Nusaybin/Mardin Yöresi Bağcılığına Bir Bakış: Yöresel Çeşitlerin Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 75 - 84, 27.06.2021

Mehmet Settar Ünal , Hasan Sezgin Cuma Uçaş

Öz

Bu çalışma; 2019 yılında Nusaybin Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü ve yöre bağcıları ile görüşülerek hazırlanmıştır. Eskiden beri geleneksel (yerli) bağcılığın yapıldığı ilçede bağlar, genellikle düz arazilerde kurulmuş ve ekonomik değeri olmayan çok sayıda yöresel üzüm çeşidinden oluşmuş bulunmaktadır. Mevcut bağlarda sulama ve gübreleme yapılmazken, bazı hastalıklar ve zararlılara karşı ilaçlama kısmen, budama ise erken ilkbaharda hemen uyanma öncesi düzenli olarak yapılmaktadır. Bağlardan elde edilen üzüm büyük ölçüde taze tüketime sunulmakla, bunun yanı sıra kurutularak ya da pekmez, pestil, kesme gibi yöresel ürün yapımında da değerlendirmektedir. Yörede bağ bozumu; ağırlıklı olarak Temmuz-Eylül ayları arasında yapılmakta, üretilen üzümler ile öncelikle aile ihtiyacı karşılanmaya çalışılırken arta kalan ürün taze tüketim veya diğer yan ürünler şeklinde mahalli pazarlarda satışa sunulmaktadır. Sonuç olarak; yörede yetiştiriciliği yapılan ve her biri önemli bir gen kaynağı durumunda olan mahalli üzüm çeşitlerini belirleme, muhafaza etme ve uygulanan bağcılık tekniğini irdeleyerek modern bağcılığa geçiş için neler yapılabileceğine yönelik öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Nusaybin, bağcılık, iklim, yerel üzüm çeşitleri

An Overview of Nusaybin / Mardin Region Viticulture: Evaluation of Local Varieties

Öz

This study was prepared by negotiating with Nusaybin Agriculture and Forestry District Directorate and local vineyards in 2019. In the county where traditional (local) viticulture has been practiced for a long time the vineyards are generally established on lowlands and consist of many local grape varieties without economic value. There is not any irrigation and fertilization in the existing vineyards, some diseases and pests are partially sprayed, and pruning time is regularly in early spring just be fore budbreaking. Grapes obtained from the vineyards are mostly offered for fresh consumption, as well as dried or used in the production of local products such as molasses, pestil and kesme. The grape harvesting time in the region is mainly between July and September, while the grapes are primarily used for the family needs, the remaining product is marketed in the local markets as fresh consumption or processed into other local products. As a result, it can be summarized as identifying and preserving local grape varieties, each of which is an important gene source, and developing projects for the transition to modern viticulture by examining the applied viticulture technique.

Anahtar Kelimeler

Nusaybin, viticulture, climate, local grape varieties

Kaynakça

• Ağaoğlu, Y. S. (1999). Bilimsel ve Uygulamalı Bağcılık. Asma Biyolojisi. Cilt 1. Ankara Üni. Ziraat Fak., Kavaklıdere Eğitim Yayınları. Ankara. Anonim, (2020a). https://www.haritatr.com/nusaybin-haritasi-i287 01.01.2020
• Anonim, (2020b). Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Nusaybin/Mardin meteoroloji istasyonu verileri.
• Anonim, (2020c). https://www.gunesenerji.com.tr/gunes-enerjisi/mardin-bin.
• Çakır, A., Karaca Sanyürek, N., Karakaya, E., Ay, Ş. (2017). Nusaybin (Mardin) ilçesi bağcılığı sorunları ve çözüm önerileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 34(1), 15-25.
• Çelik, H., Ağaoğlu, Y. S., Fidan, Y., Marasalı, B., Söylemezoğlu, G. (1998). Genel Bağcılık. Sunfıdan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi: l, 253 s. Ankara.
• Çelik, S. (2011). Bağcılık (Ampeloloji). Namık Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Cilt 1, 3. Baskı, , 427 s. Tekirdağ.
• Çelik, M. A., Gülersoy, A. E. (2014). Bitki örtüsü değişimlerinin 16 günlük periyotlar halinde izlenmesi: Mardin ili örneği (2000-2010). International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 471-494, Ankara.
• Dinç, U., Kapur, S., Özbek, H., Şenol S. (1999). Toprak Genesisi ve Sınıflandırılması. 3. Baskı, Çukurova Fakültesi Ders Kitabı, No: C-130, Adana.
• Dölek, T., Atlı, H. S., Keskin, N. (2020). Siirt yöresinde yetiştirilen bazı üzüm çeşitlerinin göz verimliliklerinin belirlenmesi ve farklı göz şarjı uygulamalarının verim ve kaliteye etkisi. Munzur Zirvesi 2. Uluslararası Uygulamalı Bilimler Kongresi. 31 Mayıs 2020. 139-155. Tunceli.
• Gündüz, H. İ., Atlı, H. S., Kazankaya, A. (2020). Horoz Karası üzüm çeşidinde, bilezik alma ve gibberellik asit uygulamalarının verim ve kalite üzerine etkileri. . Munzur Zirvesi 2. Uluslararası Uygulamalı Bilimler Kongresi. 31 Mayıs 2020. 139-155. Tunceli.
• Happ, E. (1999). Indices for exploring the relationship between temperature and grape and wine flavour. Australian & New Zealand Wine IndustryJournal, 14: 68-76.
• Karataş, H., Özdemir, G., Karataş, D., Örmek, G. (2009). Mardin ili bağcılığının mevcut potansiyeli. Türkiye 7. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu. 5-9 Ekim, 2009, Salihli-Manisa.
• Kılıç, T. (2008). Nusaybin’in fiziki coğrafya özellikleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 10: 106-118.
• OIV, (2001). Organisation Internationale de la Vigne et duVin. 18, rued'aguesseau - F-75008 Paris - France.
• Oraman, M. N. (1972). Bağcılık Tekniği II. Ankara Üni. Ziraat Fak. Yayınları No: 470, Ankara.
• Özdemir, G. (2019). Organik Üzüm Yetiştiriciliği (Organik Bağ Yerinin Seçimi ve Yeni Bağ Tesisi). Nobel Bilimsel Eserler, Ankara.
• Özkan, A. (2020). Genel Bağcılık. Harman Yayıncılık. İstanbul.
• Sağlam, H., Çalkan Sağlam, Ö., Yağcı, A., Merken, Ö., Ünal, A., İnan, M. S. (2009). Ege Bölgesi Asma Genetik Kaynakları. Türkiye 7. Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu. 5- 9 Ekim 2009, Cilt 1, 18-22. Manisa.
• TUİK, (2019). Türkiye İstatistik Kurumu. www.tüik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001 Erişim: 20.07.2019.
• Weaver, R. J. (1976). Grapegrowing. Department of Viticulture and Enology. Uni. of.California, Davis.
• Winkler, A. J.,Cook, J. A., Kliewer, W. M., Lider, L. A. (1974). General Viticulture. Univ. of California Press. Berkeley, 71 p. USA.