Lise Öğrencilerinde Algılanan Okul Deneyimi, Temel Psikolojik İhtiyaçlar ve Derse Yönelik Memnuniyetin Beden Eğitimi Dersi Motivasyonu Üzerine Yordayıcı Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 20 Sayı: 48, 1479 - 1510

Vildan Akbulut

https://doi.org/10.35675/befdergi.1647735

Öz

Bu araştırmada lise öğrencilerinin algılanan okul deneyimi, temel psikolojik ihtiyaçlar ve derse yönelik memnuniyetlerinin beden eğitimi dersi motivasyonunun anlamlı bir yordayıcısı olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmaya 379 öğrenci katılmıştır. Çalışmanın verileri “Beden Eğitimi Motivasyon Ölçeği”, “Algılanan Okul Deneyimleri Ölçeği”, “Beden Eğitiminde Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği” ve “Beden Eğitimi ve Spor Dersi Memnuniyet Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde; t-testi, ANOVA, basit ve çoklu doğrusal regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Yapılan regresyon analizi sonucunda, akademik motivasyon, okula bağlılık, tesis ve spor malzemesi memnuniyeti, özerklik ve yeterlik algılarının beden eğitimi dersine yönelik motivasyonun pozitif yordayıcıları olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca algılanan okul deneyimi, beden eğitimi dersi memnuniyeti ve beden eğitimi temel psikolojik ihtiyaçlarının beden eğitimi dersine yönelik motivasyonun pozitif yordayıcıları olduğu görülmüştür. Standardize edilmiş regresyon katsayısına göre, yordayıcı değişkenlerin beden eğitimi dersine yönelik motivasyon üzerindeki göreli önem sırası algılanan okul deneyimi, beden eğitimi temel psikolojik ihtiyaçları ve beden eğitimi dersi memnuniyeti şeklindedir.

Anahtar Kelimeler

Memnuniyet , motivasyon , okul deneyimi , psikolojik ihtiyaç

Etik Beyan

Araştırmanın etik açıdan uygunluğu ile ilgili Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İnsan Araştırmaları Sağlık ve Spor Bilimleri Etik Kurulu’ndan onay alınmıştır (Sayı: E-88012460-050.01.04-126699, Tarih: 30/11/2021).

Predictive Effect of Perceived School Experiences, Basic Psychological Needs and Course Satisfaction on Physical Education Lesson Motivation in High School Students

Öz

This research aimed to examine whether high school students' perceived school experience, basic psychological needs and course satisfaction are meaningful predictors of physical education lesson motivation. The study was carried out in the correlational survey model. The research was conducted on a total of 379 students. "Physical Education Motivation Scale", "Perceived School Experiences Scale", "Basic Psychological Needs in Physical Education Scale" and "Physical Education and Sports Course Satisfaction Scale" were used as the data collection instrument in this study. In the analysis of the data, t-test, ANOVA, simple and multiple linear regression analyzes were used. As a result of the regression analysis, it was determined that academic motivation, school commitment, facility and sports equipment satisfaction, autonomy and competence perceptions were positive predictors of physical education motivation. Additionally, perceived school experience, physical education lesson satisfaction, and physical education basic psychological needs were found to be positive predictors of physical education motivation. According to the standardized regression coefficient, the relative importance of the predictor variables on physical education motivation is perceived school experience, physical education basic psychological needs and physical education course satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Motivation , psychological need , satisfaction , school experience

