Bosna-Hersek’te Türkçe Öğretiminin Güncel Durumu

Yıl 2021, , 108 - 128, 31.03.2021

Mehmet Emre Çelik

https://doi.org/10.35675/befdergi.848525

Cited By: 2

Öz

21. yüzyılın başlarından itibaren dünyada Türkçe öğretimi faaliyetleri hız kazanmıştır. Özellikle Balkanlarda yaşayan halkların Türkçe öğrenmeye yönelik motivasyonları yüksektir. Bu çalışmada, günümüzde Bosna Hersek’te Türkçe öğretimini yürüten kurumlar ve bunların etkinlikleri, üniversiteler bünyesindeki Türkoloji bölümlerinin tanıtılıp incelenmesi ile Türkçenin orta ve uzun vadedeki geleceğinin tartışılması amaçlanmıştır. Çalışmanın, Bosna Hersek’te Türkçenin güncel durumu hakkında genel bir perspektif sunacağı; araştırma yapacak konunun uzmanlarına ayrıntılı bilgiler vereceği düşünülmektedir. Bu bağlamda TİKA, Saraybosna Yunus Emre Enstitüsü, Mostar Yunus Emre Enstitüsü, Fojnica Yunus Emre Enstitüsü, Maarif Koleji ile Saraybosna, Zenica, Tuzla, Mostar Džemal Bijedić ve Uluslararası Saraybosna Üniversitelerinin Türkoloji bölümleri incelenmiştir. Çalışmanın yöntemi betimsel tarama modelidir. Çalışmanın sonuç bölümünde Bosna Hersek'te Türkçe öğretiminde görülen eksikliklere yer verilmiştir. Ayrıca Türkçenin yaygınlaşması ve kalıcılığını arttırmaya yönelik önerilere değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe öğretimi, Bosna hersek, Türkoloji, Yunus Emre Enstitüsü, Tercihim Türkçe Projesi

Current Status of Turkish Teaching in Bosnia-Herzegovina

Öz

In this study, it has been purposed the followings; institutions carrying out teaching Turkish in Bosna Herzegovina today and their effectiveness, introducing and examining the Turcology departments in universities and discussing the medium- and long-term future of Turkish. It has been thought that this study will present a general perspective of the current status of Turkish in Bosnia Herzegovina and it will give detailed information to the experts who is to make a study. In this context, Turcology Departments of Yunus Emre Institution of Sarajevo, Yunus Emre Institution of Mostar, Yunus Emre Institution of Fojnica, Maarif Schools of Sarejevo, Zenica, Tuzla, Mostar Džemal Bijedić and International University of Sarajevo have been examined. The model of the study is descriptive research design. In conclusion part of the study, deficiencies observed in teaching Turkish in Bosnia Herzegovina have been handled. Also, proposals regarding popularizing Turkish and increasing its permanency have been referred.

Anahtar Kelimeler

Bosnia Herzegovina, institution of Yunus Emre, teaching Turkish to foreginers, Turcology, Turkish elective courses

