The Self-Efficiency Perceptions of Turkish Teacher Candidates Regarding Education Turkish as the Native Language and Teaching Turkish as A Foreign Language

Yıl 2025, Cilt: 20 Sayı: 47, 885 - 905, 17.09.2025

Esra Çakır , İrem Bayraktar

https://doi.org/10.35675/befdergi.1585903

Öz

The study group of the this research consists of 3rd and 4th year students studying at Ondokuz Mayıs University Faculty of Education, Department of Turkish Education in the academic year 2022- 2023. The study included 95 pre-service teachers who had taken courses in teaching Turkish as a foreign language. The research was conducted using descriptive survey model, which is one of the quantitative research methods. A scale form was applied to the participants and the collected data were analysed. As a result of the research, it was seen that Turkish teacher candidates' self-efficacy perceptions in both native language and foreign language teaching areas were at a high level. A significant difference was found in favour of teaching Turkish as native language. However, it was determined that there was no significant difference between the self-efficacy perceptions of 3rd and 4th grade students.

Anahtar Kelimeler

Native language education , self-efficacy , foreign language teaching

Türkçe Öğretmeni Adaylarının Ana Dili Eğitimi ile Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimine İlişkin Öz Yeterlik Algılarının İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçenin ana dili olarak eğitimi ve yabancı dil olarak Türkçe öğretimine ilişkin öz yeterlik algılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2022 – 2023 eğitim- öğretim yılında, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü’nde öğrenim gören 3. ve 4. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmaya yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kapsamında ders almış 95 öğretmen adayı dâhil edilmiştir. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden betimleyici tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara ölçek formu uygulanmış ve toplanan veriler analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda Türkçe öğretmeni adaylarının ana dili eğitimi ve yabancı dil öğretimi alanlarının her ikisinde de öz yeterlik algılarının yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Ana dili olarak Türkçe eğitimi lehine anlamlı bir farklılık saptanmıştır. Bununla beraber 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin öz yeterlik algıları arasında anlamlı bir farklılık bulunmadığı belirlenmiştir. Ağırlıklı olarak ana dili eğitimi üzerine eğitim alan Türkçe öğretmeni adaylarının, aldıkları eğitimi yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanına da transfer edebildikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ana dili eğitimi , yabancı dil öğretimi , öz yeterlik