Kaynakça

• Adie, J. W., Duda, J. L., & Ntoumanis, N. (2008). Autonomy support, basic need satisfaction and the optimal functioning of adult male and female sport participants: A test of basic needs theory. Motivation and Emotion, 32(3), 189-199. https://doi.org/10.1007/s11031-008-9095-z
• Akbaba, S. (2006). Eğitimde motivasyon. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 343-361.
• Akbulut, V. (2021). Ortaokul ve lise öğrencilerinin dönüşümsel liderlik algıları, beden eğitimi dersi yatkınlıkları ve motivasyonlarının karma yöntem aracılığıyla incelenmesi (Tez No. 671268). [Doktora tezi, Trabzon Üniversitesi-Trabzon]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Akın, A., & Sarıçam, H. (2014). Okul deneyimleri ölçeği Türkçe formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(36), 77-86. http://dx.doi.org/10.9779/PUJE646
• Akın, U. (2015). Do school experiences predict life satisfaction in Turkish college students? International Online Journal of Educational Sciences, 7(1), 87-96. http://dx.doi.org/10.15345/iojes.2015.01.008
• Akman, K. (2017). Oryantiring sporu yapan lise öğrencilerinin sporda güdülenme düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi (Tez No. 485708). [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi-Erzurum]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Andersen, S. M., Chen, S., & Carter, C. (2000). Fundamental human needs: Making social cognition relevant. Psychological Inquiry, 11(4), 269-275.
• Anderson-Butcher, D., Amorose, A., Iachini, A., & Ball, A. (2012). The development of the perceived school experiences scale. Research on Social Work Practice, 22(2), 186-194. http://dx.doi.org/10.1177/1049731511419866
• Arık, A. (2019). Beden eğitimi ve spor derslerinde özerklik desteği ve motivasyon: Öğretmen ve öğrenci perspektifi (Tez No. 540480). [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi-Denizli]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Atıcı, A. R. (2023). Ortaokullarda öğrenim gören mülteci ve göçmen çocukların motor beceri düzeylerinin ve beden eğitimi temel psikolojik ihtiyaçlarının incelenmesi (Tez No. 784337). [Doktora tezi, Aksaray Üniversitesi-Aksaray]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Aydın, H. (2020). Spor yapan ve yapmayan lise öğrencilerinin temel psikolojik ihtiyaçları ile boş zaman sıkılma algılarının karşılaştırılması (Tez No. 641122). [Yüksek lisans tezi, Kafkas Üniversitesi-Kars]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Baena-Extremera, A., Gómez-López, M., Granero-Gallegos, A., & Abraldes, J. A. (2014). Motivation, motivational climate and importance of physical education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 132, 37-42. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.04.275
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W. H. Freeman and Company.
• Baumeister, R. F., & Leary, M. R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117(3), 497-529.
• Baytemir, K., Kösterelioğlu, M. A., & Kösterelioğlu, İ. (2015). Algılanan okul yaşantıları ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 597-608.
• Bıkcın Çetiner, H. (2021). Taekwondo sporcularının sporda zihinsel dayanıklılık düzeyinin antrenör-sporcu ilişkisine olan etkisinde temel psikolojik ihtiyaçların aracılık rolü (Tez No. 666071). [Yüksek lisans tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Brief, A. P., & Aldag, R. J. (1977). The intrinsic-extrinsic dichotomy: Toward conceptual clarity. Academy of Management Review, 2(3), 496-500.
• Büyükaslan, M. Y. (2021). Orta ergenlik döneminde uzaktan eğitimle beden eğitimi ve spor dersi alan öğrencilerin memnuniyet düzeyinin belirlenmesi. SPORTİVE, 4(2), 24-30. https://doi.org/10.53025/sportive.949816
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi.
• Crimarco, A., Mayfield, C., Mitchell, N., Beets, M. W., Yin, Z., & Moore, J. B. (2018). Determinants of attendance at a physical activity focused afterschool program in elementary school children. International Journal of Exercise Science, 11(5), 137-151. https://doi.org/10.70252/TWGI4582
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The "what" and "why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_01
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2014). The importance of universal psychological needs for understanding motivation in the workplace. In M. Gagne (Ed.), The Oxford handbook of work engagement, motivation, and self-determination theory (pp. 13-32). Oxford University Press.
