Önlisans Öğrencilerinin Risk İçeren Dijital Oyun Bağımlılığına İlişkin Farkındalıklarının Saptanması ve Eğitilmesi

Yıl 2024, , 2017 - 2033, 30.06.2024

Müfide Merve Yazıcıoğlu Coşgun , Sultan Melek Oktay , Elif Sena İnce

https://doi.org/10.35675/befdergi.1384975

Öz

Riskli davranışlar, bireylerin yaşamlarını olumsuz yönde etkileyen ve birey-çevre ilişkisi için risk içeren durumlardır. Riskli durumlara maruz kalma zamanla bireylerde bağımlılığa neden olabilmektedir. Günümüzde gençler arasında en yaygın görülen riskli davranışlardan biri de dijital oyun bağımlılığıdır. Bu çalışmada öğrencilerin dijital oyun bağımlılığı ile ilgili farkındalıklarının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma grubu, 2023-2024 eğitim öğretim yılında Aydıntepe Meslek Yüksekokulunda öğrenim gören önlisans öğrencilerinden oluşmaktadır. Bu çalışma kapsamında öncelikle üniversite öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı farkındalıkları tespit edilmiş daha sonra bu konuda eğitim verilerek bağımlılığa ilişkin farkındalık kazandırmak amaçlanmıştır. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden tek grup ön test-son test deneysel desen kullanılmıştır. Dijital oyun bağımlılığı farkındalığı düşük olan öğrencilere yapılan eğitim sonrasında farkındalıklarının orta düzeye yükseldiği ve bunun istatistiksel açıdan anlamlı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Davranışsal bağımlılık, dijital oyun bağımlılığı, riskli davranışlar

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK 2209-A

Proje Numarası

1919B012214011

Determining and Educating Associate Degree Students' Awareness Regarding Risky Digital Game Addiction

Öz

Risky behaviors are situations that negatively affect individuals' lives and pose risks to the individual-environment relationship. Exposure to risky situations can cause addiction in individuals over time. One of the most common risky behaviors among young people today is digital game addiction. This study aimed to improve students' awareness of digital game addiction. The study group consists of associate degree students studying at Aydıntepe Vocational School in the 2023-2024 academic year. Within the scope of this study, first of all, university students' awareness of digital game addiction was determined, and then it was aimed to raise addiction awareness by providing training on this subject. A single group pretest-posttest experimental design, one of the quantitative research methods, was used in the study. It was determined that after the training given to students with low awareness of digital game addiction, their awareness increased to a medium level and this was statistically significant.

