ÇALIŞMA SERMAYESİNİN İŞLETME KARLILIĞINA ETKİSİ: BIST XKOBI ENDEKSİNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 15 - 30, 25.01.2023

Muhammet Sait Işıldak

https://doi.org/10.33416/baybem.1187320

Öz

Çalışma sermayesi yönetiminin her işletme açısından önemli olmakla birlikte ayrı özellikler barındırmaktadır. Bu çalışmanın amacı, çalışma sermayesinin karlılığa etkisini ölçülmektir. Veriler, Kamuyu Aydınlatma Platformu dijital sayfalarından alınmıştır. BIST XKOBI endeksinde verilerine ulaşılabilen 14 işletmenin 2019-2021 yılsonu değerleri ile 2022 yılının dokuz aya ait dönem sonu değerleri kullanılmıştır. Kullanılan yöntem, panel veri regresyon analizidir. Bağımsız değişkenler olarak, alacakların tahsil süresi, cari oran, finansal kaldıraç oranı, çalışma sermayesi finansman politikası oranı ve çalışma sermayesi yatırım politikası oranı kullanılmıştır. Net kâr marjı oranı ise, kontrol değişken olarak kullanılmıştır. Bağımlı değişkenler ise, aktif kârlılık oranı ve öz sermaye kârlılık oranlarıdır. Sonuç olarak, sadece FKO, WCFP bağımsız değişkenlerinin aktif kârlılığı üzerinde negatif etkisinin olduğu belirlemiştir. Diğer ATS, CO ve WCIP bağımsız değişkenlerin aktif kârlılığı üzerinde etkisini görülmemiştir. Hiçbir bağımsız değişkenin öz kaynak kârlılığına etkisinin olmadığı gözlemlenmiştir. NKM kontrol değişkeninin ise aktif kârlılığı ve öz kaynak kârlılığı üzerinde az da olsa pozitif etkisinin olduğu söylenebilir. Çalışmayla ulaşılan sonuçların literatürdeki birçok çalışmayla örtüştüğü söylenebilir. Aktif kârlılığı ölçmede finansal kaldıraç oranı ve çalışma sermayesi yatırım politikası oranı kullanılabilir. Kullanılan oran ve işletmelerle sınırlı olan bu çalışma daha başka oran ve işletmeler üzerinde uygulanabilir.

Anahtar Kelimeler

Çalışma Sermayesi, Aktif Kârlılığı, Öz Sermaye Kârlılığı, Tobin-Q Oranı, Panel Veri Analizi, Working Capital, Return on Asset Ratio, Return on Equity Ratio, Panel Data Analysis.

Teşekkür

Teşekkürler

THE EFFECT OF WORKING CAPITAL ON BUSINESS PROFITABILITY: AN APPLICATION IN BIST XKOBI INDEX

Öz

Although working capital management is important for every business, it has different characteristics. The aim of this study is to measure the effect of working capital on profitability. The data are taken from the Public Disclosure Platform digital pages. The 2019-2021 year-end values of 14 businesses whose data can be accessed in the BIST XKOBI index and the end-of-period values of 2022 for nine months were used. The method used is panel data regression analysis. As independent variables, collection period of receivables, current ratio, financial leverage ratio, working capital financing policy ratio and working capital investment policy ratio are used. Net profit margin ratio is used as the control variable. The dependent variables are the return on assets and return on equity. As a result, it was determined that only the FCR, WCFP independent variables had a negative effect on the return on assets. The effect of other ATS, CO and WCIP independent variables on return on assets was not observed. It has been observed that no independent variables influences the return on equity. It can be said that the NKM control variable has a slightly positive effect on return on assets and return on equity. It can be said that the results obtained from the study overlap with many studies in the literature. Financial leverage ratio and working capital investment policy ratio can be used to measure return on assets. This study, which is limited to the rates and businesses used, can be applied to other rates and businesses.

Anahtar Kelimeler

Working Capital, Return on Asset Ratio, Return on Equity Ratio, Panel Data Analysis.