• Dewa, C. S., & Lin, E. (2000). Chronic physical illness, psychiatric disorder and disability in the workplace. Social Science & Medicine, 51(1), 41-50. https://doi.org/10.1016/s0277-9536(99)00431-1
• Dinçer, H. T. (2019). Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersi yatkınlık düzeyleri ile temel psikolojik ihtiyaçları arasındaki ilişki (Tez No. 568297). [Yüksek lisans tezi, Aksaray Üniversitesi-Aksaray]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Ding, C., & Hall, A. (2007). Gender, ethnicity, and grade differences in perceptions of school experiences among adolescents. Studies in Educational Evaluation, 33, 159-174. https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2007.04.004
• Dizén, M., Berenbaum, H., & Kerns, J. (2005). Emotional awareness and psychological needs. Cognition & Emotion, 19(8), 1140-1157. https://doi.org/10.1080/02699930500260468
• Doğan, S. (2012). Lise öğrencilerinin okul iklimi algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (10), 55-92. https://doi.org/10.14520/adyusbd.286
• Doménech-Betoret, F., Abellán-Roselló, L., & Gómez-Artiga, A. (2017). Self-efficacy, satisfaction, and academic achievement: The mediator role of students' expectancy-value beliefs. Frontiers in Psychology, 8(1193), 1-12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.01193
• Dönmez, Ş., & Taylı, A. (2018). Ortaokul öğrencilerinde okul iklimi, okula bağlılık ve okul yaşam kalitesi algısının incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 1-17.
• Drost, D. K., Wirth, C. K., Keck, L. S., Ruckman, M. S., & Todorovich, J. R. (2015). Manipulating feedback during physical education climates: Motivation and performance effects. Research Quarterly for Exercise and Sport, 86, A122-A122.
• Eccles, J. S., & Wigfield, A. (2002). Motivational beliefs, values, and goals. Annual Review of Psychology, 53(1), 109-132. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.53.100901.135153
• Egli, T., Bland, H. W., Melton, B. F., & Czech, D. R. (2011). Influence of age, sex, and race on college students’ exercise motivation of physical activity. Journal of American College Health, 59(5), 399-406. https://doi.org/10.1080/07448481.2010.513074
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri (6. baskı). Anı Yayıncılık.
• Erdvik, I. B., Haugen, T., Ivarsson, A., & Säfvenbom, R. (2019). Development of basic psychological need satisfaction in physical education: Effects of a two-year PE programme. Journal for Research in Arts and Sports Education, 3(2), 4-21. https://doi.org/10.23865/jased.v3.1375
• Eren, E. (2008). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi (11. baskı). Beta Basım Yayım.
• Erkuş, A. (2019). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci (6. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Esenkaya, A., Karaca, R., & Karakullukçu, Ö. F. (2023). Sporcu lise öğrencilerinde temel psikolojik ihtiyaçlar. M. Ulukan, Y. Şahinler & D. Sevinç-Yılmaz (Ed.), Spor, eğitim ve psikososyal incelemeler (s. 53-65) içinde. Duvar Yayınları.
• Esentürk, O. K. (2014). Lise düzeyinde öğrenim gören ve okullar arası spor müsabakalarına katılan sporcu öğrencilerin güdülenme ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi (Tez No. 356680). [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research an education (8th edition). New York: McGraw-Hill.
• Fraguela-Vale, R., Varela-Garrote, L., CarCretero-García, M., & Peralbo-Rubio, E. M. (2020). Basic psychological needs, physical self-concept, and physical activity among adolescents: Autonomy in focus. Frontiers in Psychology, 11, 491. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.00491
• Frikha, M., Chaâri, N., Mezghanni, N., Alhumaid, M. M., & Alibrahim, M. S. (2022). Students’ perceptions in online physical education learning: comparison study of autonomy, competence, and relatedness in Saudi students during the COVID-19 lockdown. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(22), 15288. https://doi.org/10.3390/ijerph192215288
• Frikha, M., Chaâri, N., Mezghanni, N., Hassan, A. K., Alhumaid, M. M., & Alibrahim, M. S. (2024a). Enhancing institutional integration and enjoyment among Saudi female physical education students: exploring the mediation of motivation and psychological needs satisfaction. Frontiers in Education, 9, 1-10. https://doi.org/10.3389/feduc.2024.1391716
• Frikha, M., Mezghanni, N., Chaâri, N., Ben Said, N., Alibrahim, M. S., Alhumaid, M. M., ... & Abouzeid, N. (2024b). Towards improving online learning in physical education: Gender differences and determinants of motivation, psychological needs satisfaction, and academic achievement in Saudi students. Plos One, 19(2), 1-17. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0297822