Anahtar Kelimeler

Behavioral addiction, digital game addiction, risky behaviors

Proje Numarası

1919B012214011

Kaynakça

• Aksoy, Z (2018). Adölesanlarda oyun bağımlılığı, yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. (Tez No. 493544) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Alikaşifoğlu, M. (2008). Ergenlerde davranışsal sorunlar, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Adolesan Sağlığı II, Sempozyum Dizisi, 63, 2008, 55-59.
• Bağatarhan T ve Siyez D.M (2017). Programs for preventing internet addiction duringadolescence: A systematic review. Addicta-The Turkish Journal On Addictions, 4(2): 257-265.
• Bezençon, V., De Santo, A., Holzer, A., & Lanz, B. (2023). Escape Addict: A digital escape room for the prevention of addictions and risky behaviors in schools. Computers & Education, 200, 104798.
• Can, H.C. ve Tekkurşun Demir, G. (2020). Sporcuların ve e-spor oyuncularının dijital oyun bağımlılığı ve dijital oyun bağımlılığına ilişkin farkındalık düzeyleri. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(4), 364-384 https://doi.org/10.31680/gaunjss.770600
• Christensen, L.B., Johnson, R.B. & Turner, L.A. (2015) Araştırma Yöntemleri Desen ve Analiz. A.Aypay (Çev.Ed.) (2. Baskı) . Anı yayıncılık.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik spss ve lisrel uygulamaları,(6.Baskı), Pegem Akademi.
• Doğan Keskin, A. (2019). Oyun bağımlılığı müdahale programının ergenlerin oyun bağımlılığı ve oyun motivasyonu ile duygusal davranışsal sorunlarına ve annelerinin düşüncelerine etkisinin incelenmesi. (Tez No. 585861) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Demirhan Sayın, M. E. (2016). Dijital oyunların bilişsel yeteneklere etkileri: faktör referanslı bilişsel test kiti ile oyuncu ve oyuncu olmayan grupların karşılaştırılması. (Tez No. 446117) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Dowell, E. B., Burgess A. W. & Cavanaugh, D. J. (2009). Clustering of internet risk behaviors in a middle school student population, Journal Of School Health, 79(1), 547-553. https://doi.org/10.1111/j.1746-1561.2009.00447.x Field, A. ve Hole G. (2019). Araştırma nasıl tasarlanır ve raporlaştırılır. (1 baskı). A. Özer, (Çev. Ed.). Anı Yayıncılık.
• Gençtanırım, D. (2014). Riskli davranışlar ölçeği üniversite formu: geçerlik ve güvenirlik çalışmaları, Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(1), 24-34. https://doi.org/10.21031/epod.67191
• Greenberg BS, Sherry J, Lachlan K et al. (2010) Orientations to video games among gender and age groups. Simul Gaming 41:238-259. https://doi.org/10.1177/1046878108319930
• Jessor, R. (1991). Risk behavior in adolescence: a psychosocial framework for understanding and action, Journal of Adolescent Health, 12, 597-605.
• Jessor, R., Donovan, J.E. & Costa, F. M. (1991) Beyond adolescence problem behavior and young adult development, Cambridge University Press, Transferred to digital printing 2006.
• Kilmen, S. (2015). Eğitim araştırmacıları için spss uygulamalı istatistik. (2.Baskı). Edge Akademi. Kirriemuir, J. (2002). Video gaming, education and digital learning technologies. D-Lib Magazine. 8(2).
• Kitahara, M. (1987). Perception of Parental Acceptance and Rejection Among Swedish University Students. Child Abuse and Neglect, 11, 223-227
• Kalaycı, Ş.(2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. (5. Baskı) Asil Yayınları.
• Koç, A.K. (2020). Lise ve üniversite öğrencilerinde internet oyun bağımlılığı sıklığı ve etkili faktörler (Tez No. 622124) [Uzmanlık tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Koçak, H., ve Köse, Z. (2014). Ergenlerin Bilgisayar Oyunu Oynama Alışkanlıkları ve Sosyalleşme Süreçleri Üzerine Bir Araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21-32.
• Lemmens JS, Valkenburg PM, Peter J (2009) Development and validation of a game addiction scale for adolescents. Media Psychol, 12(Suppl.1): 77-95.
• Ögel, K. (2007). Risk kavramının tanımı, Ögel, K. (Ed.) Riskli Davranışlar Gösteren Çocuk ve Ergenler (s. 13-25) içinde, Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği.
• Ögel K (2012) İnternet bağımlılığı, İnternetin psikolojisini anlamak ve bağımlılıkla başa çıkmak (s.47-60) içinde. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Rideout VJ, Foehr UG, Roberts DF (2010) Generation M2: Media in the lives of 8- to 18- year olds. Kaiser Family Foundation. http://www.kff.org/entmedia/entmedia012010nr.com adresinden 27/10/2023 tarihinde alındı.
• Sezgin, E., Altun Ekiz, M. ve Kır, S. (2021). Genç ve yetişkinlerde dijital oyun bağımlılığına ilişkin farkındalık düzeyi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, Cilt 2 (3), 87-97.
• Shapiro, L. E. (1999). Yüksek EQ’lu Bir Çocuk Yetiştirmek (4.baskı.). (Kartal, Ü. Çev.). İstanbul: Varlık/Özel Yayınları.
• Şakiroğlu, M., Akyol Poyraz, C. (2018). Çocukları Sanal Dünyadan Koruma Kılavuzu. İstanbul: Hayygrup Yayıncılık.
• Şimşek, E., & Karakuş Yılmaz, T. (2020). Türkiye’de Yürütülen Dijital Oyun Bağımlılığı Çalışmalarındaki Yöntem ve Sonuçların Sistematik İncelemesi. Kastamonu Education Journal, 28(4), 1851-1866. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3920
• Tso, W. W., Reichert, F., Law, N., Fu, K. W., de la Torre, J., Rao, N., Leung, L. K. Wang, Y.L, Wong, W.H.S.. & Ip, P. (2022). Digital competence as a protective factor against gaming addiction in children and adolescents: A cross-sectional study in Hong Kong. The Lancet Regional Health–Western Pacific, 20, 1-11.
• Tekkurşun-Demir, G., ve Cicioğlu, İ. (2020). Dijital oyun bağımlılığına ilişkin farkındalık ölçeği (DOBİFÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Avrasya Spor Bilimleri ve Eğitim Dergisi, 2(1), 1-17.
• Uzunoğlu, A. (2021). Dijital oyun ve bağımlılık. Yeni Medya, 2021(11), 116-131.
• Van IJzendoorn MH, Bakermans-Kranenburg MJ. (2017) Editorial overview: Multidisciplinary and interdisciplinary perspectives on parenting. Curr Opin 17.Psychol. Jun 1;15-25.
• West, R. & Brown, J; (2013) Theory of addiction. Cambridge University Press
• Yalçın, S., & Bertiz, Y. (2019). Üniversite öğrencilerinde oyun bağımlılığının etkileri üzerine nitel bir çalışma. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi (BEST Dergi), 3(1), 27-34.
• Yalçın Irmak, A., & Erdoğan, S. (2015). Dijital oyun bağımlılığı ölçeği türkçe formunun geçerliliği ve güvenilirliği. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16-26.
• Yazıcıoğlu Coşgun, M.M. ve Kağan, M. (2023). Riskli davranışlar, ahlaki uzaklaşma ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi (AKEF). 5 (2), 402-419.
• Yeşilay (2023). Teknoloji Bağımlılığı Eğitimi, https://uygulayici.tbm.org.tr/Teknoloji-Bagimliligi adresinden 27/10/2023 tarihinde alındı.
• Yılmazçetin Eke, C. (2007). Riskli davranışlarla ilgili olarak yapılan araştırmalara bir bakış, Ögel, K. (Ed) Riskli Davranışlar Gösteren Çocuk ve Ergenler (s. 33-51) içinde, Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği.
• Yiğit, E. (2017). Çocukların Dijital Oyun Bağımlılığında Ailelerin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Tez No. 480165) [Yüksek Lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi-Van]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.