Predictive Power of Resilience to Stress Susceptibility

Yıl 2023, , 1350 - 1365, 13.12.2023

Özge Pişket Eyüp Çelik

https://doi.org/10.35675/befdergi.1269839

Öz

This study aims to examine the predictive power of resilience for stress susceptibility. The study group consists of 289 individuals between 21 and 53. The Stress Susceptibility Scale and the Adult Resilience Measure were used to collect data in the present research. Data were analyzed using correlation and regression analysis. The results of the correlation analysis showed a significant negative relationship between stress susceptibility and the dimensions of psychological resilience, such as relational sources, individual sources, and familial sources. The regression analysis results showed that the dimensions of psychological resilience, such as relational sources and cultural and contextual sources, significantly predicted stress susceptibility. Additionally, the study found that stress susceptibility scores did not show statistically significant differences according to gender and marital status.

Anahtar Kelimeler

Psychological resilience, stress, stress susceptibility

Strese Yatkınlığın Psikolojik Sağlamlığı Yordama Gücü

Öz

Bu çalışmanın amacı psikolojik sağlamlığın strese yatkınlığı yordama gücünün incelenmesidir. Çalışma grubunu 21-53 yaşları arasında 289 birey oluşturmaktadır. Araştırmada verilerin toplanması amacıyla Strese Yatkınlık Ölçeği ve Yetişkin Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (YPSÖ-21) kullanılmıştır. Veriler korelasyon ve regresyon analizi ile incelenmiştir. Yapılan korelasyon analizi sonucu strese yatkınlık ile psikolojik sağlamlığın alt boyutları olan ilişkisel kaynaklar, bireysel kaynaklar ve ailesel kaynaklar arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Regresyon analizi sonucunda strese yatkınlığı psikolojik sağlamlığın alt boyutlarından ilişkisel kaynaklar, kültürel ve bağlamsal kaynakların anlamlı derecede yordadığı görülmüştür. Ayrıca çalışmada strese yatkınlık puanlarının cinsiyete ve medeni duruma göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik sağlamlık, stres, strese yatkınlık

