Die Ordnung der Weltgesellschaft Zwischen Staatenanarchie und Weltstaatlichkeit”, M. Albert, N. Deitelhoff ve G. Hellmann (Ed.), Ordnung und Regieren in der Weltgesellschaft, (ss. 15- 66), Wiesbaden: Springer Fachmedien GMBH.
• Brühl, T. (2018). “Exklusion duch Inklusion Akteurskonstellationen in der Global Governance”, Ordnung und Regieren in der Weltgesellschaft, M. Albert, N. Deitelhoff ve G. Hellmann (Ed.), Wiesbaden: Springer Fachmedien GmbH.
• Chomsky N. ve Vltchek A. (2017), On Western Terrorism From Hiroshima to Drone Warfare, (İkinci Baskı), London: Pluto Press.
• Cox, R. W., ve T. J. Sinclair, (2016). Dünya Düzenine Yaklaşımlar, (Çev.: E. Çınar ve S. Çelik), İstanbul: Röle Akademik Yayıncılık (orijinal baskı tarihi 1996).
• Cziempel, E. (27 Kasım 2002). “Die amerikanische Weltordnung”, Aus Politik und Zeitgeschichte, B 48/2002, https://www.bpb.de/shop/zeitschriften/apuz/26586/die-amerikanische-weltordnung/, (30 Nisan 2024).
• “Das iranische Atomprogramm”, (14 Mart 2024), Auswärtiges Amt, https://www.auswaertiges-amt.de/de/service/laender/iran-node/wiener-nuklearvereinbarung-atomprogramm-iran/202458, (30 Nisan 2024).
• Dashti, Z. (2021). “Afganistan’da Taliban’ın İktidara Gelmesi ile Yaşanan iç ve Dış Göç Krizi”, Avrasya Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8(4), (ss. 381-403).
• Erşen, E. (2014) Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Dünya Siyaseti, Ş. Kardaş ve A. Balcı, (Ed.) Uluslararası İlişkilere Giriş Tarih, Teori, Kavram ve Konular, (ss. 57-78), 2. Baskı, İstanbul: Küre Yayınları.
• Eralp A. (2010). Hegemonya, A. Eralp (Der.) Devlet ve Ötesi: Uluslararası İlişkilerde Temel Yaklaşımlar, (ss. 155-182), 5. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gilpin. R. (1981). War and Change in World Politics, Cambridge: Cambridge University Press. Goldstein J. S. ve J. P. Pevehouse, (2015). Uluslararsı İlişkiler, (Çev.: H. Özdemir), Ankara: BB101 Yayınları.
• Hacke, Ch. (2017). Weltordnung, L. Kühnhardt ve T. Mayer, (Ed.) Bonner Enzyklopädie der Globalität, SpringerLink. Heywood, A. (2013). Küresel Siyaset, (Çev. N. Uslu ve H. Özdemir), Ankara: Liberte Yayınları.
• Ikenberry, G. J. (2014). Power, Order and Change in World Politics, G. John Ikenberry (Ed.), Power, Order, and Change in World Politics, (ss. 21-49) Cambridge University Press.
• Ikenberry, G. J. (Ocak 2018). The end of liberal international order?, International Affairs, Cilt 94, Sayı 1, (ss. 7–23), https://doi.org/10.1093/ia/iix241
• Ikenberry, G. J. (2009). Liberal Leviathan: The Origins, Crisis, and Transformation of the American World Order, Princeton: Princeton University Press.
• Joffe, Joseph, (23 Ekim 2019). “Ist die Weltmacht USA erledigt?”, Zeit Online, https://www.zeit.de/politik/ausland/2019-10/usa-hegemonie-vorherrschaft-donald-trump, (31 Mayıs 2024).
• Kennert M. (2015), “Die Mär von der multipolaren Weltordnung Hegemonie in der Sicherheitspolitik des 21. Jahrhunderts”, Arbeitspapier Sicherheitspolitik, Nr. 5/2015, https://www.baks.bund.de/sites/baks010/files/arbeitspapier_sicherheitspolitik_5_2015.pdf, (31 Mayıs 2024).