• Gagne, M. (2003). Autonomy support and need satisfaction in the motivation and well being of gymnasts. Journal of Applied Sport Psychology, 15(4), 372-390. https://doi.org/10.1080/714044203
• Gawronski, B., & Bodenhausen, G. V. (2018). Sosyal psikolojide kuram ve açıklama (G. Tekdemir-Yurtdaş, Ç. Çoker & S. Cesur, Çev. Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• George, D., & Mallery, P. (2016). IBM SPSS statistics 25 step by step a simple guide and reference (15th ed.). Routledge.
• Gould, D., & Carson, S. (2008). Life skills development through sport: Current status and future directions. International Review of Sport and Exercise Psychology, 1(1), 58-78. http://dx.doi.org/10.1080/17509840701834573
• Gök, F., & Cenkseven Önder, F. (2018). Lise öğrencilerinde akran zorbalığına maruz kalma: Temel psikolojik ihtiyaçlar ve anne-babaya duygusal erişilebilirlik. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 14(2), 635-652. http://dx.doi.org/10.17860/mersinefd.399218
• Granero-Gallegos, A., Baena-Extremera, A., Gómez-López, M., & Abraldes, J. A. (2014). Importance of physical education: Motivation and motivational climate. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 132, 364-370. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.04.323
• Grolnick, W. S., Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1997). Internalization within the family: The self determination theory perspective. J. E. Grusec & L. Kuczynski (Ed.), Parenting and children’s internalization of values: A handbook of contemporary theory (s. 135-161) içinde. Wiley.
• Guthold, R., Stevens, G. A., Riley, L. M., & Bull, F. C. (2020). Global trends in insufficient physical activity among adolescents: A pooled analysis of 298 population-based surveys with 1.6 million participants. Lancet Child Adolesc Health. 4(1), 23-35. https://doi.org/10.1016/ S2352-4642(19)30323-2
• Güler, G. (2019). Ortaokul öğrencilerinde okul tükenmişliği: Problem çözme becerileri, akran ilişkileri ve algılanan okul deneyimlerinin rolü (Tez No. 550465). [Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2022). Toplumda fiziksel aktivitenin desteklenmesi, fiziksel aktivite takip sistemleri ve teşvik, fiziksel aktivite bilimsel komisyonu raporu. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-ve-hareketli-hayat-db/Dokumanlar/Kitaplar/Fiziksel_Aktivite_Bilim_Komisyonu_Raporu.pdf
• Hamurcu, H., & Sargın, N. (2011). Lise öğrencilerinin boyun eğme davranışları ile psikolojik ihtiyaçları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(31), 171-187.
• Hanson, T. L., Austin, G., & Lee-Bayha, J. (2004). Ensuring that no child is left behind. How are student health risks & resilience related to the academic progress of schools? WestEd (Research report).
• Hazar, Z., Tekkurşun Demir, G., & Can, B. (2018). Lise öğrencilerinin spora katılım güdülerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(4), 225-235. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000405
• Ivanova, N. (2020). Analysis of physical and physiological needs of students in the process of lessons in physical culture and sports. Universidad y Sociedad, 12(2), 437-441.
• Jackson, B., Whipp, P. R., Chua, P., Dimmock, J. A., & Hagger, M. S. (2013). Students’ tripartite efficacy beliefs in high school physical education: Within-and cross-domain relations with motivational processes and leisure-time physical activity. Journal of Sport & Exercise Psychology, 35(1), 72-84. https://doi.org/10.1123/jsep.35.1.72
• Janapati, G., & Padhy, M. (2023). The role of basic psychological need satisfaction and self-esteem in the well-being of adolescents. Youth Voice Journal, ISSN (online), 2056-2969.
• Kadınlar İçin Spor ve Fiziksel Aktivite Derneği. (2021). Türkiye’de sporda toplumsal cinsiyet eşitliği raporu. https://www.kasfad.org/wp-content/uploads/KASFAD-2021-Rapor-SON.pdf
• Karagöz, Y. (2016). SPSS ve AMOS 23 uygulamaları. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kargın Göktaş, N., & Şentürk, H. E. (2019). Spor lisesi öğrencilerinin okul iklimi algıları ile spora yönelik tutumları arasındaki ilişki. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(3), 78-92. https://doi.org/10.33689/spormetre.580852
