Suriyeli Göçmen Öğrencilerin Türkçe Öğrenme Süreçlerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 43, 2570 - 2600, 30.09.2024

Ceren Karakoç , Kerim Gündoğdu , Gülnur Aydın

https://doi.org/10.35675/befdergi.1463056

Öz

Nitel iç içe geçmiş tek durum çalışması desenine göre gerçekleştirilen bu çalışmada İzmir’deki bir ortaokulda Suriyeli göçmen ailelerin çocuklarının Türkçe öğrenme süreçleri incelenmiştir. Çalışmaya Suriyeli 5-8. sınıf öğrencileri ve öğrenci velileri ile Türkçe öğretmenleri, branş öğretmenleri ve rehber öğretmen dahil edilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla elde edilen veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Öğrencilerin yaşadıkları en temel sorunun Türkçe öğrenme süreçleri tamamlanmadan tüm dersleri bir arada almaları olduğu; ana dili Türkçe olanlarla aynı koşullarda değerlendirilmeleri, okul içi ve dışı aidiyet sorunu yaşamaları ve iletişim güçlüğünün öğrenmelerini engellediği çalışmadan elde ulaşılan sonuçlardandır. Suriyeli öğrencilere özgü ders materyallerinin eksikliği ve bu öğrencilerin varlığının resmî programda göz ardı edildiği görülmüştür. Son olarak, görüşülen öğrenci velilerinin tamamen kadın olması; ailede eğitim sorumluluğunun kadına yüklendiğini göstermekte, Türkçe bilmeyen bu ebeveynlerin kendilerinin de Türkçeyi öğrenmesi için çocuklarına gerekli desteği veremedikleri anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkçenin ikinci dil olarak öğrenimi, Türkçe öğrenme, ikinci dil öğrenme, Suriyeli öğrenciler

