Farklı Ekim Zamanı Uygulamalarının Bazı Soya Fasulyesi (Glycine Max (L.) Merrill) Çeşitlerinde Kalite Özelliklerine Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 189 - 196, 24.12.2020

Mehmet Barış Murat Tunçtürk Tahsin Söğüt

Öz

Bu araştırma, 2014 yılında Diyarbakır ekolojik koşullarında farklı ekim zamanı uygulamalarının bazı soya fasulyesi çeşitlerinde kalite özelliklerinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Çalışma Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme alanında Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller Deneme Desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Araştırmada dört farklı soya çeşidi (Atakişi, Arısoy, Blaze, Nazlıcan) beş faklı ekim zamanında (1 Mayıs, 20 Mayıs, 10 Haziran, 25 Haziran, 5 Temmuz) denemeye alınmıştır. Çalışmada bazı verim ve kalite özellikleri incelenmiştir.
Araştırma sonucunda en yüksek yağ oranı ekim zamanı uygulamalarına göre % 22.73 ile 5 Temmuz uygulamasından, çeşitler dikkate alındığında en yüksek yağ oranı (%22.42) Atakişi çeşidinde tespit edilmiştir. Ekim zamanı uygulamalarına göre en yüksek oleik asit oranı (%30.48) 1 Mayıs, en yüksek linoleik asit oranı (%44.76) 25 Haziran ekimlerinden elde edilmiştir. Denemeye alınan çeşitlere göre en yüksek oleik asit oranı (%30.24) Arısoy çeşidinden, en yüksek linoleik asit oranı ise (%44.08) Atakişi çeşidinden elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çeşit, ekim zamanı, kalite özellikleri, soya fasulyesi, verim

Destekleyen Kurum

Bu çalışma Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı Tarafından desteklenmiş FBE-2014-YL049 No’lu projenin bir kısmını oluşturmaktadır

The Effects of Different Sowing Time Applications on the Quality Properties of Some Soybean (Glycine Max (L.) Merrill) Varieties

Öz

This study was carried out to determine quality properties of some soybean cultivars under different sowing times in Diyarbakır ecological conditions in 2014. Field trial were designed in Completely Randomized Block Design with three replicates at experimental fields of Dicle University, Agricultural Faculty, Field Crops Department. Four different soybean cultivars (Atakişi, Arısoy, Blaze and Nazlıcan) and five different sowing times (May 01, May 20, June 10, June 25 and July 05) were the experimental factors. In this work, some yield and quality parameters of soybean were investigated.
According to results, the highest seed fatty oil content (22.73%) resulted in July 05 sowing times, and Atakisi soybean cultivar gave the highest seed fatty oil content (22.42%) when otehr cultivars were compared. As the highest oleic acid content (30.48%) was determined in May 01 sowing time, June 25 sowing time gave the highest linoleic acid content (44.76%). When the soybean cultivars compared, the highest oleic acid content (30.24%) was: Arısoy and the highest linoleic acid (44.08%) was: Atakisi.

Anahtar Kelimeler

Cultivar, sowing time, quality, soybean, yield

Kaynakça

• Abdalla, S. T., Hassan, M. Z. (1989). Optimal planting date for seed quality and seed yield of irrigated soybean in Egypt. Tropical Agriculture, 66(2), 145-148.
• Aysel, M. B. (2008). Biberiye (Rosmarinus officinalis L.) ve mercan köşk (Origanum onites L.) bitkilerindeki antioksidan aktivite potansiyellerinin araştırılması. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, Ankara.
• Babaoğlu, M. (2005). Soya ve Tarımı. www.pankobirlik.com.
• Billore, S. D., Joshi, O. P., Ramesh, A. (2000). Performance of soybean (Glycine max) genotypes on different sowing dates and row spacing’s in Vertisols. Indian Journal of Agricultural Sciences, 70(9), 577-580.
• Candoğan, B. N. (2009). Soya fasulyesinin su-verim ilişkileri. (Doktora tezi). Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Çetintaş, Z., Koç, H. (1993). Tokat yöresinde farklı ekim zamanlarının farklı soya çeşitlerinin verim ve kalitesine etkileri üzerinde araştırmalar. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10: 193-201.
• Eren, A., Kocatürk, M., Hoşgün, E. Z., Azcan, N. (2012). Bazı soya hat ve çeşitlerinde tohum verimi, yağ-protein ve yağ asitleri içerikleri ve aralarındaki ilişkilerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(l), l-9.
• Hagsin, K., Hongsig, K., Kyongho, K., Yeon Gjin, O. (2006). Changes in the yield components and yield of sprout soybean cultivar as affected by sowing date. Korean Journal of Crop Science, 51(7), 584-592.
• Haskınacı, Ş. (2004). Soya Ürün Profili. İstanbul Ticaret Odası Etüt ve Araştırma Şubesi, İstanbul.
• Kara, K. (2003). Değişik ekim zamanları ve ekim sıklıklarının iki soya çeşidinin verim ve verim unsurları üzerine etkisi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi,13-17 Ekim 2003, Diyarbakır.
• Karaaslan, D., Boydak, E., Gür, M. A. (1998). Farklı ekim zamanlarının bazı soya fasulyesi (Glycine max L.) çeşitlerinde verim ve verim komponentlerine etkisi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(4), 55-64.
• Karabulut, İ., Kayahan, M., Yaprak, S. (2003). Determination of changes in some physical and chemical properties of soybean oil during hydrogenation. Food Chemistry, 81: 453–456.
• Karagül, E. T., Ay, N., Meriç, Ş., Huz, E. (2009). Ege Bölgesi’nde ana ürün olarak yetiştirilen bazı soya genotiplerinin verimi, verim öğeleri ve nitelikleri üzerinde bir araştırma. Anadolu, J. of AARI 21(2): 59–66.
• Kaya, A. R. (2020). Ana ürün olarak yetiştirilen bazı soya fasulyesi (Glycine max. (L.) Merrill) çeşitlerinin önemli kalite özelliklerinin belirlenmesi. KSÜ Tarım ve Doğa Derg. 23(4), 1012-1020. DOI:10.18016/ksutarimdoga.vi.691990.
• Myung, W. B., Jun, K., Joong, H. K., Yukako, H., Tomohıko, M. (1996). Physicochemical properties of soybean oil extracted from irradiated soybeans radiat. Phys. Chem. 47(2), 301-304, Elsevier Science Ltd. PrintedIn Great Britain.
• Özer İ, Bağcı S. A. (2017). The determination of soybean (Glycinemax L. Merr.) genotypes on Konya ecological conditionsfor yield and quality. International Journal of Environmental Trends (IJENT) 1(1), 1-5.
• Söğüt, T., Öztürk, F., Temiz, M. G. (2005). Farklı olgunlaşma grubuna dahil bazı soya çeşitlerinin ana ve ikinci ürün koşullarındaki performanslarının karşılaştırılması. VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, 393-398, Antalya.