İş Tatmini ve Kaygı Düzeyinin İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: Banka Çalışanları Üzerine Ampirik Bir Araştırma

Yıl 2020, Cilt: 14 Sayı: 2, 175 - 204, 08.12.2020

Özlem Karadağ Ak Ahmet Diken

https://doi.org/10.46520/bddkdergisi.841199

Cited By: 1

Öz

Çalışmanın amacı, işten ayrılma niyetinin, iş tatmini ve kaygı düzeyi değişkenleri üzerinden ne derece etkilendiğinin ölçülmesidir. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırma, Konya’da faaliyet gösteren özel ve kamu sektöründe yer alan mevduat ve katılım bankalarının 413 çalışanı üzerinde gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizi aşamasında, katılımcıların ölçeklerden aldıkları puanların demografik değişkenlere göre değişip değişmediğini tespit etmek
amacıyla bağımsız gruplar t testi ve çok değişkenli varyans analizi (MANOVA) ve onu takip eden tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yapılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler Pearson korelasyon katsayısı ile hesaplanmıştır. Daha sonra durumluk ve sürekli kaygı ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide iş tatmininin aracı rolü bootstrapping yöntemiyle incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; durumluk kaygı ve sürekli kaygı iş tatmini ile negatif yönlü orta düzeyde ve işten ayrılma niyeti ile pozitif yönlü orta düzeyde; iş tatmini ise işten ayrılma niyeti ile negatif yönlü orta düzeyde ilişkili olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

İş tatmini, Durumluk kaygı, Sürekli kaygı, İşten ayrılma niyeti, Banka çalışanları

