Koyunlarda Real-time Ultrasonografik Muayene ile Gebelik Tanısı

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 47 - 55, 15.09.2020

Muhammed Allabban Hüseyin Erdem

Öz

Koyunlarda real-time ultrasonografik muayene ile erken/rutin gebelik tanısıyla gebe olanlar belirlendiği gibi, çoğul gebelikler, gebelik yaşı, gerektiğinde cinsiyet tayini de yapılabilmektedir. Bu bulgular bakım ve beslemede gerekli özenin gösterilmesine, abortus ve metabolizma hastalıkları gibi sorunlarla karşılaşılmadan gebeliklerin sürdürülmesine olanak verir. Gebe olmadığı belirlenen hayvanların ise, tekrar tohumlama/doğal aşımla gebe kalmalarına, hidrometra veya piyometra gibi patolojik sorunlarının tespit edilip tedavilerine olanak sağlanır. Bu bulgular da aşım sezonu kısa süren koyunlar için önemlidir. Koyunculuk işletmelerinde hayvanların gebelik durumu, gebelik dönemi ve fetüs sayısı gibi parametreler doğru olarak tespit edildiğinde reprodüktif kayıplar en aza düşürülebilir. Ayrıca gebelik bulgusu, hayvanın ekonomik değerini de belirleyen bir parametredir. Son yıllarda görüntüleme sistemlerinde dikkate değer ilerlemeler sağlanmış ve Veteriner hekimlikte de yeni görüntüleme teknikleri uygulanmaya başlanmıştır. Bu yöntemlerden halen en yaygın olarak kullanılan ise real-time ultrasonografik muayene tekniğidir. Sunulan derlemede, koyunlarda gebelik tanısı amacıyla real-time ultrasonografik muayene tekniğinin uygulanması ile ilgili olarak güncel, genel ve özel bilgilerin verilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Real-time ultrason, gebelik tanısı, koyun

Using Ultrasound Techniques for Pregnancy Diagnosis in Ewes

Öz

Pregnant ewes with early/routine pregnancy diagnosis with real-time ultrasonographic examination can be determined as well as multiple pregnancies, fetal age and sex determination when necessary. These results allow to maintain pregnancy by giving suitable caring and feeding in order to avoid some problems such as abortion and metabolic diseases. Nonpregnant animals are able to conceive again with artificial/natural insemination or to treat pathological problems such as hydrometra or pyometra. This case is even more important in animals which have short breeding season. The reproductive losses can be minimized when determined the parameters such as the pregnancy status, period of pregnancy and litter size in sheep. Significant advances in imaging systems have been achieved in recent years and new imaging techniques have started to be applied in veterinary medicine. The most widely used of these methods is real-time ultrasound examination. In this review, it is aimed to give general and specific information about ultrasonographic examination technique for pregnancy diagnosis in sheep.