Kaynakça

• Afza, T. and Nazir, M. S. (2008). Working Capital Approaches and Firm's Returns in Pakistan. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences (PJCSS), 1, 25-36.
• Amarasekara, A. G. D. T., Rathnayake, R. M. S. S. and Pathirawasam, C. (2021). The Impact of Working Capital Management on Firm Profitability and Value. Journal of Business and Technology, 5(1).
• Atmaca, M. ve Akyüz, H. S. (2019). Çalışma Sermayesine İlişkin Finansal Oranların İşletme Karlılığına Etkisi: BİST İmalat Sektöründe Bir Uygulama.
• Alvarez, T., Sensini, L, and Vazquez, M, (2021). Working Capital Management and Profitability: Evidence from an Emergent Economy. International Journal of Advances in Management and Economics, 11(1), 32-39,
• Anton, S. G. and Nucu A. E. A. 2021. The Impact of Working Capital Management on Firm Profitability: Empirical Evidence from the Polish Listed Firms. Journal of Risk and Financial Management 14: 9. https://dx.doi.org/10.3390/ jrfm14010009.
• Arı, G., Akbinar Dikici, Z. Y., Kayran, O. ve Çetiner, E. M. (2022). Firmaların Kârlılık Belirleyicileri: Borsa İstanbul’a (BIST) Kayıtlı Lojistik Firmaları Üzerine Bir Panel Veri Analizi. International Journal of Social, Humanities and Administraive Sciences. 8(48):145-152.
• Atmaca, M. (2016). Finansal Oranlar Aracılığıyla Çalışma Sermayesi Bileşenlerinin Karlılığa Etkisi: Borsa İstanbul’da İşlem Gören Kimya, Plastik ve Kauçuk Şirketlerinde Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 633-649. Awopetu, L., Wui, P. and Park, J. (2017). Working Capital Investing Policy under Economic Recession: Focusing on Small-medium Size Companies. International Review of Business Research Papers, 8(1), 17-30.
• Aygün, M. (2012). Firma Performansi Üzerinde Çalişma Sermayesinin Etkisi: Türk İmalat Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Ege Academic Review, 12(2).
• Ayrıçay, Y., Kılıç, M. ve Güner, Y. (2021). Çalışma Sermayesinin Firma Kârlılığı Üzerindeki Etkisi: BİST KOBİ Sanayi İşletmelerinde Bir Araştırma. BMİJ (2021) 9 (4): 1238-1254, https://doi,org/10,15295/bmij,v9i4,1861.
• Baltagi, B. H., Feng, Q. and Kao, C. (2012). A Lagrange Multiplier test for Cross-Sectional Dependence in a Fixed Effects Panel Data Model. Journal of Econometrics, 170(1), 164-177.
• Bilen, B. K. (2018). Çalışma Sermayesi Yönetiminin İşletme Performansı Üzerine Etkisi: Lojistik Sektörüne Yönelik Panel Veri Analizi. V. International Caucasus-Central Asia Foreign Trade and Logistics Congress September, 7-8, Didim/Aydın,
• Coakley, J., Kellard, N. and Snaith, S. (2005). The PPP Debate: Price Matters!. Economics Letters, 88(2), 209-213.
• Çanakçıoğlu, M. ve Ersan, O. (2020). İşletme Sermayesi Yönetiminin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: Çimento Şirketleri Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (3), 2749-2763,
• Çankaya, M. (2020). Sağlık Sektörü İşletmelerinde İşletme Sermayesi Yönetiminin Karlılık Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul (BİST) Örneği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(4), 1-14.
• Desai, R. (2021). Working Capital Management as a Determinant of Financial Performance: Accounting vs Market-based Approach. SCMS Journal of Indian Management, 18(1).
• Din, S. U., Khan, M. A., Khan, M. J. and Khan, M. Y. (2021). Ownership structure and corporate financial performance in an emerging market: a dynamic panel data analysis. International Journal of Emerging Markets.
• Dizgil, E. (2019). Firmaların Sermaye Yapısı Kararları Üzerinde Etkili Olan Mikro Düzeyli Faktörler: BİST Tekstil ve Deri Endeksindeki Firmalar Üzerine Bir Araştırma. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 11-37,