Kaynakça

• Balcı, M., & Melanlıoğlu, D. (2016). Ana dili konuşuru olmayan öğreticilerin görüşlerine göre yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(2), 986-1004.
• Baldık, Y. (2018). Ana dili Türkçe olmayan göçmen toplulukların eğitim sistemine katılımında Türkçe öğretiminin önemi. (Tez No. 509816). [Yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi-Nevşehir]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Barın, E. (2004). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ilkeler. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (1), 19-30. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkiyat/issue/16660/329608
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Başkan, Ö. (2006). Yabancı dil öğretimi ilkeler ve çözümler. Multilingual Yayınları.
• Berg, B. L. (2001). Qualitative research methods for the social sciences. (4th ed.). Allyn & Bacon.
• Bogdan, R. C., & Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education. Pearson.
• Bulut, S., Kanat-Soysal, Ö., & Gülçiçek, D. (2018). Suriyeli öğrencilerin Türkçe öğretmeni olmak: Suriyeli öğrencilerin eğitiminde karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(2), 1210-1238.
• Coşkun, M. V. (2006). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde sesletim sorunu. Gülsevin, G. ve Boz, E. (Edt.) Türkçenin çağdaş sorunları. (S.61-75) içinde. Gazi Kitabevi.
• Crawford, J. (2004). Educating English learners: language diversity in the classroom. (5th Edition). Bilingual Education Services.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches. (2th Edition). Sage Publications.
• Demircan, Ö. (2005). Yabancı dil öğretim yöntemleri. Der Yayınevi.
• Er, O., Biçer, N., & Bozkırlı, K. Ç. (2012). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunların ilgili alan yazını ışığında değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 1(2), 51-69. https://doi.org/10.7884/teke.51
• Ereş F. (2014a, 4-6 Eylül). Göçmen öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin sorunları: Tokat örneği. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Kocaeli, Türkiye.
• Ereş F. (2014b, 11-13 Eylül). Öğretmenlerin göçmen öğrencilerin eğitimine yönelik görüşleri. Eğitim Yönetimi Forumu, Konya, Türkiye.
• Ereş, F. (2015). Türkiye’de göçmen eğitimi sorunsalı ve göçmen eğitiminde farklılığın yönetimi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 17-30.
• Geçkil, T., & Başaran-Alagöz, S. (2017). Yabancı uyruklu üniversite öğrencilerinin sorunlarının incelenmesi: Konya örneği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(4), 279-285.
• Gözüküçük, M., & Kıran, H. (2015, 12-13 Kasım). Ana dili Türkçe olmayan ilkokul öğrencilerine ilk okuma yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Sempozyumu, İstanbul, Türkiye.
• Krashen, S. D. (1982). İkinci dil ediniminde ilke ve uygulama. Bergama Basını.
• Llurda, E., & Huguet, A. (2003). Self-awareness in NNS EFL primary and secondary school teachers. Language Awareness 12 (3) , 220–233. https://doi.org/10.1080/09658410308667078
• Merriam, S. B. (1998). Qualitative reserach and case study applications in education. Jossey-Bass Inc.
• Mete, F., & Gürsoy, Ü. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öğretmen yeterliklerine ilişkin görüşler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 343-356.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2010). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ve bu alan için öğretmen yetiştirmenin önemi ve gereği. Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Öğretmenliği Çalıştayı Kitabı, Marmaris, Türkiye.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2018). İzmir ili konak ilçesi ilkokullarındaki öğretmen ve öğrencilerin, Suriyeli öğrencilere yönelik sosyal kabul düzeylerinin tespit edilmesi. Konak Rehberlik Araştırma Merkezi.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı. https://www.meb.gov.tr/yabanci-dil-olarak-ogretiminde-turkce-seferberligi/haber/ 22165/tr adresinden 20 Mayıs 2024 tarihinde alındı.
• Nurlu, M. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi. Kalem Kitap.
• Nurlu, M., Konyar, M., Tuana, L., & Görgüç, Ç. (2021). Millî Eğitim Bakanlığı Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı eleştirisi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi 10(29), 485-521.
• OECD (2013). Göçmen öğrencilerin okuma becerileri, yeni ülkelerinde ne kadar süre bulunduklarına mı bağlıdır? Pisa Bülteni, Paris.
• Özdemir, A. (2016). Yönetim biliminde ileri araştırma yöntemleri ve uygulamalar. (4. Baskı). Beta Yayınları.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323–343.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research evaluation methods (3th Edition). Sage Publications.
• PİKTES (2018). Suriyeli öğrencilerin Türk eğitim sistemine entegrasyonunun desteklenmesi projesi. https://piktes.gov.tr adresinden 17 Mayıs 2024 tarihinde alındı.
• Sallabaş, M. E. (2012). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin konuşma kaygılarının değerlendirilmesi. Turkish Studies, 7(3), 2199-2218.
• Sarı, M. (2002). İki dilli öğrencilerin çözümleme yöntemiyle okuma yazma öğrenirken karşılaştıkları güçlükler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(9), 108-122. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4366/59720
• Stern, H. H. (1992). Issues and options in language teaching. H. H. Stern, Issues and options in language teaching. Oxford University. 250-276.
• Strauss, A. L., & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. Sage.
• Şimşir, Z., & Dilmaç, B. (2019). Yabancı uyruklu öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda öğretmenlerin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. İlköğretim Online, 17(3), 1116-1134. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.419647
• Tilbe, A., & Sirkeci, İ. (2015). Editörden: Göç ve göçmen yazını üzerine. Göç Dergisi, 2(1), 1-4. https://doi.org/10.33182/gd.v2i1.532
• Uzun, E. M., & Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı öğrencilerin karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 72-83.
• Ünlü, S., Kızılhan, T., & Elciyar, K. (2018). Göçmenlerin uyum sağlama sürecinde yaşadıkları çatışmalar ve sayısal topluluklar. Selçuk İletişim, 11(1), 5-18. https://doi.org/10.18094/josc.339953
• Ünver, Ö. (2020). Yabancı dil/ ikinci dil olarak Türkçe öğretiminde iletişim dili. (Tez No. 625157). [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yalçın, A., & Erçen, A. E. Y. (2004). Kültür ile şekillenen çatışma tepkileri üzerine bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 201-218.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (12.Baskı). Seçkin Yayınevi.
• Yıldırım, H. Ç. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde Türkçe dil bilgisi ve durum eklerine ilişkin öğrenci görüşleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yıldız, N. (2008). Kültürler arası eğitim. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 6(22), 52-89.