• Kashdan, T. B., Mishra, A., Breen, W. E., & Froh, J. J. (2009). Gender differences in gratitude: Examining appraisals, narratives, the willingness to express emotions, and changes in psychological needs. Journal of Personality, 77(3), 691-730. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2009.00562.x
• Kasser, V. G., & Ryan, R. M. (1999). The relation of psychological needs for autonomy and relatedness to vitality, well‐being, and mortality in a nursing home. Journal of Applied Social Psychology, 29(5), 935-954. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.1999.tb00133.x
• Kaya, S., Kabakçı, A. C., & Doğan, A. A. (2015). Differences in motivation for participating sport activities according to sport branches. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), 3(1), 44-53. https://doi.org/10.14486/IJSCS229
• Kılıçarslan, F., Ayyıldız Durhan, T., Kurtipek, S., & Güngör, N. B. (2023). Z kuşağı üniversite öğrencilerinin serbest zaman temel psikolojik ihtiyaçları ve genel özyeterlikleri üzerine bir araştırma. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 28(3), 174-181. https://doi.org/10.53434/gbesbd.1210679
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3rd Edition). New York: Guilford Press.
• Kurucan, A., & İlker, G. E. (2019). Beden eğitiminde psikolojik iyi oluşun bağlamsal temelleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45, 99-115. https://doi.org/10.9779/PUJE.2018.220
• Küçük Kılıç, S. (2017). Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi dersi yatkınlıklarının incelenmesi: Boylamsal bir çalışma (Tez No. 494317). [Doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi-Trabzon]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Labbrozzi, D., Robazza, C., Bertollo, M., Bucci, I., & Bortoli, L. (2013). Pubertal development, physical self-perception, and motivation toward physical activity in girls. Journal of Adolescence, 36(4), 759-765. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2013.06.002
• Ma, X. (2007). School experiences influence personal health and interpersonal relationships of adolescents: The Canadian case. School Effectiveness and School Improvement, 18(2), 209-240. https://doi.org/10.1080/09243450600909183
• Maslow, A. H. (1987). Motivation and personality. Harper & Row Publisher Inc.
• McMahon, S. D., Parnes, A. L., Keys, C. B., & Viola, J. J. (2008). School belonging among low‐income urban youth with disabilities: Testing a theoretical model. Psychology in the Schools, 45(5), 387-401. https://doi.org/10.1002/pits.20304
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Beden eğitimi ve spor dersi öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı. Morgan, P. J., & Hansen, V. (2008). Classroom teachers' perceptions of the impact of barriers to teaching physical education on the quality of physical education programs. Research Quarterly for Exercise and Sport, 79(4), 506-516. https://doi.org/10.1080/02701367.2008.10599517
• Navarro-Patón, R., Lago-Ballesteros, J., Basanta-Camiño, S., & Arufe-Giraldez, V. (2019). Relation between motivation and enjoyment in physical education classes in children from 10 to 12 years old. Journal of Human Sport and Exercise, 14(3), 527-537. https://doi.org/10.14198/jhse.2019.143.04
• Ntoumanis, N. (2001). A self‐determination approach to the understanding of motivation in physical education. British Journal of Educational Psychology, 71(2), 225-242. https://doi.org/10.1348/000709901158497
• Özkara, B., & Kalkavan, A. (2018, 31 Ekim-3 Kasım). Spor lisesi öğrencilerinin algılanan okul deneyimleri [Konferans Oturumu]. 16. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, Antalya, Türkiye.
• Pan, Y. H. (2014). Relationships among teachers’ self-efficacy and students’ motivation, atmosphere, and satisfaction in physical education. Journal of Teaching in Physical Education, 33(1), 68-92. https://doi.org/10.1123/jtpe.2013-0069
• Parschau, L., Fleig, L., Koring, M., Lange, D., Knoll, N., Schwarzer, R. … & Lippke, S. (2013). Positive experience, self efficacy, and action control predict physical activity changes: A moderated mediation analysis. British Journal of Health Psychology, 18(2), 395-406. https://doi.org/10.1111/j.2044-8287.2012.02099.x
• Reinboth, M., Duda, J. L., & Ntoumanis, N. (2004). Dimensions of coaching behavior, need satisfaction, and the psychological and physical welfare of young athletes. Motivation and Emotion, 28(3), 297-313. https://doi.org/10.1023/B:MOEM.0000040156.81924.b8
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000a). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68-78. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000b). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 54-67. https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1020