Anahtar Kelimeler

Real-time ultrasound, pregnancy diagnosis, ewes

Kaynakça

• Aziz, D. M., Lazim, E. H. (2012). Transabdominal ultrasonography in standing position for pregnancy diagnosis in Awassi ewes. Small Rum. Res., 107, 2-3, 131-135.
• Barbagianni, M. S., Ioannidi, K. I., Vasileiou, N. G. C., Mavrogianni, V. S., Orfanou, D. C., Fthenakis, G. C., Valasi, I. (2017). Ultrasonographic examination of pregnant ewes: From early diagnosis of pregnancy to early prediction of dystocia. Small Rum. Res., 152, 41-55.
• Bazer, F. W., Ott, T. L., Spencer T. E. (1994). Pregnancy recognition in ruminants, pigs and horses: signals from the trophoblast. Theriogenology, 41, 1, 79-94.
• Bretzlaff, K., Edwards, J., Forrest, D., Nuti, L. (1993). Ultrasonographic determination of pregnancy in small ruminants. Vet. Med. 88, 12-24.
• Buckrell, B. C., Bonnett, B. N., Johnson W. H. (1986). The use of real time ultrasound rectally for early diagnosis in sheep. Theriogenology, 25, 5, 665-673.
• Crilly, J. P., Politis A. P. Hamer, K. (2017). Use of ultrasonographic examination in sheep veterinary practice. Small Rum. Res., 152, 166-173.
• Dinç, D. A., Erdem, H., Taşal, İ., Semacan, A., Ergin, A. (2001). Early pregnancy diagnosis in ewes by means of transrectal real-time ultrasonography. Arch. Tierz., 44, 1, 65-69.
• Diskin, M. G., Morris, D. (2008). Embryonic and early foetal losses in cattle and other ruminants. Reprod. Dom. Anim., 43, Suppl 2, 260-267.
• Erdem, H., Sarıbay, M. K., Tekeli, T. (2006). Aşım sezonunda östrüsleri senkronize edilen Konya Merinosu koyunlarda embriyonik ölümlerin real-time ultrason ile belirlenmesi. Hayvancılık Araştırma Dergisi, 16, 1: 14-18.
• Erdem, H., Sarıbay, M. K., Tekeli, T. (2008). Geç embriyonal ve erken fötal dönemde Konya Merinosu koyunlarda gebelik tanısı ve fötal sayım amacıyla transabdominal ultrasonografik muayene tekniğinin etkinliğinin değerlendirilmesi. Vet. Bil. Derg., 24, 1, 15-20.
• Erdem, H., Sarıbay, M. K. (2019). Gebelik ve Tanı Yöntemleri. Alınmıştır “Çiftlik Hayvanlarında Doğum ve Jinekoloji” Editörler M. Kaymaz, M. Fındık, A. Rişvanlı, A. Köker. 3. Baskı, Medipress, Malatya, 441-450.
• Erdem, H., Satılmış, F., Alkan, H. (2018). Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Doğum ve Jinekoloji Kliniğine getirilen vakaların analizi. Alınmıştır “Türkiye Kinikleri” Editör H. Çetin, 1. baskı, Ankara, 90-94.
• Garcia, A., Neary M. K., Kelly, G. R., Pierson, R. A. (1993). Accuracy of ultrasonography in early pregnancy diagnosis in ewe. Theriogenology, 39, 4, 847-861.
• Gordon, I. (2017). Reproductive Technologies in Farm Animals. 2nd ed., CAB International, Wallingford.
• Igwebuike, U. M. (2009). A review of uterine structural modifications that influence conceptus implantation and development in sheep and goats. Anim. Reprod. Sci., 112, 1-2, 1-7.
• Jones, A. K., Gately, R. E., McFadden, K. K., Zinn, S. A., Govoni, K. E., Reed, S. A. (2016). Transabdominal ultrasound for detection of pregnancy, fetaland placental landmarks, and fetal age before day 45 ofgestation in the sheep. Theriogenology, 85, 5, 939-945.
• Jones, A. K, Reed, S. A. (2017). Benefits of ultrasound scanning during gestation in the small ruminant. Small Rum. Res., 149, 163-171.
• Karen, A., Beckers, J. F., Sulon, J., Amiri, B., Szabados, K., Ismail, S., Reiczigel, J., Szenci, O. (2003). Evaluation of false transrectal ultrasonographic pregnancy diagnoses in sheep by measuring the plasma level of pregnancy-associated glycoproteins. Reprod. Nutr. Dev., 43, 6, 577-586.
• Karen, A., Szabados, K., Reiczigel, J., Beckers, J. F., Szenci, O. (2004). Accuracy of transrectal ultrasonography for determination of pregnancy in sheep: effect of fasting and handling of the animals. Theriogenology, 61, 7-8, 1291-1298.
• Koker, A., Ince, D., Sezik, M. (2012). The accuracy of transvaginal ultrasonography for early pregnancy diagnos is in Saanen goats: A pilot study. Small Rum. Res., 105, 277-281.
• Meinecke-Tillmann, S. (2017). Basic of ultrasonographic examination in sheep. Small Rum. Res. 152, 10-21.
• Petrujkic, B. T., Cojkic, A., Petrujkic, K., Jeremic, I., Masulovic, D., Dimitrijevic, V., Savic, M., Pesic, M., Beier, R. C. (2016). Transabdominal and transrectal ultrasonography of fetuses in Württemberg ewes: Correlation with gestational age. Anim. Sci. J., 87, 2, 197-201.
• Romano, J. E, Christians, C. J. (2008). Early pregnancy diagnosis by transrectal ultrasonography in ewes. Small Rum. Res., 77, 51-57.
• Sarıbay, M. K., Erdem, H. (2007). Koyunlarda real-time ultrasonografi ile embriyonik ölümlerin insidansının belirlenmesi. Vet. Bil. Derg., 23, 3-4, 19-25.
• Schrick, F. N., Inskeep, E. K. (1993). Determination of early pregnancy in ewes utilizing transrectal ultrasonography, Theriogenology, 40, 2, 295-308.
• Scott, P. R. (2012). Applications of diagnostic ultrasonography in small ruminant reproductive management. Anim. Reprod. Sci., 130, 3-4, 184-86.
• Stafford, K. J., Chambers, J. P., Sylvester, S. P., Kenyon, P. R., Morris, S. T., Lizarraga, I., Nicolo, G. (2006). Stress caused by laproscopy in sheep and its alleviation. New Zealand Vet. J., 54, 3, 109-113.
• Ulusoy, H., Kaymaz, M. (2009). Koyunlarda gebelik tanısı. Vet. Hek. Der. Derg., 80(1), 31-36.
• Vinoles-Gil, C., Gonzalez-Bulnes, A., Martin, G. B., Zlatar, F. S., Sale, S. (2010). Sheep and Goats. In “Practical Atlas of Ruminant and Camelid Reproductive Ultrasonography”. Eds. DesCoteaux L., Gnemmi G., Colloton, J. Wiley-Blackwell, Iowa, pp 181-197.
• Wurst, A. K., Dixon, A.B., Inskeep, E. K. (2007). Lack of effect of transrectal ultrasonography with restraint on lambing rate and prolificacy in ewes. Theriogenology, 68, 1012-1016.
• Youngquist, R. S., Threlfall, W. R. (2007). Current Therapy in Large Animal Theriogenology. 2nd ed., Saunders Elsevier Inc., Philadelphia.