Kaynakça

• Açık Önkaş, N. (2010). Ana dili öğretimine yeni yaklaşımlar. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (24), 121-128.
• Arseven, A. (2016). Öz yeterlilik: bir kavram analizi. Turkish Studies, 11, 63-80. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.10001
• Coşkun, E., Gelen, İ., & Öztürk, E. P. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretimi planlama, uygulama ve değerlendirme yeterlik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 140 - 163.
• Coşkun, E., Özer, B., & Tiryaki, E. N. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının özel alan yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (27), 123-136.
• Çelik, M. E. (2021). Düzenleyen görüşlerinden hareketle yabancılara Türkçe öğretimi sertifika programlarının incelenmesi. Karadeniz Araştırmaları, 18(70), 469-485.
• Çetinkaya, R. (2007). Türkçe öğretmeni adaylarının yeterlilik algıları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (Tez No. 211449) [Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi-Konya]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Demir, C., & Yapıcı, M. (2007). Ana dili olarak türkçenin öğretimi ve sorunları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 177-192.
• Durmuş, M. (2013). Türkçenin yabancılara öğretimi: Sorunlar, çözüm önerileri ve yabancılara türkçe öğretiminin geleceğiyle ilgili görüşler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 6(11), 207-228.
• Durmuş, M. (2018). Dil öğretiminin temel kavramları üzerine düşünceler: Yabancılara Türkçe öğretimi mi, yabancı dil veya ikinci dil olarak Türkçe öğretimi mi? Türkbilig (35), 181-190.
• Gömleksiz, M. N., Sinan, A. T., & Doğan, F. N. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçe öğretmenliği öz yeterlik algıları. Turkish Studies, 15(8), 3471 - 3505. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.47259 Güneş, F. (2014). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi Yayınları.
• İltar, L. (2019). Dil edinimi, dil öğrenimi/öğretimi ve dil eğitimi üzerine tartışmalar. E. Boylu, & L. İltar (Ed.), Yabancı dil olarak türkçe öğretimi politika, program, yöntem ve öğretim (s. 1-27) içinde. Pegem Akademi Yayınları.
• Kaçar, T., & Beycioğlu, K. (2017). İlköğretim öğretmenlerinin öz yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 4(16), 1753-1767. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.342988
• Kara, Ö. T., Karakoç Öztürk, B., & Dağıstanlıoğlu, E. (2017). Suriyelilere Türkçe eğitimi verecek olan Türkçe öğretmenlerinin mesleki yeterlik algılarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 15-31.
• Kardaş, M. N., & Kaya, M. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin tarihçesi. M. N. Kardaş (Ed.), Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi (s. 1-25) içinde. Pegem Akademi Yayınları.
• Koçer, T. (2014). Türkçe öğretmenliği 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin yabancılara türkçe öğretimine yönelik öz-yeterlilik inançlarinin araştırılması (Tez No. 375596) [Yüksek Lisans Tezi, Onsekiz Mart Üniversitesi-Çanakkale]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Köse, D., & Özsoy, E. (2021). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretiminin otuz yılı: 1990-2020. Turkophone Dergisi, 7(2), 27-54.
• Kurt, B. (2021). Türkçenin ana dili olarak öğretilmesiyle yabancı dil olarak öğretilmesi arasındaki farklar. Ü. Şen (Ed.), Yabancı dil olarak türkçe öğretimi (s. 66-91) içinde. Pegem Akademi Yayınları.
• Kutluca Canbulat, A. N. (2017). Türkçe öğretimi öz-yeterlik algisi ölçeği: Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi. International Journal of Language Academy, 5(4), 264-274.
• Maden, A., & Ustabulut, M. Y. (2022). Türkçe öğretmeni adaylarının ders planlamaya yönelik öz yeterlilik algıları. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(36), 1497-1513. https://doi.org/10.35675/befdergi.1168759 Millî Eğitim Bakanlığı. (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı.
• Mete, F. (2018). Türkçeyi yabancı dil olarak öğreten öğretmenleri değerlendirme ölçeği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 51(2), 171-186.
• Öztürk, H., & Tağa, T. (2019). Türkçenin ana dili ve yabancı dil olarak öğretilmesi arasındaki farklar. M. N. Kardaş (Ed.), Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi (s. 177-195) içinde.Pegem Akademi Yayınları.
• Öztürk, T. (2015). Yurt dışında yabancı dil olarak türkçe öğreten öğretmenlerin öz yeterlik algı ve tutumları (Tez No. 391274) [Doktora Tez,. Onsekiz Mart Üniversitesi-Çanakkale]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Şahin, B. (2019). Türkçe öğretmen adayları ve türkçe öğretmenlerinin öz yeterlik algıları (Tez No. 587696) [Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi-Kars]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Şengül, K. (2018). Türkçeyi yabancı dil olarak öğretenlerin öz yeterlik algılarının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(3), 538-552. https://doi.org/10.16916/aded.403004
• Uçgun, D. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe eğitimi ana bilim dalı"nın gerekliliği üzerine bir değerlendirme. Turkish Studies (Elektronik), 8(9), 2487 - 2498.
• Uğurlugelen, Z. (2019). Suriyeli çocuklara yabancı dil olarak türkçe öğreten “öğreticilerin” öz yeterlik algılarının incelenmesi (Tez No. 554817) [Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi-Gaziantep]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Ülper, H., & Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz yeterlik algıları. Journal of Turkish Studies, 7, 1115-1131.
• Yeşilyurt, E. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 89-104.
• Yıldız, Ü., & Sertoğlu, G. (2020). Ana dili ve yabancı dil olarak Türkçe öğretimi bağlamında Türkçe öğretmen adaylarının dil bilgisi öğretimine yönelik öz yeterlik algıları. Journal of History School, 3335-3371. http://dx.doi.org/10.29228/Joh.44098
• Yılmaz, E. (2014). Temel dil bilgisi terimleri sözlüğü. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yılmaz, İ. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının özel alan ve öz yeterlik algıları. (Tez No. 263822) [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi-Erzurum]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.