İleri Kademe Nohut Hatlarının ve Çeşitlerin Konya Ekolojisindeki Bazı Verim Karakterlerinin Belirlenmesi

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 2, 32 - 37, 10.04.2016

Hakan Bayrak Ramazan Keleş Gül İmriz

Öz

Bu araştırma, ıslah çalışmalarının ileri kademelerindeki durulmuş hatlarının Konya ekolojik koşullarında verim karakterlerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada materyal olarak farklı Araştırma Enstitüsü ve İstasyonlarından temin edilen 5 nohut hattı ve 2 tescilli çeşit (Azkan, Gökçe) kullanılmıştır. Denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak 2011-2012 yıllarında, Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü deneme alanlarında yürütülmüştür. Çalışmada çiçeklenme süresi, vejetasyon süresi, ilk bakla yüksekliği, bitki boyu, tane verimi ve yüz tane ağırlığı özellikleri incelenmiştir. Denemede; çalışılan bütün parametrelerde genotipler arasındaki farklılıklar istatistiki olarak (p < 0.01 ) önemli bulunmuştur. Deneme sonucunda; en kısa vejetasyon süresi 88.25 gün ile EN 1721 ve Azkan çeşidinin 2012 yılı ekiminde gözlenirken en uzun çiçeklenme süresi 56.5 gün ile EN 1999 ve EN 2001 nolu genotiplerin 2011 yılı ekişlerinde tespit edilmiştir. EN 1780 hattının 2011 yılı ekilişlerinden ölçülen ilk bakla yüksekliği (29.5 cm) ile bitki boyu (43.25 cm) değerleri diğer genotiplerin üstünde yer almıştır. 100 tane ağırlığı en yüksek olan hat 2012 yılı değerleri olarak EN 1721 (40.85 g) olurken en yüksek tane verimi 132.52 kg/da ile EN 2000 hattının 2012 yılı ekilişinde tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada çiçeklenme gün sayısı ile olgunlaşma gün sayısı arasında (r= 0,859**), ilk bakla yüksekliği ile vejetasyon süresi arasında (r= 0.546**) ve ilk bakla yüksekliği ile bitki boyu arasında (r= 0.553**) %1 hata seviyesinde önemli pozitif korelasyon belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Nohut, ıslah, tane verimi, verim ögeleri

Determination of Some Characteristics Related to Yield Components of Advanced Bredding Chickpea Lines and Varieties in Konya Ecological Conditions

Öz

The aim of this study was to determine yield and yield components of some breeding chickpea lines in Konya ecological conditions. Total, 5 line that obtained from different Research Institutions and Stations with 2 varieties (Azkan, Gökçe) were included as research materials. The experiments were carried out according to Randomized Complete Block Design with 4 replications in experimental field of Bahri Dağdaş International Agricultural Research Institute in 2011-2012. The periods of blooming and ripening, first pod height, plant height, grain yield, and hundred-seed weight were analyzed within the study. For all components excluding first pod height, differences among the genotypes were determined as statically important (p < 0.01). As a result of study, shortest vegetation period was recorded for EN 1721 and Azkan varieties (88.25 days) planted in 2012 while longest blooming period was recorded for EN 1999 (in 2011) and EN 2001 (in 2011) genotypes with 56.5 days. The first pod height (29.5 cm) and plant height (43.25 cm) values of EN 1780 lines were found over than other genotypes in 2011 cultivations. The heaviest hundred-seed weight was determined from EN 1721 (in 2012) with 40.85 g, the highest grain yield was determined from genotype of EN 2000 with 132.52 kg/da in 2012 trials. In addition, positive correlations (at 1% eror level) were detected between blooming days number and maturing days number (r= 0,859**); first pod height and vegetation period (r= 0.546**); and first pod height and plant height (r= 0.553 **)