Kaynakça

• Abay, A. R., & Atila Demir, S. (2014). Belli parametrelere göre kuşaklararası sosyal değişme (Aile değerleri üzerine bir karşılaştırma). Akademik İncelemeler Dergisi, 9(1), 125-151. https://doi.org/10.17550/aid.06480
• Alibekiroğlu, P. B., Akbaş, T., Bulut Ateş, F., & Kırdök, O. (2018). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide öz anlayışın aracı etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(2), 1-17.
• Arslan, G. (2015). Yetişkin Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin (YPSÖ) psikometrik özellikleri: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 162, 344-357. https://doi.org/10.12984/eed.45159
• Aydın Sünbül, Z., & Aslan Gördesli, M. (2020). Self-compassion and resilience in parents of children with special needs: The mediating role of hope. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49(2), 690-705. https://doi.org/10.14812/cufej.749645
• Barlow, D. H. (2000). Unraveling the mysteries of anxiety and its disorders from the perspective of emotion theory. American Psychologist, 55(11), 1247–1263. https://doi.org/10.1037/0003066x.55.11.1247
• Barut, M. F. (2022). Sigara kullanan bireylerin strese yatkınlıkları ile öfke durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Tunceli Çemişgezek ilçesi örneği (Tez No. 723120) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Batigün, A. D., & Şahin, N. H. (2006). İş stresi ve sağlık psikolojisi araştırmaları için iki ölçek: A-tipi kişilik ve iş doyumu. Türk Psikiyatri Dergisi, 17(1), 32-45.
• Batmaz, H., Doğrusever, C., & Türk, N. (2021). The mediating role of hope and loneliness in the relationship between meaningful life and psychological resilience in the Covid-19 pandemic during. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(5), 1403-1420. https://doi.org/10.18506/anemon.895199.
• Bunevicius, A., Katkute, A., & Bunevicius, R. (2008). Symptoms of anxiety and depression in medical students and in humanities students: Relationship with big-five personality dimensions and susceptibility to stress. International Journal of Social Psychiatry, 54(6), 494-501. https://doi.org/10.1177/0020764008090843
• Burmaoğlu, S., Polat, M., & Meydan, C. H. (2013). Örgütsel davranış alanında ilişkisel analiz yöntemleri ve Türkçe yazında aracılık modeli kullanımı üzerine bir inceleme. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 13-26.
• Caponnetto, P., Platania, S., Maglia, M., Morando, M., Gruttadauria, S. V., Auditore, R., … Santisi, G. (2022). Health occupation and job satisfaction: The impact of psychological capital in the management of clinical psychological stressors of healthcare workers in the COVID-19 era. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(10), 6134. https://doi.org/10.3390/ijerph19106134.
• Çetinkaya, F. F., & Korkmaz, F. (2019). Algılanan sosyal destek ile stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 91-103.
• Davarniya, R., Shakarami, M., & Zahrakar, K. (2019). Resilience, coping strategies, and social support: important predictors of students’ susceptibility to stress. Journal of Research and Health, 9(1), 90-94. https://doi.org/10.29252/jrh.9.1.90
• De Almeida Vieira Monteiro, A. P. T., &Serra, A. V. (2011). Susceptibility to stress inmigratory contexts: A study with Eastern European immigrants residing in Portugal. Journalof Immigrant and Minority Health, 13(4), 690–696. https://doi.org/10.1007/s10903-011-9451-z
• Doğan, T. (2015). Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Resilience, 3(1), 93-102.
• Durak, İ. (2021). Psikolojik sağlamlık ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide öz yeterliğin aracı etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(78), 1175-1190. https://doi.org/10.17755/esosder.816639
• Erbay İnci, E. (2021). Obsesif inanış düzeylerinin bireylerin yaşam kalitesi, tükenmişlik düzeyi ve strese yatkınlığı üzerindeki etkisi (Tez No. 674721) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Kent Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Erdemir, M. (2021). İstanbul'da öğrenim gören üniversite öğrencilerinde özyeterlilik ve strese yatkınlık düzeylerinin sosyal fobiyi yordamadaki rolü (Tez No. 700857) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Okan Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Ghita, I., Handra, C. M., Naghi, E., Gurzu, I. L., & Chirila, M. (2022). Susceptibility to stress and depression risk related to occupational exposure to aluminum. Occupational Diseases and Environmental Medicine, 10(4), 262-270. https://doi.org/10.4236/odem.2022.104020
