Marmara Region Meat Sheep Breed Development Work That Morphological Characteristics in Bandırma Genotype Males

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 10 - 20, 30.06.2025

Mustafa Aydın , Mehmet Akif Yüksel , Yiğit Emir Kişi , Yunus Ali Kaya , Ramazan Aymaz , Murat Keleş , İshak Daşkaya

Öz

The Bandırma genotype, developed as an alternative to meat-focused breeds such as Karacabey Merino, has adapted well to regional conditions and is actively bred in the area. Consequently, certain morphological measurements have been conducted to characterize these animals. This study was carried out at the Bandırma Sheep Research Institute Directorate between 2023 and 2024, utilizing a total of 485 lambs, comprising 246 female and 239 male lambs, with 37 male lambs randomly selected for detailed analysis. In Bandırma male lambs, birth weights measured at 0 and 24 hours varied significantly by birth type, with single-born lambs being heavier than twin and triplet lambs, and twins heavier than triplets (P<0.01). At 90 days (weaning), 180 days, and 1 year, single-born lambs exhibited higher live weights than multiple-born lambs, though the difference was not statistically significant. Significant differences in birth weights were observed between male and female lambs (P<0.01), but no statistically significant gender-based differences were found at 180 days or 1 year. The effect of dam age on birth weight revealed that lambs from older dams had significantly heavier birth and 24-hour weights compared to those from 2- and 3-year-old ewes (P<0.01); however, this difference was not significant at 180 days or 1 year. At weaning, body measurements including body length, withers height, chest girth, chest depth, back height, rump height, and chest width were recorded as 68.15 cm, 62.23 cm, 81.57 cm, 26.36 cm, 62.08 cm, 61.09 cm, and 20.57 cm, respectively. At 6 months, these measurements were 75.03 cm, 66.94 cm, 90.36 cm, 28.97 cm, 66.97 cm, 66.75 cm, and 21.99 cm, and at 12 months, these were 78.97 cm, 72.16 cm, 112.45 cm, 32.39 cm, 72.71 cm, 71.71 cm, and 25.29 cm. Based on growth characteristics, the Bandırma genotype is considered a viable meat-producing alternative to the Karacabey Merino breed in the region.

Anahtar Kelimeler

Bandırma genotype , body measurements , live weight , correlation

Marmara Bölgesi Etçi Koyun Irkı Geliştirme Çalışması, Bandırma Koyun Genotipi Erkeklerinde Bazı Morfolojik Özellikler

Öz

Bandırma Genotipi, Karacabey Merinosu gibi etçi özelliği ön planda bulunan bir ırka alternatif olarak geliştirilen bu koyun bölge şartlarına adaptasyon sağlamış ve bölgede yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bu nedenle hayvanları tanımlayıcı bazı morfolojik ölçümler yapılmıştır. Bu çalışma 2023-2024 yılında Bandırma Koyunculuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nde yürütülmüş olup; araştırmanın hayvan materyali 246 baş dişi kuzu ve 239 baş erkek kuzu olmak üzere toplam 485 baş kuzu ve bu erkek kuzuların içinden rastgele seçilmiş 37 baş erkek kuzular oluşturmuştur.
Bandırma erkek kuzularında doğum ağırlıkları, 0 ve 24. saatlerde alınan tartımlarda doğum tiplerine göre; tekiz doğumlar ikiz ve üçüz doğanlara göre, ikiz doğumlar ise üçüz doğumlara göre (P<0,01) anlamlı derecede ağır olarak tespit edildi. 90. (sütten kesim), 180. gün ve 1 yaş canlı ağırlıkta tekiz doğan kuzuların canlı ağırlığı, çoğuz doğanlardan yüksek fakat istatistiksel olarak anlamlı bir fark oluşmadığı görüldü. Erkek kuzuların, dişi kuzulara doğum ağırlıkları arasında anlamlı farklar (P<0,01) ortaya çıkarıldı. Fakat 180. gün ve 1 yaş tartımlarında cinsiyet farklılığı istatistiki açıdan önemli olmadığı ölçüldü. Ana yaşının doğum ağırlıklarına etkisi incelendiğinde, daha yaşlı analardan doğan yavruların doğum ve 24. saat ağırlıklarının 2 ve 3 yaşlı analardan doğanlara göre istatistiksel olarak anlamlı fark (P<0,01) taşıdığı görüldü. Fakat yine aynı şekilde tartım yaşı 180. gün ve 1 yaşa gelindiğinde ise anlamlı fark bulunamamıştır. Ayrıca sütten kesimde vücut ölçülerinden: vücut uzunluğu, cidago yüksekliği, göğüs çevresi, göğüs derinliği, sırt yüksekliği, sağrı yüksekliği ve göğüs genişliği sırasıyla, 68.15cm, 62.23cm, 81.57cm, 26.36cm, 62.08cm, 61.09cm, 20.57cm ölçülmüştür. 6. ay için 75.03cm, 66.94cm, 90.36cm, 28.97cm, 66.97cm, 66.75cm, 21.99cm ve 12. ay ölçümlerinde ise 78.97cm, 72.16cm, 112.45cm, 32.39cm, 72.71cm, 71.71cm, 25.29cm olarak tespit edildi. Büyüme özellikleri bakımından bölgede bulunan Karacabey merinosu ırkına alternatif etçi bir ırk olduğu kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bandırma genotipi , vücut ölçüleri , canlı ağırlık , korelasyon

