Kuru Fasulye Genotiplerinde Bazı Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 161 - 168, 17.12.2021

Ahmet Konuk , Tuba Uzun

Öz

Bu araştırmanın tarla denemesi, 2018 yılında, Konya-Merkez ve Konya-Altınekin ekolojik şartlarında yürütülmüştür. Araştırmada materyal olarak; Akman 98, Berrak, Zirve, Göksun ve Nirvana tescilli çeşitleri ile TKF2 ve TKF3 kuru fasulye hatları olmak üzere toplam 5kuru fasulye genotipi kullanılmıştır. TKF2 ve TKF3 hatları saf kademe de olup Taşpınar Tarım Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından Konya’da ıslah edilmiştir. Tarla denemesi “Tesadüf Blokları Deneme Desenine” göre 2 lokasyonda ve 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada fizyolojik olum süresi (gün), bitki boyu (cm), bitkide bakla sayısı (adet), 100 tane ağırlığı (g) ve tohum verimi (kg/da) belirlenmiştir.
Araştırma sonuçları değerlendirildiğinde, fizyolojik olum süresi 107.00-124.38 gün, bitki boyu 52.30-74.88 cm, bitkide bakla sayısı 18.88-27.25 adet, yüz tane ağırlığı 32.65-42.91 g arasında değişiklik göstermiştir. Araştırmada tane verimi 330.30-428.06 kg/da arasında gerçekleşmiştir.
Yapılan çalışmaya göre tane verimi yönünden en yüksek değere sahip olan Nirvana çeşidi bölgede ekimi yapılması için tavsiye edilebilir. Ancak daha sağlıklı karar verebilmek için, çevresel ve zirai uygulamalara dayalı ayrıntılı çalışmalarla desteklenmesi tavsiye edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Islah, saf hat, 100 tane, verim

