Yumurtacı Tavuk Gönenci (Refah) ve Avrupa Birliği Sürecinde İlgili Mevzuatın Karşılaştırılması

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 9 - 14, 08.01.2018

Serdar İzmirli , Aşkın Yaşar

Öz

Kelime olarak ‘’iyi olma’’ anlamına gelen gönenç (refah) kavramının ilk resmi tanımı Brambell Komisyonu tarafından 1965 yılında hayvanların hem duygusal hem de fiziksel yönden iyi olma durumu olarak yapılmış ve günümüze kadar birçok bilim insanı, kurum ve kuruluşça farklı şekillerde tanımı yapılmıştır.

İnsan beslenmesi açısından önemli bir protein kaynağı olan yumurtanın kümesten sofraya gelinceye kadar geçirdiği süreç, tüketici bilincinin artmasıyla daha da önemli hale geldi ve bundan dolayı Avrupa Birliği’nde (AB) yumurtacı tavuk gönencini iyileştirmek amacıyla 2012 yılı itibariyle bataryalı kafes sistemleri tamamen yasaklandı ve hayvan gönencini daha da iyileştirecek yasal düzenlemeler yapıldı.

Türkiye’de 2011 yılında yürürlüğe giren “Çiftlik Hayvanlarının Refahına İlişkin Yönetmelik” 2014 yılında yürürlükten kaldırılmış ve yerine getirilen üç yönetmelikten biri olan “Yumurtacı Tavukların Korunması İle İlgili Asgari Standartlara İlişkin Yönetmelik” ile “Hayvanların Nakilleri Sırasında Refahı ve Korunması Yönetmeliği”yle birlikte yumurtacı tavuk gönencini olumsuz etkileyen kafes sistemleri, aydınlatma ve nakil gibi konularda yasal düzenlemeler yapıldı ve AB yasaları ile büyük ölçüde uyumlu hale getirildi.

Bu çalışmada, yumurtacı tavuk gönenci ve bunu etkileyen faktörler, AB’de ve Türkiye’deki ilgili mevzuat kapsamında araştırıldı.

Anahtar Kelimeler

Yumurtacı tavuk, gönenç, mevzuat

Laying Hens Welfare and Comparison of Legal Arrangements at the European Union Process

Öz

Animal welfare item firstly explained by Brambell Commission in 1965 as a being in good position both physiologic and mental situation and then has been explained in different concepts by scientists’ and organizations’. Laying hens’ welfare has become important by consumers consciousness at the process of eggs production at the poultry house to the human consumption. Because of this, battery cages systems were banned in European Union (EU) since 2012 for improving the laying hens’ welfare and new legal regulations were come into force.

“Directive about Livestock’s Welfare” was come into force in Turkey, in 2011 and it was repealed in 2014 by “Minimum Standards’ Directive about Laying Hens Protection” which was one of the three new directives. Furthermore, directive about “Animals’ Welfare and Protection in Transportation” came into force in 2011. By these legal regulations, battery cages, lighting and transportation subjects which are effect animal welfare negative regulated by laws and Turkeys directives were become consistent with EU regulations.

In this research, it was investigated laying hens’ welfare and factors that affects this subject; related legal arrangements in EU and in Turkey were compared.

Anahtar Kelimeler

Laying hens, welfare, laws

Kaynakça

• Anderson, K. E. (2014). Time study examining the effect of range, cage-free, and cage environments on man-hours committed to bird care in 3 brown egg layer strains. Journal of Applied Poultry Research, 23: 108-115.
• Anonim, (2016). Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (Yum-Bir). Yumurta tavukçuluğu verileri 2016. Erişim tarihi, 20.09.2017. Erişim adresi, http://www.yum-bir.org/UserFiles/File/Veriler2016.pdf.
• Aslım, G., Yaşar, A. (2010). Avrupa Birliği ve Türkiye’de çiftlik hayvanları gönenci (refahı) yasal durumunun değerlendirilmesi. Türk Veteriner Hekimleri Birliği Dergisi, 3-4: 84-92.
• Atasoy, F. (2013). Modern hayvan yetiştiriciliği ve gönenç ilişkileri, deney hayvanlarında gönenç, In: Hayvan Davranışları ve Gönenci, Sağmanlıgil V, Ünal N, 2.Baskı, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi, s.137-58.
• Fidan, E. D. (2012). Türkiye’de çiftlik hayvanları ile ilgili gönenç uygulamaları. Animal Health, Prod. And Hyg, 1: 39-46.
• Guinebretière, M., Beyer, H., Arnould, C., Michel, V. (2014). The choice of litter material to promote pecking, scratching and dust bathing behaviours in laying hens housed in furnished cages. Applied Animal Behaviour Science, 155: 56–65.
• İzmirli, S. (2009). Türkiye’de veteriner hekimler, veteriner hekimliği öğrencileri, hayvan sahipleri ve toplumun hayvan gönenci (refahı) tutumları üzerine anket çalışması, Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Köknaroğlu, H., Akünal, T. (2013). Animal welfare: an animal science approach. Meat Science, 95: 821-827.
• Kunzmann, P. (2010). Biotechnology, battery farming and animal dignity, In: Food Ethics, Editors; Gottwald FT, Ingensiep HW, Meinhardt M, New York, Springer, 101-116.
• Mench, J. A., Sumner, D. A., Rosen-Molina, J. T. (2011). Sustainability of eggproduction in the United States-the policy and market context. Poultry Science, 90: 229-240.
• Özen, A. (2017). A Historical Overview of Turkey’s Animal Welfare Legislation, Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 23: 1019-1027.
• Phillips, C. (2009). The welfare of animals. the silent majority. Springer, Science Business Media BV, s. 27-29.
• Quartarone, V., Della, Rocca G., Passantino, A. (2012). Beak trimming and other pain's sources in laying hens and broilers: welfare problems and medico-legal aspects. Large Animal Review, 18: 245-52.
• Quwaider, M. Q., Daigle, C. L., Biswas, S. K., Siegford, J. M., Swanson, J. C. (2010). Development of a wireless body-mounted sensor to monitor location and activity of laying hens in a non-cage housing system. Transactions of the Asabe, 53:1705-1713.
• Sossidou. E. N., Dal Bosco, A., Elson, H. A., Fontes, C. M. G. A. (2011). Pasture-based systems for poultry production: implications and perspectives. Worlds Poultry Science Journal, 67: 47-58.
• Swanson, J. C., Mench, J. A., Thompson, P. B. (2011). Introduction the socially sustainable egg production project. Poultry Science, 90: 227-228.
• Veissier, I., Butterworth, A., Bock, B., Roe, E. (2008). European approaches to ensure good animal welfare. Applied Animal Behaviour Science. 113: 279–297.
• Yaşar, A. (2017). Hayvan Gönenci; Veteriner hekimliği etiği, hayvan kullanım etiği ve deontoloji perspektifinden, Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi.