Okul Öncesi Eğitimde Değerler Eğitiminin Uygulanmasına Yönelik Öğretmen Görüşleri

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 23, 305 - 338, 28.06.2017

Mehmet Uzun , Akif Köse

Öz

Bu
çalışmada okul öncesi eğitimde değerler eğitiminin uygulanmasına yönelik
öğretmen görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitel bir çalışma
olup olgubilim deseninde gerçekleştirilmiştir. Kahramanmaraş il merkezindeki
bağımsız anaokullarında görev yapan yirmi okul öncesi öğretmeni ile görüşülmüş,
elde edilen veriler içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir.
Araştırma sonucunda; okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimine okul öncesi
eğitimde başlanılmasının gerekli olduğunu düşündükleri, değerler eğitimi
kapsamında en fazla sevgi, saygı, dürüstlük, sorumluluk, vatan sevgisi,
yardımlaşma, hoşgörü ve paylaşma değerlerine yer verdikleri, değerler eğitimi
içeriklerini daha çok Türkçe ve drama etkinliklerinde işledikleri, değerler
eğitimi kapsamında en fazla resmi kurum ve kuruluşlara  yönelik geziler düzenledikleri, değerlerin kazandırılmasında
en fazla öğrenci ve aile kaynaklı nedenlerden dolayı zorlandıkları sonuçlarına
ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Değer, değerler eğitimi, okul öncesi eğitim