• Goncalves, E., & De Jesus, S. N. (2015). Susceptibility and resilience to stress and immune and neuroendocrine function in Portuguese subjects with psychic anomaly (anxiety and depression). Open Journal of Psychiatry, 5(4), 362-373. https://doi.org/10.4236/ojpsych.2015.54041
• Güleç, S. (2020). Lise öğrencilerinde bilişsel esneklik ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide yaşam amaçlarının aracı rolü. Gelişim ve Psikoloji Dergisi (GPD), 1(1), 27-35.
• Gülerce, H., & Maraj, H. A. (2021). Resilience and hopelessness in turkish society: Exploring the role of spirituality in the Covid-19 pandemic. Journal of Economy Culture and Society, 63, 1-15. https://doi.org/10.26650/JECS2020-0075
• Karabulut, N., & Balcı, A. (2017). Okul yöneticilerinin yılmazlık düzeyi ve denetim odağı ile ilişkisi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 196-214.
• Kasapoğlu, F. (2020). COVID-19 salgını sürecinde kaygı ile maneviyat, psikolojik sağlamlık ve belirsizliğe tahammülsüzlük arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 15(4), 599-614.
• Kavaklı, M., & Yalçın, S. B. (2019). İnternet bağımlılığı ve algılanan stres ilişkisinin algılanan sosyal destek açısından incelenmesi. Bağımlılık Dergisi, 20(4), 175-184.
• Kaya, M. D., & Keskin, G. (2010). Yöneticilerin yönetsel stres kaynakları ve strese yatkınlık düzeyleri: Erzurum’da bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 371-388.
• Lin, T., Yi, Z., Zhang, S., & Veldhuis, C. B. (2022). Predictors of psychological distress and resilience in the post-Covid-19 era. International Journal of Behavioral Medicine, 29(4), 506-516. https://doi.org/10.1007/s12529-021-10036-8.
• Makas, S., & Çelik, E. (2022). Yaşam doyumunun duyguları ifade etme, kendini toparlama gücü ve algılanan sosyal destek açısından incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 36(2), 252-263. https://doi.org/10.33308/26674874.2022362359
• Marcolongo Pereira, C., Castro, F. C. D. A. Q., Barcelos, R. M., Chiepe, K. C. M. B., Rossoni Junior, J. V., Ambrosio, R. P., … Pesarico, A. P. (2022). Neurobiological mechanisms of mood disorders: Stress susceptibility and resilience. Frontiers in Behavioral Neuroscience, 16, 1006836. https://doi.org/10.3389/fnbeh.2022.1006836. McLean, L., Gaul, D., & Penco, R. (2022). Perceived social support and stress: a study of 1st year students in Ireland. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-21. https://doi.org/10.1007/s11469-021-00710-z
• Miller, L. H., Smith, A. D., & Mehler, B. L. (1988). The stress audit manuel. Bookline
• Nur, D. (2011). Kamu hastanelerinde çalışan sağlık personelinde iş doyumu ve stres ilişkisi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 14(4), 230-240.
• Okan, N., Yılmaztürk, M., & Kürüm, B. (2020). Bilinçli farkındalık ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide temel empati becerilerinin aracı rol etkisinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (8), 319-335. https://doi.org/10.21733/ibad.735391.
• Okur, S., & Ümmet, D. (2021). The relationship between psychological resilience and perceived stress in adults: The mediating role of general self-efficacy. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 11(60), 67-84.
• O’Súilleabháin, P. S., Hughes, B. M., Oommen, A. M., Joshi, L., & Cunningham, S. (2019). Susceptibility to stress: Personality facet of susceptibility is associated with cardiovascular adaptation to recurring stress. International Journal of Psychophysiology, 144, 34-39. https://doi.org/10.1016/j.ijpsycho.2019.06.013.
• Özcan, E. M., Ünal, A., & Çakıcı, A. B. (2015). Sağlık çalışanlarında işe bağlı stres: Konya numune hastanesi saha çalışması. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 125-131.
• Öztürk, Ö., & Maçkalı, Z. (2022). Umutsuzluk ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkide problem odaklı baş etme stratejilerinin aracı rolü. Klinik Psikoloji Dergisi, 6(1), 94-107. https://doi.org/10.5455/kpd.26024438m000058
• Polat, D. D. (2018). Öğretmenlerin yılmazlık düzeyleri ile iş doyumu, mesleki tükenmişlik, örgütsel bağlılık düzeyleri ve örgüt iklimi algıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Tez No. 518605) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Resilience Research Centre. (2018). CYRM and ARM user manual. Halifax, NS: Resilience Research Centre, Dalhousie University. https://cyrm.resilienceresearch.org/files/CYRM_&_ARM-User_Manual.pdf