• Dolunay, Y. A. ve Kandil Göker, İ. E. (2021). Sermaye Yapısı ve Firma Özelliklerinin Performans Üzerindeki Etkileşim Etkisi: Borsa İstanbul’da İşlem Gören Şirketler Üzerine bir Uygulama. International Review of Economics and Management, 9(2), 272-298. Doi:http://dx,doi,org/10,18825/iremjournal, 1028510 (Araştırma Makalesi / Research Article)
• Erbul, M. ve Özdemir, F. S. (2021). Çalışma sermayesi yönetiminin firma performansı üzerindeki etkisi: Borsa İstanbul Yıldız Endeksinde bir uygulama. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 335-348, http://doi,org/10,25287/ohuiibf,820727, 1
• Erdoğan, E. Z. ve Türkmen, S. Y. (2021). The Effect Of Working Capıtal Management on Profıtabılıty: Borsa Istanbul Manufacturıng Sector Case. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(4), 886-896.
• Fejzullahu, A. and Govori, F. (2021). Working Capital Management and Profitability of Manufacturing Companies in Kosovo. Management: Journal of Contemporary Management Issues, 26(2), 277-294.
• Garg, M. C. And Meentu (2022). Components of Working Capital Management and Firm Profitability. IUP Journal of Applied Finance, 28(2), 34-46.
• Gujarati, D. (2016). Örneklerle Ekonometri. (Bolatoğlu, N. Çev.) BB101 Yayınları:15. 1. Baskı. Ankara.
• Güriş, S. ve Tuna E. (2011). Çevresel Kuznets Eğrisi’nin Geçerliliğinin Panel Veri Modelleriyle Analizi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 173-189.
• Jana, D. (2018), Impact of Working Capital Management on Profitability of the Selected Listed FMCG Companies in India. International Research Journal of Business Studies, 11(1), 21-30,
• Hacıevliyagil, N., Şit, A. ve Tuna, İ. (2020). Finansal Krizleride İçeren Dönemlerde Sermaye Yapısının Finansal Performans Üzerine Etkisi: Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, (2020 Sonbahar Özel Sayı I/II), 139-148.
• Hassan, N. U., Imran, M. M., Amjad, M. and Hussain, M. (2014). Effects of Working Capital Management on Firm Performance: An Empirical Study of Non-Financial Listed Firms in Pakistan. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 4(6), 114-132.
• Helhel, Y. ve Karasakal, S. (2017). Konaklama İşletmelerinde Çalışma Sermayesi Yönetiminin Karlılık Performansına Etkisi: Borsa İstanbul’da (BİST) Bir Uygulama. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(3), 27-39.
• Ibrahim, S. S. (2018). Impact of Working Capital Management on Profitability of Industrial Sector in Iraq. International Journal of Finance and Banking Studies (2147-4486), 7(1), 27-32.
• Ibrahim, H. and Samad, F. A. (2011). Corporate Governance Mechanisms and Performance of Public-Listed Family-Ownership in Malaysia. International Journal of Economics and Finance, 3(1), 105-115.
• Jana, D. (2018). Impact of working capital management on profitability of the selected listed FMCG companies in India. International Research Journal of Business Studies, 11(1), 21-30.
• Junaidi, J. (2020). Working Capital Strategy and Operation Risk in the Food and Beverage Companies Listed in the Indonesia Stock Exchange. International Journal of Finance Research, 1(1), 1-14.
• Kapetanios, G. (2004). On testing for diagonality of large dimensional covariance matrices (No. 526). Working Paper.
• Kendirli, S. ve Konak, F. (2014). İşletme (Çalışma) Sermayesi Yönetiminin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: Bist Gıda, İçecek Endeksi Uygulaması. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (41).
• Keskin, R. ve Gökalp, F. (2016). Çalışma Sermaye Yönetiminin Firma Kârlılığı Üzerine Etkisi: Panel Veri Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(1), 15-25.
• Kutlar, A. (2017). Adım Adım Eviews ile Panel Veri Ekonometrisi Uygulamaları. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Mandipa, G. and Sibindi, A. B. (2022). Financial Performance and Working Capital Management Practices in the Retail Sector: Empirical Evidence from South Africa. Risks, 10(3), 63,