Anahtar Kelimeler

Chickpea, breeding, grain yield, yield components

Kaynakça

• Adak, M. S., Güler, M., Kayan, N. (2010). Yemeklik baklagillerin üretimini artırma olanakları. TMMOB Ziraat Müh. Odası, VII. Türkiye Ziraat Müh. Teknik Kongresi. Bildiriler Kitabı-329-341. Ankara.
• Ağsakallı, A. (1995). Farklı ekim sıklığı ve fosfor dozlarının bazı nohut genotiplerinde verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkileri. Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 163 s. Erzurum.
• Akman, B. (1993). Bursa ekolojik koşullarına uyan nohut (Cicer arietinum L.) hatlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Uludağ Üniv. Fen Bilimleri Ens., Bursa.
• Altınbaş, M., Sepetoğlu, H. (2001). Yeni geliştirilen nohut hatlarının bornova koşullarında verim ve bazı tarımsal özellikleri üzerinde araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg 38 (2-3):39-46, İzmir
• Anonymous, (2012). TÜİK, Bitkisel Üretim İstatistikleri 2012, www.tuik.gov.tr
• Aydın, H., Sepetoğlu, H. (1991). Nohutta ekim zamanının büyüme, verim ve verim ögeleri etkileri üzerinde arastırma. Ege Ü. Fen Bil. Enst. Dergisi, 2(1), 287-292
• Bakaoğlu, A., Ayçiçeği, M. (2002). Bingöl ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine bir araştırma. F. Ü. Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17 (1), 107-113
• Bayrak, H., Keleş, R. (2014). Bazı ileri nohut (Cicer arientinum L.) hatları ve çeşitlerin konya ekolojik koşullarında verim ve verim özellikleri yönünden performansının araştırılması. Uluslararası Mezopotamya Tarım Kongresi (IMAC 2014), 533-537, Diyarbakır
• Biçer, B. T., Anlarsal, A. E., (2004). Bazı nohut (Cicer arietinum L.) köy çeşitlerinde bitkisel ve tarımsal özelliklerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi.10 (4), 389-396, Ankara
• Çiftçi, V., Kulaz, H. (1997). Fosfor dozlarının nohutta verim ve verim öğelerine etkisi üzerine bir araştırma. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi. 22-25 Eylül, 1997:605-607, Samsun
• Dumbre, A. D., Deshmuch R. B. (1984). Genetic divergence in Chickpea, International Chickpea Newsletter, 10, 6-7
• Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O., Gürbüz, F. (1987). Araştırma ve deneme metotları (istatiksel metotlar 2). Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 1021, Ders Kitabı N. 295, Ankara
• Eser, D., Geçit, H. H., Emeklier, H. Y., Kavuncu, O. (1989). Nohut gen materyalinin zenginleştirilmesi ve değerlendirilmesi. TUBİTAK Tarım Ve Ormancılık Dergisi. Cilt 13(2):246-254, Ankara.
• FAO, (2014). Food and Agriculture Organisation of United Nations (FAO), “Tarım Ürünlerin Dünya İstatistikleri”, www.fao.org
• Fehr, W. R. (1987). Genotype* Environment Interaction. Principles of Cultivar Development, Vol: I. Theory and Tecnique (Ed. W.R. Fehr). Macmillan Publishing Company, New York, pp: 247-260
• Gökkuş, A., Bakoğlu A. ve Koç, A. (1996). Bazı adi fiğ (Vicia sativa L.) hat ve çeşitlerinin Erzurum sulu şartlarına adaptasyonu üzerine bir çalışma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yenbitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, Erzurum, 674-678
• Jana, S., Singh, K. B. (1993). Evidence of geographical divergence in Kabuli Chickpea from germplasm evaluation data. Crop Sci. 33: 626-632
• Kumar, L., Arora, P. P. (1991). Basis of selection in chickpea. Chickpea Newsletter Jun Icn 25: 14-15
• Önder, M., Üçer, F. B. (1999). Konya ekolojik şartlarında bazı nohut çeşitlerinin ikinci ürün olarak yetiştirilmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Sayı: 13 (18) :1-8, Konya.
• Öztaş, E., , Bucak, B., Al, V., Kahraman, A. (2004). Farklı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin Harran Ovası koşullarında kışa dayanıklılık, verim ve diğer özelliklerinin belirlenmesi. HR. Ü. Z. F. Dergisi, 2007, 11 (3/4):81- 85
• Singh, K. B., Bejiga, G., Malhotra, R. S. (1990). Associations of some characterswith seed yield in chickpea collection. Euphytica, 49, 83-88
• Türk, Z., Çiftçi V., Atikyılmaz, N. (1999). Güneydoğu Anadolu koşullarında verimli nohut çeşitlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma, 1. GAP Kongresi 26-28 Mayıs, 1999, 2. Cilt 783-788, Şanlıurfa
• Türk, Z., Koç. M. (2003). Diyarbakır ekolojik koşullarına uygun yüksek verimli nohut (Cicer arietinum L.) çeşit ve hatlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim 2003, Cilt 1:382-386, Diyarbakır
• Uzun, A., Özçelik, H., Yılmaz, S. (2012). Seçilmiş bazı nohut (Cicer arietinum L. ) hatlarının. agronomik ve kalite özellikleri bakımından değerlendirilmesi. Akademik Ziraat Dergisi 1(1): 29-36 (2012) ISSN: 2147- 6403
• Yürür, N., Karasu, A. (1997). Ekim zamanının nohut (Cicer arietinum L.)’un bazı agronomik özelliklerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. (1995) 11:95-107, Bursa