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2006). Self‐regulation and the problem of human autonomy: Does psychology need choice, self‐determination, and will? Journal of Personality, 74(6), 1557-1586. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2006.00420.x
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2017). Self-determination theory: Basic psychological needs in motivation, development and wellness. The Guilford Press.
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2020). Intrinsic and extrinsic motivation from a self-determination theory perspective: Definitions, theory, practices, and future directions. Contemporary Educational Psychology, 61, 1-11. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2020.101860
• Ryan, S., Fleming, D., & Maina, M. (2003). Attitudes of middle school students toward their physical education teachers and classes. The Physical Educator, 60(2), 28-42.
• Sağın, A. E., & Karabulut, Ö. (2019). Beden eğitimi ve spor dersine yönelik ortaokul öğrencilerinin değer düzeylerinin incelenmesi (Bağcılar ilçesi örneği). Uluslararası Dağcılık ve Tırmanış Dergisi, 2(2), 27-34. https://doi.org/10.36415/dagcilik.644204
• Salman, U., Sarı, İ., & Mirzeoğlu, A. D. (2018). Beden eğitimi öğretmenleri gözüyle sağlıkla ilgili fiziksel uygunluk karnesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(3), 1-24.
• Santrock, J. W. (2018). Eğitim psikolojisi (D. M. Siyez, Çev. Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Schultheiss, O. C., Strasser, A., Rösch, A. G., Kordik, A., & Graham, S. C. C. (2012). Motivation. In V. S. Ramachandran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (pp. 650-656). Elsevier Publications, Inc.
• Serin, A. H. (2021). Beden eğitiminde temel psikolojik ihtiyaçlar ile algılanan nedensellik odağı arasındaki ilişkinin mutluluk düzeyine etkisi (Tez No. 688991). [Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi-Mersin]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Sheehan, R. B., Herring, M. P., & Campbell, M. J. (2018). Associations between motivation and mental health in sport: A test of the hierarchical model of intrinsic and extrinsic motivation. Frontiers in Psychology, 9(707), 1-10. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00707
• Shen, B., Li, W., Sun, H., & Rukavina, P. B. (2010). The influence of inadequate teacher-to-student social support on amotivation of physical education students. Journal of Teaching in Physical Education, 29(4), 417-432. https://doi.org/10.1123/jtpe.29.4.417
• Sinan, S. (2015). Spor yapan lise öğrencilerinin güdülenme profilleri ve başarı algısı özelliklerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Tez No. 409612). [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi-Adana]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Somoğlu, M. B. (2021). Sporcu öğrencilerin antrenör-sporcu ilişkileri, algılanan okul deneyimleri ve sportif yaşam doyumları (Tez No. 664118). [Doktora tezi, Trabzon Üniversitesi-Trabzon]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Somoğlu, M. B., & Yazici, Ö. F. (2021). The coach-athlete relationship and school experience as the determinant of sports-specific life satisfaction. Education Quarterly Reviews, 4(4), 370-381. https://doi.org/10.31014/aior.1993.04.04.399
• Sökmez, A. B., Çok, F., & Avcı, D. (2020). Lise öğrencilerinin okul iklimi algısının incelenmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 53(2), 665-692. https://doi.org/10.30964/auebfd.547628
• Subramaniam, P. R., & Silverman, S. (2007). Middle school students’ attitudes toward physical education. Teaching and Teacher Education, 23(5), 602-611. https://doi.org/10.1016/j.tate.2007.02.003
• Sulz, L., Temple, V., & Gibbons, S. (2016). Measuring student motivation in high school physical education: Development and validation of two self-report questionnaires. The Physical Educator, 73, 530-554. https://doi.org/10.18666/TPE-2016-V73-I3-6370
• Syed Ali, S. K., Zahidi, M. A., & Samad, R. S. A. (2014). Influence of school environment in the teaching and learning of physical education. Turkish Journal of Sport and Exercise, 16(2), 70-76. https://doi.org/10.15314/TJSE.201428108