• Rushton, C. H., Batcheller, J., Schroeder, K., & Donohue, P. (2015). Burnout and resilience among nurses practicing in high-intensity settings. American Journal of Critical Care: An Official Publication, American Association of Critical-Care Nurses, 24(5), 412-420. https://doi.org/10.4037/ajcc2015291
• Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55(1), 5-14. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.5.
• Simionescu, M., Bordea, E. N., & Pellegrini, A. (2022). How did the COVID-19 pandemicimpact the stress susceptibility of employed and non-employed nursing students in Romania? Plos One, 17(3), e0264920. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0264920
• Southwick, S. M., Vythilingam, M., & Charney, D. S. (2005). The psychobiology of depression and resilience to stress: Implications for prevention and treatment. Annual Review of Clinical Psychology, 1, 255-291. https://doi.org/10.1146/annurev.clinpsy.1.102803.143948
• Şahin, A. (2006). Din kaynaklı stres üzerine bir araştırma. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21(21), 147-180.
• Şahin, N. H., & Durak, A. (1994, 17-22 July). Occupational stres and jop satisfaction the case of the banking personel. 23 rd. International Congress of Applied Psycholog, Madrid, Spain.
• Şahin, N. H., & Batıgün, D. A. (1997). Bir özel hastahane sağlık personelinde iş doyumu ve stres. Türk Psikoloji Dergisi, 12(39), 57-71.
• Terzi, Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 1-11.
• Topçu, Z. G., & Demircioğlu, H. (2020). Ekolojik sistemler perspektifinden psikolojik sağlamlık. Gelişim ve Psikoloji Dergisi (GPD), 1(2), 125-147.
• Ulubayram, G. (2015). Tüberkülöz hastalarında stres ve stresle ilişkili faktörler (Tez No. 407319) [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Ungar, M., & Lienbenberg, L. (2011). Assessing resilience across cultures using mixed methods: Construction of the Child and Youth Resilience Measure. Journal of Mixed Methods Research, 5(2), 126-149. https://doi.org/10.1177/1558689811400607
• Vungkhanching, M., Tonsing, J. C., & Tonsing, K. N. (2016). Psychological distress, coping and perceived social support in social work students. British Journal of Social Work, 47(7), 1999-2013. https://doi.org/10.1093/bjsw/bcw145
• Wade, M., Zeanah, C. H., Fox, N. A., Tibu, F., Ciolan, L. E., & Nelson, C. A. (2019). Stress sensitization among severely neglected children and protection by social enrichment. Nature communications, 10(1), 1-8. https://doi.org/10.1038/s41467-019-13622-3
• Wilson, R. S., Begeny, C. T., Boyle, P. A., Schneider, J. A., & Bennett, D. A. (2011). Susceptibility to stress, anxiety, and development of dementia in old age. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 19(4), 327–334. https://doi.org/10.1097/jgp.0b013e31820119da
• Xiao, H., Zhang, Y., Kong, D., Li, S., & Yang, N. (2020). The effects of social support on sleep quality of medical staff treating patients with coronavirus disease 2019 (COVID-19) in January and February 2020 in China. Medical Science Monitor: International Medical Journal of Experimental and Clinical Research, 26, e923549-1-8. https://doi.org/10.12659/MSM.923549.
• Yalcin Siedentopf, N., Pichler, T., Welte, A. S., Hoertnagl, C. M., Klasen, C. C., Kemmler, G., Siedentopf, C. M., & Hofer, A. (2021). Sex matters: Stress perception and the relevance of resilience and perceived social support in emerging adults. Archives of Women's Mental Health, 24(3), 403-411. https://doi.org/10.1007/s00737-020-01076-2
• Yaşar, M., & Aybek, E. C. (2019). Üniversite öğrencileri için bir yılmazlık ölçeğinin geliştirilmesi: Madde tepki kuramı temelinde geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. İlköğretim Online, 18(4), 1687-1699. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.635031.
• Zhang, M., Zhang, J., Zhang, F., Zhang, L., & Feng, D. (2018). Prevalence of psychological distress and the effects of resilience and perceived social support among Chinese college students: Does gender make a difference? Psychiatry Research, 267, 409–413. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2018.06.038
• Zubin, J., & Spring, B, (1977). Susceptibility; a new view of schizophrenia. Journal of Abnormal Psychology, 86(2), 103-126. https://doi.org/10.1037/0021-843X.86.2.103.