Kaynakça

• Anadolu Ajansı. (2018). TİKA'dan Bosna Hersek'te eğitime destek. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/tikadan-bosna-hersekte-egitime-destek/1245298 adresinden 28 Kasım 2020 tarihinde alındı.
• Anadolu Ajansı. (2019a). TİKA Bosna'daki savaşta hasar gören okulu yeniledi. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/tika-bosnadaki-savasta-hasar-goren-okulu-yeniledi/1650147 adresinden 29 Kasım 2020 tarihinde alındı.
• Anadolu Ajansı. (2019b). Saraybosna Yunus Emre Enstitüsünün 10. yıl heyecanı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/saraybosna-yunus-emre-enstitusunun-10-yil-heyecani/1614301 adresinden 12 Aralık 2020 tarihinde alındı.
• Anadolu Ajansı. (2020). Bosna Hersek'teki mütevazi kütüphane Osmanlı döneminden kalma el yazmalarını yıllardır koruyor. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bosna-hersekteki-mutevazi-kutuphane-osmanli-doneminden-kalma-el-yazmalarini-yillardir-koruyor/2058795 adresinden 02 Aralık 2020 tarihinde alındı.
• Balkan Günlüğü. (2020). TİKA Bosna Hersek’te 24 yıla 900 proje sığdırdı. https://balkangunlugu.com.tr/2020/01/tika-bosna-hersekte-24-yila-900-proje-sigdirdi/ adresinden 28 Kasım 2020 tarihinde alındı.
• Çangal, Ö. (2013, 17-19 Mayıs). Bosna Hersekliler neden Türkçe öğreniyor?. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi, Tiran, Arnavutluk.
• Çangal, Ö. ve Göktaş, B. (2019, 6-8 Aralık). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen temel seviyedeki Bosna Hersekli öğrencilerin yazma problemleri. Uluslararası Türk Kültürü Sempozyumu Dil–Tarih–Coğrafya, UKDA, Ankara.
• Çeli̇k, M. E. (2020). İki Dillilik ve Bulgaristan Türklerinin İki Dilliliği Üzerine Bir İnceleme. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10(20), 241-262. doi: 10.33207/trkede.684641
• Geçer, G. O. ((2009). Bosna-Hersek'te bir Osmanlı aydını: Salih Safvet Basiç. Tuzla: Tuzla Kantonu Arşivi Yayınları.
• Geçer, G. O. (2010, 16-18 Aralık). Türkçenin çekilmeye direndiği bir vatan: Bosna-Hersek. III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Ilgar, M. ve Çangal, Ö. (2013, 14-16 Kasım). XV. yüzyıldan günümüze Bosna Hersek’te Türkçenin durumu ve Türkçe öğretimi çalışmaları. Uluslararası Dil ve Edebiyat Çalışmaları Konferansı “Balkanlarda Türkçe”, Hëna e Plotë "Beder" Üniversitesi, Tiran.
• İltar, L. (2020). Kültürlerarası İletişimsel Dil Yeterliği Bağlamında Göçmenlere Türkçe Öğretimi. Başar, U. & Tüfekçioğlu B. (Ed.) Göçmelere Türkçe öğretimi içinde. Ankara: Nobel.
• İbrahimović, F. (2012). Rjecnik Turcizama u Bosanskom jeziku s tumacenjem i prevodom na Engleski. JU Narodna i univerzitetska biblioteka "Dervis Susic", Tuzla.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kaya, F. (1997). Çağdaş Boşnak edebiyatı antolojisi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kayadibi, N. (2017). Makedonya’da Türkçe Öğretmeni, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni Yetiştirme. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 5(1), 15-25.
• Kelağa Ahmet, İ. (2014, 9-10 Mayıs). Lozan'ın 90. yılında Batı Trakya Türk azınlığının eğitim sorununa genel bir bakış. Taraflarının Bakışıyla Lozan Uluslararası Sempozyumu, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İstanbul.
• Kırbaç, S. (2013). Türk Dilinin Boşnakça ile İlişkileri ve Abdulah Škaljić. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(4), 895-911.
• Koltaş, N. (2014, 7-9 Mayıs). Balkanlarda tasavvufun yayılışını hızlandıran etmenler: Reaksiyoner bir tavır olarak bogomilizm. Osmanlı İlim, Düşünce ve Sanat Dünyasında Balkanlar, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Köprülü, F. (1988). Osmanlı Devleti’nin kuruluşu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Özdemir, O. (2013). Kosova'da ilköğretim ikinci kademedeki Türk öğrencilerin yazılı anlatım becerileri (Yüksek lisans tezi). Ankara, Gazi Üniversitesi.
• Solak, E. (2011). Bosna- Hersek'te Türkçe ve Türk Dili Eğitimi ile İlgili Çalışmalar. Çankırı Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi, 2(2), 165-174.
• Şirin Öner, N. A. ve Dedeic, A. (2015). Bosna Hersek’te Türkçe. Elektronik Siyaset Bilimi Araştırmaları Dergisi, 6(19), 53-67. TDBB. (2019a). Konya Büyükşehir Belediyesi’nden Bosna Srebrenik’e Türkçe sınıfı. http://www.tdbb.org.tr/?p=15028&lang=tr adresinden 4 Aralık 2020 tarihinde alındı.
• TDBB. (2019b). Bağcılar Belediyesi’nden Bosna Hersek Jablanica’ya Türkçe sınıfı. http://www.tdbb.org.tr/?p=15271&lang=tr adresinden 6 Aralık 2020 tarihinde alındı.
• TDV İslam Ansiklopedisi. (2005). Mostarlı Hasan Ziyâî (Müellif: Gürgendereli, M.). C. 30, İstanbul.
• TİKA. (2016). TİKA’dan Bosna Hersek’te Türkçe eğitime destek. https://www.tika.gov.tr/tr/haber/tika_dan_bosna_hersek_de_turkce_egitime_destek-25093 adresinden 12 Aralık 2020 tarihinde alındı.
• TİKA. (2017). TİKA Bosna Hersek'te eğitim altyapılarına desteğini sürdürüyor. https://www.tika.gov.tr/tr/haber/tika_bosna_hersek_te_egitim_altyapilarina_destegini_surduruyor-40550 adresinden 2 Aralık 2020 tarihinde alındı.
• TİKA. (2020). Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı. https://www.tika.gov.tr/tr/sayfa/hakkimizda-14649 adresinden 8 Aralık 2020 tarihinde alındı.
• TMV. (2016). Türkiye Maarif Vakfı. https://turkiyemaarif.org/page/50-Turkiye-Maarif-Vakfi-12 adresinden 13 Aralık 2020 tarihinde alındı.
• TMV. (2020a). Dünyada Türkiye Maarif Vakfı. https://turkiyemaarif.org/page/42-DUNYADA-MAARIF-16 adresinden 13 Aralık 2020 tarihinde alındı.
• TMV. (2020b). Türkçe öğretimi. https://ba.maarifschools.org/country/1010/page/658/NASTAVA%20TURSKOG%20JEZIKA adresinden 13 Aralık 2020 tarihinde alındı.
• YEE. (2009). Yunus Emre Enstitüsü. https://www.yee.org.tr/tr/kurumsal/yunus-emre-enstitusu adresinden 12 Aralık 2020 tarihinde alındı.
• YEE. (2018a). Bosna Hersek'in Teşanj şehrinde yeni Türkçe sınıfı açıldı. https://saraybosna.yee.org.tr/tr/haber/bosna-hersekin-tesanj-sehrinde-yeni-turkce-sinifi-acildi adresinden 4 Aralık 2020 tarihinde alındı.
• YEE. (2018b). Bosna Hersek Bužim'de Türkçe sınıfı açıldı! https://saraybosna.yee.org.tr/tr/haber/bosna-hersek-buzimde-turkce-sinifi-acildi adresinden 5 Aralık 2020 tarihinde alındı.
• YEE. (2019). Mostar’da 2019 yılının ilk Türkçe kursu başladı. https://mostar.yee.org.tr/tr/haber/mostarda-2019-yilinin-ilk-turkce-kursu-basladi adresinden 29 Kasım 2020 tarihinde alındı.
• Začinović, N. (2003). Bosna kütüphanelerindeki eski Türkçe gazetelerin dili (Yüksek lisans tezi). Ankara, Ankara Üniversitesi.