Kaynakça

• Akdağ, C., Şahin, M., 1994. Tokat şartlarına uygun kuru fasülye çeşitlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. G.O.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 11 (1): 101-111.
• Anlarsal, A.E, Yücel, C., Özveren, D., 2000. Çukurova koşullarında bazı kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinde tane verimi ve verimle ilgili özellikler ile bu özellikler arası ilişkilerin saptanması. Turk J.Agric. For 24, 19-29.
• Anonim, 2020a, https://www.tmo.gov.tr/Upload/Document/sektorraporlari/bakliyat2020.pdf (erişim tarihi: 28.08.2021)
• Anonim, 2019b, Kuru fasulye, https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler/ PDF%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Piyasalar%C4%B1/2018-Temmuz%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Raporu/2018-Temmuz%20Kuru%20Fasulye.pdf, erişim tarihi, 03.05.2020.
• Anonim, 2019c, FAO, http://www.fao.org/search/en/?cx=018170620143701104933%3 Aqq82jsfba7w&q=kuru+fasulye&cof=FORID%3A9&siteurl=www.fao.org%2Fhome%2Fen%2F&ref=www.google.com.tr%2F&ss=0j0j1, erişim tarihi, 11.08.2021.
• Bozoğlu, H., Gülümser, A., 2000, Kuru fasulyede (Phaseolus vulgaris L.) bazı tarımsal özelliklerin genotip çevre interaksiyonları ve stabilitelerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma, Turk J. Agric For., 24, s.211-220.
• Babagil, G.E., Tozlu, E., Dizikısa, T., 2011. Erzincan ve Hınıs ekolojik koşullarında yetiştirilen bazı kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42 (1): 11-17.
• Bildirici N., Demir S., 2019. Hakkari Ekolojik Koşullarında Bazı Kuru Fasulye (Phaseolus Vulgaris L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Özelliklerinin Belirlenmesi. BEÜ Fen Bilimleri Dergisi. 8(4), 1250-1257.
• Binnie, R.C., Clifford, P.E., 1981. Flower and pod production in Phaseolus vulgaris. Jour. Agric. Sci. 97 (2): 397-402. Broughton, W.J., Hernández, G., Blair, M., Beebe, S., Gepts, P. And Vanderleyden,J.,2003. Beans (Phaseolus spp.)-model food legumes. Plant Soil 252: 55-128.
• Bozoğlu, H., Gülümser, A., 1999. Kuru fasulyede (Phaseolus vulgaris L.) bazı tarımsal özelliklerin korelasyonları ve kalıtım derecelerinin belirlenmesi. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt III, Çayır-Mera Yembitkileri ve Yemeklik Baklagiller, 360-365.
• Cengiz B., 2007. Sakarya ve Eskişehir lokasyonlarında yetiştirilen bazı kuru fasulye çeşitlerinin kalite özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üni. Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Müh. Anabilim Dalı, 78 s.
• Çakmak., F, Azkan, N., 1997. Fasulye ekim zamanı ve ekim sıklığının verim ve verim ögelerine etkileri. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 172-177.
• Demircan Ş (2018) Yüksek Tane Verimli Kuru Fasulye Hatlarının Geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Elkoca E., Çınar T., 2015. Bazı kuru fasulye ( Phaseolus vulgaris L.) çeşit ve hatlarının Erzurum ekolıjik koşullarına adaptasyonu, tarımsal ve kalite özellikleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 141-153.
• Kahraman, A., 2014, Ekim zamanlarının kuru fasulye genotiplerinde (Phaseolus vulgaris L.) verim, verim unsurları ve kalite özellikleri üzerine etkileri, Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, 235s.
• Kazemi, E., Naseri, R., Karimi, Z., Emami, T., 2012. Variability of grain yield and yield components of white bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars as affected by different plant density in western Iran. American-Eurasian J. Agric. & Environ. Sci., 12 (1): 17-22.
• Kwak M, Gepts P (2009) Structure of Genetic Diversity in The Two Major Gene Pools of Common Bean (Phaseolus vulgaris L., Fabaceae). Theor. Appl. Genet., 118 : 979-992.
• Önder, M., Özkaynak, İ., 1994. Bakteri aşılaması ve azot uygulamasının bodur kuru fasulye çeşitlerinin tane verimi ve bazı özellikleri üzerine etkileri. Tr. J. of Agricultural and Forestry, 18: 463-471.
• Pekşen , E. 2005. Samsun Koşullarında Bazı fasulye (phaseolus vulganis L.) Genotiplerinin Tane Verimi ve Verimle İlgili Özellikler Bakımından Karşılaştırılması OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 20(3):88-95
• Şehirali, S., 1980. Bodur fasulyede (Phaseolus vulgaris L Var. Nanus Dekap.) ekim sıklığının verimle ilgili bazı karakterler üzerine etkisi. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay.738. Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 429.
• N. Bildirici And İ. BARAN, "Gevaş İlçesinde Yetiştirilen Yerel Kuru Fasulye (Pheseolus vulgaris L.) Populasyonlarının Verim ve Verim Özelliklerinin Belirlenmesi.," Ahtamara I.International Multidisciplinary Congress. , vol.1, Van, Turkey, pp.334, 2018 .
• Özbekmez, Y. 2015. Ordu Ekolojik Koşullarında Bazı Kuru Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Çeşit ve Genotiplerinin Verim, Verim Öğeleri ile Tohum ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), Ordu.
• Önder, M., Kahraman, A. and Ceyhan, E., 2013a, Response of dry bean (Phaseolus vulgaris L.) genotypes to water shortage. Book of Abstracts . First Legume Society Conference 2013: A Legume Odyssey . Novi Sad, Serbia, 9-11 May 2013, pp: 210
• Pekşen, E. ve Artik, C., 2005. Antibesinsel Maddeler ve Yemeklik Tane Baklagillerin Besleyici Değerleri. O.M.Ü.Zir.Fak.Dergisi.20(2):110-120 Singh, K.K., Hassan, W., Singh, S.P. and Prasad, P., 1976, Correlation and regression in gren gram (Phaseolus aureus Roxb.) Proc. Bihar Acad. Agric. Sci., 24 (1): 40-43.
• Sirat A., 2020. Yerel Kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Genotiplerinin Tane Verimi, Verim Unsurları ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. ADÜ Ziraat Dergisi,17(2):245-254.
• Şehirali, S., 1988. Yemeklik Tane Baklagiller Ders Kitabı. Ankara Üni. Zir. Fak. Yay.1089, Ders Kitabı 314 , Ankara, 435.
• Yaman, M., 1998. Fasulye Ekim zamanının verim ve verim ögeleri üzerine etkisi.Anadolu Journal of AARI, 8 (1): 63-81.
• Şehirali, S., 1979. Yemeklik Tane Baklagiller T.C. Gıda-Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü Yayınları. Ankara. S:8–65.
• Uysal, F., 2002. Kalite Fonksiyonun Türkiye’de Baklagil Dış Satımına Etkileri.Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi
• United Nations (2021). Sustainable development goals, goals 2: zero hunger. https://www.un.org/ sustainabledevelopment/hunger/ (Erişim Tarihi: 27.01.2021).
• Yolci, M.S. (2020). Erciş (Van) ekolojik koşullarinda bazi fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 18, 562–567.
• Welch R.M., 2002. The ımpact of mineral nutrients in food crops on global human health. Plant and Soil 247: 83-90.