Okuduğunu Anlama Becerisinin Ölçülmesinde Söylem Türlerinin Dil Düzeylerine Uygun Olarak Sınıflandırılması

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 43, 2677 - 2703, 30.09.2024

Seçil Alaca , Ceren Özmen , Nida Kırömeroğlu

https://doi.org/10.35675/befdergi.1504413

Öz

Yabancı dil öğretimine yönelik ölçme-değerlendirme çalışmaları, dilbilgisi ve söz varlığı yeterliliğine ilişkin geleneksel değerlendirmelerin ötesine geçerek iletişimsel yeterliliğin değerlendirilmesinde söylem türlerinin rolüne dikkat çekmektedir. Söylem türlerinin anlaşılmasıyla yabancı dil alanındaki değerlendiriciler yalnızca dilsel yetkinliği değil aynı zamanda iletişimin kullanım bilimsel ve toplum dilbilimsel yönlerini de değerlendirmektedir. Okuma becerisinin değerlendirilmesi açısından ele alındığındaysa farklı söylem türlerinden metinlerin kullanımı, okurun çeşitli türlerden ve retorik yapılardan anlam çıkarma gücünün dikkate alınmasını gerektirir. Bu da okuduğunu anlama becerilerinin daha kapsamlı değerlendirilmesine olanak sağlar. Diller için Avrupa Ortak Başvuru Metninde (D-AOBM) belirlenen dil tanımlayıcıları dolaylı olarak farklı dil düzeyleri için farklı söylem türlerinin uygunluğuna gönderimlerde bulunur. Bu görüşlerden hareketle bu çalışmada yabancı dil öğretiminde okuma becerisinin ölçülmesine yönelik geliştirilen sınavlarda farklı söylem türlerinden metinler kullanmanın önemi tartışılmıştır. Bunun yanı sıra D-AOBM’nin dil tanımlayıcıları ile birlikte ALTE Can Do Project (ALTECDP) yeterlilikleri dikkate alınarak söz konusu değerlendirmelerde kullanmak üzere düzeylere göre söylem türleri ve metin türleri sınıflandırması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

okuma becerisi, söylem türleri, ölçme değerlendirme, yabancı dil öğretimi

Classifying Discourse Types by Language Levels for Reading Assessment

Öz

Foreign language assessment studies go beyond traditional evaluations of grammar and vocabulary proficiency and draw attention to the role of discourse types in the assessment of communicative competence. By understanding different discourse types, evaluators will be able to assess not only linguistic competence but also pragmatic and sociolinguistic aspects of communication. When assessed in terms of reading skills, the use of wide range of texts requires taking into account the reader's ability to derive meaning from various genres and rhetorical structures. This allows a more comprehensive assessment of reading comprehension skills. Language descriptors and domains determined in CEFR also require texts to be selected from different discourse types by levels. In the light of this information, the importance of using texts from different discourse types in proficiency tests developed to evaluate reading skills in foreign language is discussed in this study. In addition, taking into account the language descriptors of CEFR, discourse types and text types were suggested according to the levels to be used in aforementioned assessments. The study aims to classify discourse types for reading skills in accordance with the levels in teaching Turkish as a foreign language, based on the descriptors in CEFR and ALTECDP Can-Do statements.

Anahtar Kelimeler

discourse types, language assesment, Turkish as a roeign language, reading comprehension