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının (değerlerinin) ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akpınar, B. & Özdaş, F. (2013). İlköğretimde değerler eğitimine ilişkin öğretmen görüşleri: nitel bir analiz. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 105-113.
• Aral, N., Kandır, A. & Can Yaşar. M. (2011). Okul öncesi eğitim ve okul öncesi eğitim programı. İstanbul: Ya-pa Yayınları.
• Arıkan, A. (2011). Değerler eğitiminin tanımı, önemi ve kapsamı. A. Arıkan (Ed.), Okulöncesi dönemde değerler eğitimi (1-26). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset Tesisi.
• Arpacı, M. (2013). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmeni adaylarının değer ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 13(2), 205-228.
• Ateş, F. (2013). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, M. Z. & Akyol Gürler, Ş. (2012). Okulda değerler eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Berkant, H. G., Efendioğlu, A. & Sürmeli, Z. (2014). Değerler eğitimine yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies, International Periodical For the Languages, 9(5), 427-440.
• Can, Ö. (2008). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cihan, N. (2014). Okullarda değerler eğitimi ve Türkiye’deki uygulamaya bir bakış. Turkish Studies, 9(2), 429-436.
• Cooper, D. (2014). Character education: astudy of an elementary school leadership academy. Doktora Tezi. Wilmington University, North Carolina.
• Çengelci, T., Hancı, B. & Karaduman, H. (2013). Okul ortamında değerler eğitimi konusunda öğretmen ve öğrenci görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 33-56.
• Çetingöz, D. (2015). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının değerler eğitimde öğretmenin rolüne ilişkin görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(3), 33-52.
• Doğan Temur, Ö. & Yuvacı, Z. (2014). Okul öncesi değer eğitimi uygulayan okullardan seçilen değerlerin ve etkinliklerin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 122-149.
• Ekşi, H. (2003). Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79-96.
• Erkuş, S. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programındaki değerler eğitimine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Gömleksiz, M. N. (2007). Lise öğrencilerinin toplumsal değerlere ilişkin tutumları: Elâzığ ili örneği. R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, Ş. Arslan & M. Zengin (Ed.), Değerler ve eğitimi uluslararası sempozyumu (s.727-741). İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Greenberg, M. T., Weissberg, R. P., Zins, J. E., Fredericks, L., Resnik. H. & Ellias, M. J. (2003). Enhancing school-based prevention and youth development through coordinated social, emotional, and academic learning. American Psychologist, 58(6/7), 466-474.
• Gunnar, M. R. & Barr, R. G. (1998). Stress, early brain development and behavior. Infants and Young Children, 11(1), 1-14.
• Gür, Ç., Koçak, N., Şirin, N., Şafak, M. & Demircan, A. (2015). İlköğretim öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri ve karşılaştıkları güçlüklerin incelenmesi: Ankara örneği. Asya Öğretim Dergisi, 3(1), 78-91.
• Halstead, J. M. & Taylor, J. M. (2000). Learning and teaching about values: a review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-202.
• Karatekin, K., Gençtürk, E. & Kılıçoğlu, G. (2013). Öğrenci, sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerin değer hiyerarşisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(14), 411-459.
• Kaya, Y., Günay, R. & Aydın, H. (2016). Okul öncesi eğitimde drama ile işlenen değerler eğitimi derslerinin farkındalık düzeyi üzerindeki etkisi. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 23-37.
• Kerem, A. E. & Kamaraj, I. (2006). Erken çocukluk dönemi ‘barış’ değerine evrensel bir bakış III. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 81-92.
• Kolaç, E. & Karadağ, R. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının ‘değer’ kavramına yükledikleri anlamlar ve değer sıralamaları. Elementary Education Online, 11(3), 762-777.
• Kurtdede Fidan, N. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 2(2), 1-18.
• Kurtdede Fidan, N. (2013). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi: nitel bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(3), 361-388.
• Kurtulmuş, M., Tösten, R. & Gündaş, A. (2014). İlköğretim 1. kademe öğretmenlerinin değerler eğitimi sürecinde karşılaştıkları sorunlar. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(27), 281-305.
• MacNaughton, G. & Hughes, P. (2007). Teaching respect for cultural diversity in Australian early childhood programs: a challenge for professional learning. Journal of Early Childhood Research, 5(2), 189–204.
• Ogelman, H. G. & Sarıkaya, H. E. (2015). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin değerler eğitimi konusundaki görüşleri: Denizli ili örneği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 81-100.
• Oğuzkan, Ş. & Oral, G. (2003). Okul öncesi eğitimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Oktay, A. (1999). Yaşamın sihirli yılları: okul öncesi dönem. Ankara: Epsilon Yayınevi.
• Oktay, A. (2010). Okul öncesi dönemi. H. Yavuzer (Ed.), Ana-baba okulu (39-50). İstanbul: Remzi Yayınları.
• Oruç, C., Tecim, E. & Özyürek, H. (2011). Okul öncesi dönem çocuğunun kişilik gelişiminde rol modellik ve çizgi filmler. Ekev Akademi Dergisi, 48, 303-319.
• Pahl, K. M. & Barrett, P.M. (2007). The development of social-emotional competence in preschool aged children: the fun frıends program. Australia: Brisbane, Queensland.
• Samur, A. Ö. (2011). Değerler eğitimi programının 6 yaş çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimlerine etkisi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Sapsağlam, Ö. & Ömeroğlu, E. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin eğitim programlarında değerler eğitimine yer verme düzeylerinin belirlenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 6(21), 244-264.
• Schaefer, M.P. (2012). Determining methods for teaching character education in elementary schools. Doktora Tezi. Northcentral University, Arizona.
• Şen, Ü. (2007). Millî Eğitim Bakanlığının 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitimde değerler öğretimi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Şen, M. (2011). Okulöncesi dönem değerler eğitiminde öğretmenin ve okulun rolü. A. Arıkan (Ed.), Okulöncesi dönemde değerler eğitimi (123-147). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları No:2301.
• Tarkoçin, S., Berktaş, D. & Uyanık Balat, G. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf içi etkinliklerde çocuklarla olan iletişimlerinde kullandıkları değerlerin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(2), 37-49.
• Tepecik, B. (2008). Sosyal bilgiler dersinde sorumluluk değerinin kazandırılmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Thompson, M. (2011). Developing moral values in children: observations from a preschool. Ife PsychologIA, 19(2), 394-411.
• Thornberg, R. (2008a). The lack of professional knowledge in values education. Teaching and Teacher Education, 24(7), 1791-1798.
• Thornberg, R. (2008b). Values education as the daily fostering of school rules. Research in Education, 80(1), 52-60.
• Thornberg, R. & Oğuz, E. (2013). Teachers' views on values education: a qualitative study in Sweden and Turkey. International Journal of Educational Research, 59(1), 49-56.
• Tokdemir, M. A. (2007). Tarih öğretmenlerinin değerler ve değer eğitimi hakkındaki görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Türk, İ. (2009). Değerler eğitiminde saygı. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Uyanık Balat, G. & Balaban Dağal, A. (2011). Okul öncesi dönemde değerler eğitimi etkinlikleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Üner, E. (2011). Okul öncesi eğitim programındaki 36-72 aylık çocuklara farklılıklara saygı eğitimi kazandırmanın öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri
• Weist, L. R. (1998). Using immersion to shake up pre-service teachers' views about cultural differences. Journal of Teacher Education, 49(5), 358-365.
• Yavuzer, H. (2012). Doğum öncesinden ergenlik sonuna çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yazar, T. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde değerler eğitini programının mevcut durumunun belirlenmesi ve öğretmenlere yönelik bir program modülü geliştirme. Doktora Tezi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Yazar, T. & Erkuş, S. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programındaki değerler eğitimine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 196-211.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, K. (2009). Türk sınıf öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin deneyimleri: fenomonolojik bir yaklaşım. Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 35, 165-184.
• Yiğittir, S. (2010). İlköğretim öğrenci velilerinin okullarda kazandırılmasını arzuladığı değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19), 207-223.
• Yiğittir, S. & Keleş, H. (2011). Sosyal bilgiler dersinde değer eğitimine ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 40(189), 144-155.