Kaynakça

• 1. Akhtar, A., Naheed, K., Akhtar, S. Ve Farooq, U. (2018). Impact of Job Stress on Employees’Job Satisfaction: An Empirical Study of Private Banksof Pakistan, Pakistan Journal of Social Sciences (PJSS), Vol. 38 (1), 137-151.
• 2. Akyüz, K. C.ve diğerleri (2011). Çalışanların İş Tatmin Düzeylerinin İncelenmesi (Muğla Orman Bölge Müdürlüğü Örneği), SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 12: 20-26.
• 3. Al-Mashaan, O. S. (2003). Associations Among Job Satisfaction, Optimism, Pessimism, And Psychosomatic Symptoms For Employees In The Government Sector In Kuwait, Psychological Reports, 93, 17-25.
• 4. Altay, M. (2018). Çalışma Yaşam Kalitesinin İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyeti ile İlişkisinde İş Yükü ve Lider- Üye Etkileşiminin Rol, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 5. Baycan, A. (1985). An Analysis of Several Aspects of Job Satisfaction Between Diffrent Occupational Groups, Boğaziçi Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 6. Byrd, T. G. ve diğerleri (2000). Behind Bars: An Assessment Of The Effects Of Job Satisfaction, Job-Related Stress, And Anxiety On Jail Employees’ Inclinations To Quit, Journal of Crime and Justice, 23:2, 69-93.
• 7. Canbaz, S. (2001). Samsun Çıraklık Eğitim Merkezi’ne Devam Eden Çırakların Sosyo- demografik, Çalışma Yaşamı Özelliklerinin ve Durumluk-Sürekli Kaygı Düzeylerinin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 19 Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Samsun.
• 8. Crossman, A. ve Bassem A. Z. (2003). Job Satisfaction And Employee Performance Of Lebanese Banking Staff, Journal of Managerial Psychology, Vol. 18, Issue: 4, 368-376.
• 9. Ç arıkçı, İ. H. (2004). Hizmet İşletmelerinde Çalışan Kamu ve Özel Sektör Personelinin İş Tatmininin Karşılaştırılması, Amme İdaresi Dergisi, 37(4), 83-95.
• 10. Ç elen, A. E., Sökmen, A. ve Bıyık, Y. (2015). Örgütlerde Yeniden Yapılanma Sürecinin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: Bir Banka Araştırması, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 17, Sayı 3, 30-50.
• 11. Dawley, D., Houghton J. D. ve Bucklew N. S. (2010). Perceived Organizational Support and Turnover Intention: The Mediating Effects of Personal Sacrifice and Job Fit, The Journal of Social Psychology, 150 (3), 238-257.
• 12. Doksat, M. K. ve Savrun M. (2001). Evrimsel Psikiyatriye Giriş. Yeni Symposium, 39 (3): 131-150.
• 13. Eğinli, A. T. (2009). Çalışanlarda İş Doyumu: Kamu Ve Özel Sektör Çalışanlarının İş Doyumuna Yönelik Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 3, 35-52.
• 14. Eren, E. (2001). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. 7. Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım.
• 15. Gökdeniz, İ. ve Merdan E. (2016). Meslek Seçimi ile İş Tatmini İlişkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (2), 111-121.
• 16. Groot, W. ve Van Den Brink, H. M. (1999). Job Satisfaction of Older Workers, International Journal of Manpower, Vol. 20, No.6, 343-360.
• 17. Güney, S. (2007). Yönetim ve Organizasyon. 2. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• 18. Hulın, C. L. ve Smith, P. C. (1964). Sex Differences in Job Satisfaction, Journal of Applied Psychology, 48(2), 88-92.
• 19. Imran, H. A. ve diğerleri (2010). Factors Affecting Job Satisfaction of Employees in Pakistani Banking Sector, Online at http://mpra.ub.uni-muenchen. de/32130/ MPRA Paper No. 32130, posted 28. July 2011 01:15 UTC.
• 20. Islam, N. ve Saha, G. C. (2016). Job Satisfaction of Bank Officers in Bangladesh, papers.ssrn.com, https://ssrn.com/abstract=2856224.
• 21. Işık, E. (1996). Nevrozlar. 1. Baskı, Ankara: Baskı Kent Matbaa.
• 22. Jensen, J. M., Patel, P. C. ve Messersmith, J. G. (2013). High-Performance Work Systems And Job Control: Consequences For Anxiety, Role Overload, And Turnover Intentions, Journal of Management, 39(6), 1699-1724.
• 23. Kaya, F. ve Oğuzöncül, A. F. (2016). Birinci Basamak Sağlık Çalışanlarında İş Doyumu ve Etkileyen Faktörler, Dicle Tıp Dergisi, 43 (2), 248-255.
• 24. Kılıç, Y. (2017). Bankacılık Sektöründe Örgüt Kültürünün ve İnsan Kaynakları Uygulamalarının Mobbing Algısı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 25. Koçak, O. ve Erdoğan, Z. B. (2011). Bankacılık Sektöründe Yeni İnsan Kaynakları Yönetimi Yaklaşımları Hakkında Bir Uygulama, Sosyal Siyaset Konferansları, 60, 259-283.
• 26. Kök, M. ve Çakıcı, A. (2016). Fabrika Çalışanlarının İş Memnuniyetini Etkileyen Etmenler, İnsan & İnsan, Sayı 7, Kış 2016, 40-63.
• 27. Lambert, E. G., Hogan, N. L. and Barton, S.M. (2001). The Impact of Job Satisfaction on Turnover Intent: A Test of A Structural Measurement Model Using a National Sample of Workers, The Social Science Journal, 38, 233– 250.