Kaynakça

• Akçapınar, H., Özbeyaz, C., Ünal, N., Avcı, M. (2000). The Possibilities of Developing Dam and Sire Lines Using
• Akkaraman, Sakız and Kıvırcık Sheep Breeds for Lamb ProductionI. Fertility in Akkaraman Sheep, Survival Rate and Growth Characteristics of Sakız xAkkaraman F_1 and Kıvırcık x Akkaraman F_1 Lambs. Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences, 24(1), 71-80
• Aslan, F.A., Emsen, E. (2017). Terminal Melezlemede Baba Hat Olarak Kullanılan Charollais ile Romanov X Akkaraman (F1) ve Romanov X Morkaraman (F1) Melezleri Kuzularında Doğum Mevsiminin Vücut Özellikleri Üzerine Etkileri. Turkish Journal Of Agriculture-Food Science And Technology, 5(10), 1199-1205.
• Çimen M., Soylu D., Soylu İ., Özsoy M.K. (2003). Gıcık Koyunlarında Vücut Ölçüleri, Döl Verimi ve Kuzularda Büyüme Özellikleri, Lalahan Hay Arast Enst Derg, 43(1), 29-34.
• Doğan, S., Bülbül, B., Demirci, U., Kırbas, M., Aytekin I., Keskin, I., Ataman, M. B., (2021) Potential use of some body measurements as indirect selection criteria at weaning period in Central Anatolian Merino lambs: canonical correlation example. In. Different Statistical Applications in Agriculture. Iksad Publications, Editör: Keskin Ismail, Mikail Nazire, Altay Yasin, Basım sayısı:1, Sayfa Sayısı 346, ISBN:978-625-8061-07-9
• Erol H., Akçadağ H.İ. (2009). Halk Elinde Yetiştirilen Karagül Koyun Sürülerinde Bazı Verim Özellikleri, Lalahan Hay Arast Enst Derg, 49(2), 91-104.
• Esen, V.K., Elmacı, C. (2021). The estimation of live weight from body measurements in different meat-type lambs. Journal of Agricultural Sciences, 27(4), 469-475.
• Gürcan S., Akçapınar H. (2006). Merinos Koyunlarında Beden Ölçüleri Kullanarak İstatistiki Metotlarla Canlı Ağırlık Tahmini, Lalahan Hay Arast Enst Derg, 46(1), 7-17.
• IBM Corp. (2015). IBM SPSS Statistics for Windows (Version 23) [Computer software]. Armonk, NY: IBM Corp.
• Kabasakal, A. (2024). Prediction of live weight from body measurements using stepwise regresion models in Karacabey Merino lambs. Turkish Journal of Veterinary Research, 8(2), 103-111.
• Kayalık, M. Ş., Bingöl, M. (2015). Tüm Yönleriyle Morkaraman Koyunları. Journal of the Institute of Science & Technology/Fen Bilimleri Estitüsü Dergisi, 5(2), 89-97.
• Kaymakçı, M., Sönmez, R. (1996). İleri Koyun Yetiştiriciliği. İzmir: Ege Üniversitesi Basım Evi.
• Kaymakçı, M., Koşum, N., Taşkın, T., Akbaş, Y., Ataç, E.A. (2006). Menemen Koyunlarında Kimi Verim Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniv. Zir. Fak. Derg., 43(1), 63-74.
• Kılıç, İ., Özbeyaz, C. E. Y. H. A. N. (2010). Karayaka ve Bafra (Sakız X Karayaka B1) koyunlarında bazı vücut ölçüleri kullanılarak canlı ağırlık tahmini. Journal of Lalahan Livestock Research Institute (Turkey), 50(1), 1-11.
• Kul, S., Akcan, A. (2002). İvesi ve Ost-Friz x İvesi melez (F1) kuzularda büyüme, yaşama gücü ve bazı vücut ölçüleri. Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 21, 1-2.
• Özmen, Ö., Kul, S., Gök, T. (2015). Elazığ ilinde halk elinde yetiştirilen akkaraman ırkı koyun ve kuzulara ait bazı verim özellikleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 29(2), 81-85.
• Sarı, M., Önk, K., Aksoy, A. R., Tilki, M., Işık, S.A. (2014). Hemşin kuzularında büyüme ve bazı vücut ölçülerinin belirlenmesi. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 54(1), 15-20.
• Sönmez R., Koçak Ç., Kaymakçı M. (1985) Zootekni Uygulama- ları, 2, E. Ü. Zir. Fak. Yayınları No: 289, E. Ü. Zir. Fak. Ofset. Basımevi, Bomova-Izmir.
• Sönmez, R., Kaymakçı, M., Eliçin, A., Tuncel, E., Wassmuth, R., & Taşkın, T. (2009). Türkiye Koyun Islahı Çalışmaları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(2), 43-65.
• Tüfekci, H. (2023). Yetiştirici Koşullarında Akkaraman Irkı Koyunlarda Döl Verimi ile Kuzularda Büyüme ve Yaşama Gücü Özelliklerinin Belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 12(1), 139-144.
• Ünal, N. (2002). Akkaraman ve Sakız x Akkaraman F1 kuzularda yaşama gücü, büyüme ve bazı vücut ölçüleri. Turkish Journal, cilt.26, sa.1, ss.109-116.
• Yıldız N., Denk H. (2006). Van Bölgesi'nde Halk Elinde Yetiştirilen Akkaraman Koyunların Çeşitli Verim Özelliklerinin Araştırması II. Kirli Yapağı Verimleri, Lüle Uzunlukları, Beden Ölçüleri, Kuzuların Doğum Ağırlıkları ve Yaşama Güçleri, FÜ Sağ Bil Derg, 20(1), 29-37.