• Kissinger, H., (2016). Dünya Düzeni, (Çev.: S. S. Gül), İstanbul: Boyner Yayınları.
• Krell G. ve Schlotter P., (2015). Weltordnungskonzepte in den Internationalen Beziehungen, C. Masala ve F. Sauer (Ed.), Handbuch Internationale Beziehungen, 2. Baskı, Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften.
• Kocs, St. A. (2019). International Order: A Political History, Colorado: Lynne Rienner Publishers.
• Kupchan, Ch. A. (2014). Unpacking Hegemony: The Social Foundations of Hierarchical Order, G. John Ikenberry (Ed.), Power, Order and Change in World Politics, (ss. 17-60), Cambridge: Cambridge University Press.
• Kurtbağ, Ö. (Eylül 2020). “ABD Liderliğindeki Liberal Uluslararası Düzenin Sonu Tartışması: Liberalizmin Krizi ve Geleceği”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi Cilt 8, Sayı 2, ISSN 2147-6926, (ss. 379-403), DOI: 10.14782/marmarasbd.710696
• Maull, H. W. (2020). “Die internationale Ordnung: Bestandsaufnahme und Ausblick”, SIRIUS – Zeitschrift für Strategische Analysen, vol. 4, no. 1, pp. 3-23, https://doi.org/10.1515/sirius-2020-1002.
• Mazarr, M. J. (2017). “The Once and Futur Order What Comes After Hegemony”, Foreign Affairs, 96(1), (ss. 25-32) Menzel, U. “Konkurierende Weltordnungen in historischer Perspektive”, KAS /Auslandsinformationen 20.2004,6. S. 4-25, (30 Nisan 2024).
• Münkler, H., (2005). Imperien: die Logik der Weltherrschaft - vom Alten Rom bis zu den Vereinigten Staaten, Berlin: Rowohlt Taschenbuch Verlag.
• Nentwig, E. (31 Mart 2023), “İran: Regionalmacht am Kipppunkt”, Die Reserve, https://www.reservistenverband.de/magazin-die-reserve/iran-regionalmacht-am-kipppunkt/ (30 Nisan 2024).
• Nye, J. S. (17 Nisan 2024), “Is Amerika in Decline?” https://time.com/6967600/america-decline/, (21 Nisan 2024).
• Nye, J. S., (Ocak 2019), “The rise and fall of American hegemony from Wilson to Trump”, International Affairs, Cilt 95, Sayı 1, ss. 63-80.
• Okur, M. A. (2009). “Robert W. Cox, Sivil Toplum ve Medeniyetler: Posthegemonik Bir Dünya Düzeni İçin Ontolojik Arayışlar”, B. Bostanoğlu ve M. A. Okur (Ed.), Uluslararası İlişkilerde Eleştirel Kuram Hegemonya – Medeniyetler ve Robert W. Cox, 2. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi.
• Sagatz, K. (15 Nisan 2024). “Der Angriff auf Israel bei „Caren Miosga: Das Ende der USA als Weltmacht?”, Tagesspiegel, https://www.tagesspiegel.de/kultur/der-angriff-auf-israel-bei-caren-miosga-das-ende-der-usa-als-weltmacht-11516171.html, (18 Mayıs 2024).
• Saxer, M. (26 Ekim 2023). “Ringen um die Weltordnung” Internationale Politik und Gesellschaft, https://www.academia.edu/109274465/Ringen_um_die_Weltordnung, (18 Nisan 2024).
• Schaller, Ch. (11 Aralık 2019). “»America First« – Wie Präsident Trump das Völkerrecht strapaziert”, SWP-Studie, 2019/S 27, https://www.swp-berlin.org/10.18449/2019S27/, (20 Nisan 2024).
• “Summary of the 2018 National Defense Strategy of the United States of America – Sharpening the American Military’s Competitive Edge”, (2018), US Department of Defense, https://dod.defense.gov/Portals/1/Documents/pubs/2018-National-Defense-Strategy-Summary.pdf, (20 Nisan 2024).