• 28. Luthans, F. (2011). Organizational Behavior: An Evidence-Based Approach. 12th Edition, New York: Published By Mcgraw-Hill/Irwin.
• 29. Meena, M.L. ve Dangayach, G.S. (2012), Analaysis of Employee Satisfaction in Banking Sector, International Journal of Humanities and Applied Sciences, Vol 1, No 2, 78-81.
• 30. Mobley, W. H., Horner, S.O. ve Hollingsworth, A.T. (1978). An Evaluation Of Precursors of Hospital Employee Turnover, Journal of Applied Psychology, 63(4), 408-414.
• 31. Mobley, W. H. ve diğerleri (1979). “Review and Conceptual Analysis of the Employee Turnover Process”, Psychological Bulletin, 86, 3, 493.
• 32. Noyes, R. ve Hoehn-Saric, R. (1998). Anksiyete Bozuklukları, 1. Baskı, İstanbul: Medikal& Paramedikal Yayıncılık.
• 33. Okpara, J.O. (2006) The Relationship Of Personal Characteristics and Job Satisfaction: A Study of Nigerian Managers in The Oil Industry, The Journal of American Academy of Business, Vol 10, No 1.
• 34. Öner, N. ve Le Compte, A. (1985). Süreksiz Durumluk / Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı. 2.Baskı, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• 35. Öner, N. ve Le Compte, A. (1998). Durumluk ve Sürekli Kaygı Ölçeği El Kitabı. 2. Baskı, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• 36. Örücü, E. ve Özafşarlıoğlu, S. (2013). Örgütsel Adaletin Çalışanların İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Güney Afrika Cumhuriyeti’nde Bir Uygulama, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(23), 335-358.
• 37. Öyekçin, D. G. (2008). Bir Devlet Hastanesi Psikiyatri Polikliniğine Bir Yıl İçinde Basvuran Olguların Sosyo Demografik Özellikleri ve Psikiyatrik Tanı Dağılımı, Sivas Anadolu Psikiyatri Dergisi, Vol. 9, 1, 39-43.
• 38. Özsoy, İ., Görmez, B. ve Mekik, S. (2013). Türkiye’de Katılım Bankalarının Tercih Edilme Sebepleri: Ampirik Bir Tetkik, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F., Cilt:20 Sayı:1, 187- 206.
• 39. Preacher, K. J. ve Hayes, A. F. (2004). SPSS And SAS Procedures For Estimating Indirect Effects In Simple Mediation Models, Behavior Research Methods, Instruments, & Computers, 36(4), 717-731.
• 40. Preacher, K. J. ve Hayes, A. F. (2008). Asymptotic And Resampling Strategies For Assessing And Comparing Indirect Effects In Multiple Mediator Models, Behavior Research Methods, 40(3), 879-891.
• 41. Robie, C. ve diğerleri (1998). The Relation Between Job Level and Job Satisfaction, Group and Organization Management, (December), 470-495.
• 42. Sopiah ve Sangadji E. M. (2020). The Effect of Job Stress on Turnover Intention through Job Satisfaction of Government Commercial Bank Employees, International Conference on Islam, Economy, and Halal Industry Volume 2020, 66-82.
• 43. Soysal, A. ve Tan, M. (2013). İş Tatminini Etkileyen Faktörlerle İlgili Hizmet Sektöründe Yapılan Bir Araştırma: Kilis İli Kamu ve Özel Banka Personeli Örneği, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2013, Cilt: 6, Sayı: 2, 45-63.
• 44. Spielberger, C. D., Gorsuch, R. L.ve Lushene, R. E. (1970). Manual For The State- Trait Anxiety Inventory. Consulting Psychologists Press, Palo Alto, CA.
• 45. Srivastava, A. K.ve Sinha, M. M. (1972). An Inquiry Into The Relationship Between Job Satisfaction And Job Anxiety, Journal of Indian Academy of Applied Psychology, 9(2), 39-44.
• 46. Şimşek, S. ve Kara, H (2017). İş Tatmini - İş Devri Niyeti İlişkisine Yönelik Bir Araştırma: Özel Güvenlik Sektörü Örneği,GÜSBEED, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi,Cilt: 8, Sayı: 19, 85-101.
• 47. Tett, R. P. ve Meyer, J. P. (1993). Job Satisfaction, Organisational Commitment, Turnover İntention And Turnover: Path Analyses Based On Meta-Analytic Findings, Personnel Psychology, 46(2), 259-293.
• 48. Türkçapar, M. H. (2019). Fark Et, Düşün, Hisset, Yaşa, 1. Baskı, İstanbul: Epsilon Yayınları.
• 49. Weiss, D. J., Dawis, R. V. ve England, G. W. (1967). Manual For The Minnesota Satisfaction Questionnaire. In Minnesota Studies In Vocational Rehabilitation. Minneapolis, MN: University of Minnesota Press.
• 50. Wittchen, H. U. (2002). Generalized Anxiety Disorder: Prevalence, Burden And Cost To Society, Depression and Anxiety, 16:162-171.
• 51. Yavuz, A. ve Bedük, A. (2016). Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Bir Kamu Bankasının Konya Şubelerinde Örnek Uygulama, Selçuk Ün. Sos. Bil. Ens. Der. 2016; (35): 301-313.
• 52. Yazıcıoğlu, İ. ve Kızanlıklı, M. M. (2018). The Effects of Trait Anxiety on the Intention of Leaving and Burnout of Restaurant Employees, Turizm Akademik Dergisi, 1, 238-250.
• 53. Yukongdi, V. ve Shrestha, P. (2020). The Influence of Affective Commitment, Job Satisfaction and Job Stress on Turnover Intention: A Study of Nepalese Bank Employees, Review of Integrative Business and Economics Research, Vol. 9(1), 88-98.