• Şeker, R. (2017). Elit sporcularda hedef yöneliminin, temel psikolojik ihtiyaçlar ile başarısızlık korkusu üzerine etkisi (Tez No. 496919). [Doktora tezi, Hitit Üniversitesi-Çorum]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Tavazar, H., Erkaya, E., Yavaş, Ö., Zerengök, D., Güzel, P., & Özbey, S. (2016). Lise eğitimi alan genç erişkinlerin fiziksel aktivite ve yaşam kalitesi arasındaki farklılıklarının incelenmesi (Manisa ili örneği). International Journal of Sport Culture and Science, 2(Special Issue 1), 496-510. https://doi.org/10.14486/IJSCS122
• Tian, L., Chen, H., & Huebner, E. S. (2014). The longitudinal relationships between basic psychological needs satisfaction at school and school-related subjective well-being in adolescents. Social Indicators Research, 119(1), 353-372. https://doi.org/10.1007/s11205-013-0495-4
• Toktaş, S. (2017). Okul spor müsabakalarına katılan lise öğrencilerinin kaygı, özgüven ve güdülenmeleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Tez No. 494318). [Doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi-Trabzon]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Turkay, H., Mumcu, H. E., Çeviker, A., Güngöz, E., & Özlü, K. (2019). Beden eğitiminde temel psikolojik ihtiyaçlar ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 1135-1155. https://doi.org/10.17152/gefad.535191
• Uğraş, S., & Tutal, V. (2021). Beden eğitimi ve spor dersi memnuniyet ölçeği geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 12(2), 174-185. https://doi.org/10.17155/omuspd.836342
• Uysal, F., & Doğruöz, E. (2023). Investigation of the relationship between middle school students' attitudes towards geometry and perceived school experiences. Kastamonu Education Journal, 31(2), 305-319. https://doi.org/10.24106/kefdergi.1274140
• Vallerand, R. J., & Bissonnette, R. (1992). Intrinsic, extrinsic, and amotivational styles as predictors of behavior: A prospective study. Journal of Personality, 60(3), 599-620. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.1992.tb00922.x
• Van Aart, I., Hartman, E., Elferink-Gemser, M., Mombarg, R., & Visscher, C. (2015). Relations among basic psychological needs, PE-motivation and fundamental movement skills in 9-12-year-old boys and girls in Physical Education. Physical Education and Sport Pedagogy, 22(1), 15-34. https://doi.org/10.1080/17408989.2015.1112776
• Vlachopoulos, S. P., Katartzi, E. S., & Kontou, M. G. (2011). The basic psychological needs in physical education scale. Journal of Teaching in Physical Education, 30(3), 263-280. https://doi.org/10.1123/jtpe.30.3.263
• Wach, F. S., Karbach, J., Ruffing, S., Brünken, R., & Spinath, F. M. (2016). University students' satisfaction with their academic studies: Personality and motivation matter. Frontiers in Psychology, 7(55), 1-12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.00055
• Wang, L., & Chen, R. (2022). Psychological needs satisfaction, self-determined motivation, and physical activity of students in physical education: Comparison across gender and school levels. European Journal of Sport Science, 22(10), 1577-1585. https://doi.org/10.1080/17461391.2021.1978558
• Watters, J. J., & Ginns, I. S. (2000). Developing motivation to teach elementary science: Effect of collaborative and authentic learning practices in preservice education. Journal of Science Teacher Education, 11(4), 277-313. https://doi.org/10.1023/A:1009429131064
• Wee, E. H., & Chin, N. (2020). Perceived barriers to the provision of physical education in Malaysian primary schools. IOSR Journal of Sports and Physical Education, 7(4), 22-28. https://doi.org/10.9790/6737-07042228
• Weiss, M. R. (2011). Teach the children well: A holistic approach to developing psychosocial and behavioral competencies through physical education. Quest, 63(1), 55-65. https://doi.org/10.1080/00336297.2011.10483663
• White, R. W. (1959). Motivation reconsidered: The concept of competence. Psychological Review, 66(5), 297-333. https://doi.org/10.1037/h0040934
• Xu, Z., Shamsulariffin, S., Azhar, Y., & Xi, M. (2025). Does self‐determination theory associate with physical activity? A systematic review of systematic review. International Journal of Psychology, 60(3), e70044. https://doi.org/10.1002/ijop.70044
• Yıldırım, P. (2017). Ortaokul öğrencilerinin yaptıkları spor branşlarına göre spora güdülenme düzeylerinin karşılaştırılması (Tez No. 471444). [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi-Balıkesir]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yli-Piipari, S., Watt, A., Jaakkola, T., Liukkonen, J., & Nurmi, J. E. (2009). Relationships between physical education students’ motivational profiles, enjoyment, state anxiety, and self-reported physical activity. Journal of Sports Science & Medicine, 8(3), 327-336.