• Mwangi, L. W., Makau, M. S. and Kosimbei, G. (2014). Effects of working Capital Management on Performance of Non-Financial Companies Listed in NSE, Kenya. European journal of business and management, 6(11), 195-205.
• Obeng, H., Enos, B, K. and Yensu, J. (2021). Working Capital Management, Working Capital Policy, and Firm Performance in Ghana: Empirical Evidence Using a Dynamic System GMM, African Journal of Business and Economic Research, 16(1), 249,
• Özkan, N. (2021). Çalışma Sermayesi Yönetimi ile Finansal Performans Arasındaki İlişki: BIST Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Alan Firmalar Üzerine Bir Analiz. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (46), 321-331,
• Pesaran, M. H. (2015). Testing Weak Cross-Sectional Dependence in Large Panels. Econometric Reviews, 34(6-10), 1089-1117.
• Polat, M. ve Yıldız, E. (2022). Çalışma Sermayesi Yönetiminin İşletme Karlılığı ve Faaliyet Etkinliği Üzerindeki Etkisi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 167-184. https://doi.org/10.29029/busbed.1074660
• Pouraghajan, A. and Emamgholipourarchi, M. (2012). Impact of Working Capital Management on Profitability and Market Evaluation: Evidence from Tehran Stock Exchange. International Journal of Business and Social Science, 3(10).
• Poyraz, E. (2012). İşletme Sermayesi Finanslama Stratejilerinin Karlılık Oranları Üzerindeki Etkisi (Akbank T.A.Ş. Uygulaması). Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(1), 47-56.
• Rey-Ares, L., Fernández-López, S. and Rodeiro-Pazos, D. (2021). Impact of Working Capital Management on Profitability for Spanish Fish Canning Companies. Marine Policy, 130, 104583.
• Quy, V. T. and Nguyen, L. T. M. (2017). Effects of Working Capital Management on Firm Performance and Firm Value–A Study of the Fisheries Industry in Vietnam. Ho Chi Minh City Open University Journal of Science-Economics and Business Administration, 7(2), 42-52,
• Sağlam, M. ve Karaca, S. S. (2015). Çalışma Sermayesi Unsurlarının Firma Karlılığına Etkisi: Borsa İstanbul Şirketleri Üzerine Bir Uygulama. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(1), 119-132.
• Şahin, O. (2011). İMKB’ye Kayıtlı İmalat Şirketlerinde Çalışma Sermayesi Politikaları ve Firma Performansı İlişkileri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 123-141.
• Samiloglu, F. and Akgün, A. İ. (2016). The Relationship between Working Capital Management and Profitability: Evidence from Turkey. Business and Economics Research Journal, 7(2), 1.
• Tekin, B. ve Bastak, S. N. (2021). Borsa İstanbul’da İşlem Gören En Karlı Şirketlerde İşletme Sermayesi-Karlılık İlişkisinin Araştırılması: Panel Veri Analizi Yöntemi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, (658), 137-156.
• Timur, E. ve Korkmaz, T. (2021). Çalışma Sermayesi Finanslama Stratejilerinin Firma Kârlılığına Etkisi: Borsa İstanbul İmalat İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Business and Economics Research Journal, 12(3), 629-652.
• Toraman, C. ve Sönmez, A. R. (2021). Çalışma Sermayesi Bileşenlerinin Sektörel Ortalamalar Üzerindeki Etkisi: İmalat Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (68), 384-396,
• Yaffee, R. (2003). A Primer for Panel Data Analysis. Connect: Information Technology at NYU, 8(3), 1-11,
• Yenisu, E. (2019). İşletme Sermayesi Yönetiminin Firma Karlılığına Etkisi: BIST Bursa İşletmeleri Örneği. Journal of Banking and Financial Research, 6(2), 54-64.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2020). Panel Veri Ekonometrisi (5. Basım). Beta Yayınevi. İstanbul.
• Kamuyu Aydınlatma Platformu. https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler Erişim tarihi: 26.08.2022.