Kaynakça

• ALTE (1992-2002). The ALTE Can Do Project. https://www.cambridgeenglish.org/images/28906-alte-can-do-document.pdf
• ALTE (2011). Manual For Language Test Devolopment And Examing: For Use With The CEFR.
• Alderson, J. C. (2001). Assessing Reading. Cambridge University Press, Cambridge.
• Alderson, J. C., Clapham, C. & Wall, D. (1995) Language test construction and evaluation. Cambridge University Press, Cambridge.
• Alderson, J. C., Figueras, N., Kuijper, H., Nold, G., Takala, S. & Tardieu, C. (2004). The development of specifications for item development and classification within the Common European Framework of Reference for Languages: Learning, Teaching, Assessment: Reading and Listening: Final report of The Dutch CEF Construct Project. Project Report. Lancaster University, Lancaster, UK.
• Avrupa Konseyi (2001). Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni: Öğrenme, Öğretme ve Değerlendirme (Çev: TELC)
• Avrupa Konseyi (2020). Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni: Öğrenme, Öğretme ve Değerlendirme Tamamlayıcı Cilt, (Çev: Milli Eğitim Bakanlığı Komisyonu)
• Bachman, L.F., (1990). Fundamental Considerations in Language Testing. Oxford University Press, Oxford.
• Bachman, L. F., & Palmer, A. S. (1996) Designing and developing useful language tests. Oxford University Press, Oxford.
• Canale, M., & Swain, M. (1980). Theoretical Bases of Communicative Approaches to Second Language Teaching and Testing. Applied Linguistic, 1, 1-47.
• Day, R. R., & Park, J. (2005). Developing Reading Comprehension Questions. Reading in a Foreign Language, 17(1), 60-73.
• ETS (2003) Task specifications for next generation TOEFL reading test. Yayınlanmamış rapor.
• Field, J. (2011). Cognitive Validity. Taylor, L (Ed.). Examing Speaking Studies in Language Testing 30 (s. 65-111) içinde. Cambridge University Press, Cambridge.
• Fulcher, G., Davidson, F. (2007) Language testing and assessment. Routledge, New York.
• Harmer, J. (2008). How to Teach English (New Edition). Pearson Education Limited.
• Hymes, D. H. (1971). On Communicative Competence. J. B. Pride & J. Holmes (Ed.). Sociolinguistics içinde. Penguin Books, Harmondsworth, England.
• Khalifa, H., & Weir, C. J. (2009). Examining Reading, research and practice in assessing second language reading. Cambridge University Press, Cambridge, UK.
• Kintsch, W., & Welsch, D. M. (2013). The construction-integration model: A framework for studying memory for text. Relating Theory and Data, Psychology Press (s.381-400) içinde.
• Koç, D. (2015). Türkçenin Yabancı/İkinci Dil Olarak Öğretiminde Beceri Öğretimi. Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Metodolojisi (A. Sarıçoban, Ed.) (s.158-188) içinde. Anı Yayıncılık.
• OECD (2021), PISA 2025 Foreign Language Assessment Framework. PISA, OECD Publishing, Paris.
• O’Sullivan, B., Dunlea, J., Spiby, R., Westbrook, C., & Dunn, K. (2020). Aptis general technical manual. British Council.
• Papageorgiou, S., Davis, L., Norris, J. M., Gomez, P. G., Manna, V. F., & Monfils, L. (2021). Design framework for the TOEFL Esssentials test 2021. ETS Research Memorandum, RM-21-03.
• Rumelhard, D. E. (1980). Schemata: The building blocks of cognition. R. J. Spiro, Bruce, B. C., Brewer, W. F. (Ed.). Theoretical issues in reading comprehension: Perspectives from cognitive psychology, linguistics, artificial intelligence, and education. Hillsdale: NJ: Lawrence Erlbaum.
• TELC, (2013). Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi: Öğrenim, Öğretim ve Değerlendirme. Almanya.
• Uzun, L. (2013). Metindilbilim: Temel İlke ve Kavramlar. S. Özsoy & Z. Erk Emeksiz (Eds.). Genel Dilbilim II (s. 152-180) içinde. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Ülper, H. (2014). Türkçe Ders Kitaplarındaki Etkinlikler. H. Ülper (Ed.). Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri (s. 55-79) içinde. Pegem Akademi.
• Van Dijk, T.A., & Kintsch, W. (1983). Strategies of discourse comprehension. New York: Academic Press.
• Weir, C. (2005). Language Testing and Validation: An Evidence-based Approach. Palgrave Macmillan.