Kışlık Kırmızı Mercimek (Lens culinaris Medic. ) Genotiplerinin Fenolojik ve Morfolojik Özellikleri Üzerine Ekim Zamanlarının Etkisi*

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 155 - 160, 17.12.2021

Oğuzhan Hakkoymaz Mustafa Önder

Öz

Konya ekolojik şartlarında kışlık olarak yetiştirilen kırmızı mercimek (Lens culinaris Medic.) genotiplerinin fenolojik ve morfolojik özelliklerini belirlemek amacıyla 2 yıl süre ile (2013/2014 – 2014/2015) yapılan bu çalışmada 6 genotip (Fırat 87, Kafkas, Seyran, Popülasyon, Çiftçi, Özbek ), 5 farklı zamanda ( 30 Eylül, 10 Ekim, 20 Ekim, 30 Ekim, 10 Kasım) ekilmiştir. Tarla denemeleri: Tesadüf Bloklarında Faktöriyel Deneme Desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Yılların ve çeşitlerin ortalaması olarak; çıkış süresi 36.75 gün (10 Ekim) – 47.75 gün (10 Kasım), çiçeklenme süresi 170.92 gün (10 Kasım) – 201.50 gün (30 Eylül), vejetasyon süresi 225.19 gün(10 Kasım) – 256.83 gün (30 Eylül), bitki boyu 26.41 (10 Ekim) – 26.57 cm (20 Ekim), ilk bakla yüksekliği 12.38 (10 Kasım) – 12.58 cm (30 Ekim), anadal sayısı 4.53 (30 Eylül) – 4.67 adet (10 Kasım) ve bakla sayısı 30.58 (30 Eylül) – 30.82 adet (30 Ekim) arasında değişmiştir. En kısa çıkış süresi 20,67 gün ile 2013 yılında 30 Eylül tarihinde ekilen Özbek çeşidinde olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kırmızı mercimek, ekim zamanı, fenolojik ve morfolojik özellikler

Kaynakça

• Akçin, A. (1988). Yemeklik Dane Baklagiller. Konya, Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, p. 367.
• Akdağ, C. (2001). Yemeklik Tane Baklagiller. Tokat, Gaziosmanpaşa Üniv. Zir. Fak. Yayınları.
• Aydoğan, A., Karagül, V., Gürbüz, A. (2008). Farklı ekim zamanlarının yesil ve kırmızı mercimeğin (Lens culinaris Medic.) verim ve verim öğelerine etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Arastırma Enstitüsü Dergisi, 17 (1-2), 25-33.
• Aziz, M. A. (1992). Response of lentil (1-5) to different sowing dates. Lens Newsletter 19(2), 18−20.
• Baysal, Y. (1997). Van ekolojik koşullarında farklı ekim zamanlarının mercimek (Lens culinaris Medic.) çeşitlerinde verim ve verim öğelerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü. Van.
• Biçer, B. T., Şakar, D. (2011). Mercimek (Lens culinaris Medik.) hatlarının verim ve verim özellikleri yönünden değerlendirilmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (3), 21-27. Ceyhan, E., Kahraman, A., Ateş, M. K., Karadaş, S. (2012). Stability analysis on seed yield and its components in pea. Bulg. J. Agric. Scie.,18 (6), 887-893.
• Ceylan, A., Sepetoğlu, H. (1977). Mercimekte (Lens culinaris medic.) ekim zamanı araştırması. Bitki, 4 (3), 324-331.
• Çokkızgın, A., Çölkesen, M., Kayhan, K., Aygan, M. (2005). Kahramanmaraş koşullarında değişik kışlık mercimek (Lens culinaris Medic.) çeşitlerinde verim ve verim özellikleri üzerine bir araştırma. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18 (2), 285-290.
• Erman, M., Demirhan, H., Tunçtürk, M. (2005). Siirt ekolojik koşularında kışlık olarak yetişebilen bazı mercimek çeşitlerinin önemli tarımsal ve bitkisel özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi. Antalya. I: 237–240.
• FAO, 2021. 2/ Trademap (Erişim: 09.01.2021).
• Gülaç, Z. N. (2021). Ürün raporu. Mercimek Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü. Ankara.
• Günel, E., Yılmaz, N., Erman, M. ve Kulaz, H. (1993). Van ekolojik koşullarında mercimegin (Lens culinaris Medic.) Fenolojik ve morfolojik özellikleri üzerinde araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3 (1- 2), 315-323.
• Kahraman, A. (2016). Nutritional components and amino acids in lentil varieties. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 30 (1), 34-38. ISSN: 2458-8377.
• Kahraman, A. (2017). Nutritional value and foliar fertilization in soybean. Journal of Elementology, 22 (1), 55-66, DOI: 10.5601/jelem.2016.21.1.1106.
• Kahraman, A. (2020). Managing the humic acid fertilizing of chickpea and protein statues. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 34 (1), 107-110. DOI:10.15316/SJAFS.2020.20
• Kahraman, A., Onder M. (2018). Accumulation of heavy metals in dry beans sown on different dates. Journal of Elementology, 23 (1), 201-216. DOI: 10.5601/jelem.2017.22.2.1308.
• Kahraman, A., Önder, M. (2017). Effects of sowing times on some quality characteristics of dry bean. Journal of Central Research Institute for Field Crops, 26 (Special Issue): 149-154. DOI: 10.21566/tarbitderg.359439.
• Önder, M., Yaman, Y. (1996). Mercimekte (Lens culinaris Medic.) ekim zamanı ve ekim sıklığının dane verimi ve bazı verim unsurlarına etkileri. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9 (11), 46-56.
• Sekhon, H. S., Singh, G., Sandhu, S. S. (1994). Effect of date of sowing and seeding rate on growth and yield of lentil. Lens News Letter, 19 (2), 21-22.
• Shoaib, Y. O. (1992). Effects of sowing dates and seeding rate on lentil in Eastern Libya, Lens Newsletter, 19 (2), 21-22.
• Siddique, K. H. M., Loss, S. P., Regan, K. L., Pritchard, D. L. (1998). Adaptation of lentil (Lens culinaris Medik) to short season Mediterranean-type environments: response to sowing rates. Australian Journal of Agricultural Research, 49 (7), 1057-1066.
• Şehirali, S. (1988). Yemeklik Dane Baklagiller, Ankara, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
• Turk, M. A., Tawaha, A. M. ve El-Shatnewi, M. K. J. (2003). Response of lentil (Lens culinaris Medik) to plant density, sowing date, phosphorus fertilization and ethephon application in the absence of moisture stres. Journal of Agronomy & Crop Science, 189, 1-6.
• Yıldız, E. (2007). Diyarbakır kosullarında bazı kırmızı mercimek (Lens culinaris Medik.) çesitlerinde önemli bitkisel ve tarımsal özelliklerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Yılmaz, N., Erman, M., Kulaz, H. (1996). Van ekolojik koşullarında mercimekte (Lens culinaris Medic.) uygun ekim zamanının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11 (3), 45-54.