KUZEY AFRİKA ÜLKELERİNİN BİLİM VE TEKNOLOJİ ALANINDAKİ ARAŞTIRMA PERFORMANSLARININ BİLİMMETRİK BİR ANALİZİ

Yıl 2019, Sayı: 12, 80 - 100, 29.12.2019

Brahim Kertıou

Öz

Bu araştırmanın amacı, 1996 ve 2018 yılları arasında Kuzey Afrika ülkele-rinin bilim ve teknoloji alanındaki (B&T) araştırmalarının performansını in-celemektir. Araştırmanın hedefi, Kuzey Afrika ülkelerinin araştırma kapasi-telerini incelemek ve Afrika Birliği Gündemi’nde (AU 2063) ortaya konan stratejik vizyonu ne derecede benimsemek istediklerini anlamaktır. Afrika Birliği (AU) 2063, mevcut ekonomik modeli (petrol ve doğal gaza dayalı bir ekonomi) değiştirmeyi hedeflemektedir. Birçok Afrika ülkesi, ekonomi mode-lini Afrika’da ekonomik büyümeyi ve kalkınmayı teşvik eden ve kıtanın hızlı dönüşümüne olanak sağlayan bilgiye dayalı bir model ile değiştirmek için doğal kaynaklara ve petrol gelirlerine güvenmektedir. Bu çalışmanın verisi SCImago veri tabanında elde edilmiştir. Bu veri tabanında toplam 27 konu alanı mevcuttur. Bu konu alanlarından biri olan bilim ve teknoloji alanının yedi alt konusunun sadece Kuzey Afrika ülkeleriyle (Cezayir, Tunus, Fas, Moritanya ve Libya) ilgili olan verileri çalışmada kullanılmıştır. Çalışma 1996-2018 yıllarına ait verileri kapsamaktadır. SCImago veri tabanından toplanan verileri analiz etmek için Microsoft Excel kullanılmıştır. Sonuçlar Kuzey Afrika ülkelerinin bilim ve teknolojide en yüksek üretkenlik derecele-rine göre sıralanmış ve ilgili tablolarda sunulmuştur. Çalışmanın bulguları Afrika Birliği Gündemi’nin (AU 2063) hedeflerine ulaşmak için gereken bilgi kapasitesini geliştirmek amacıyla Kuzey Afrika ülkeleri ve -bir diğer opsiyon olarak düşük performanslı ve yüksek performanslı- Afrika ülkeleri arasında daha fazla iş birliği için efor sarf edildiğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Kuzey Afrika ülkeleri, bilim, teknoloji, araştırma performansları, SCImago Dergi Sıralaması (SJR), bilimmetri

Kaynakça

• Ayad, Y. (2015). Egypt 2020 and 2030: Future vision and prospective state. The Arab World Geographer, 18 (1-2), 39-44. Erişim adresi: https://doi.org/10.5555/1480-6800.18.1.39 Biradar, B. S. (2017). Mapping of chemical science research in India during 2005-2014. International Journal of Information Dissemination and Tech-nology, 7 (1), 71-73. Erişim adresi: http://www.ijidt.com/index.php/ijidt/article/view/7.1.12/348 Bizri, O. F. (2018a). Chapter 3: Science, Technology, and Innovation Poli-cies and Institutional Landscapes. Science, Technology, Innovation, and Development in the Arab Countries içinde (s. 111-361). Academic Press. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/B978-0-12-812577-9.00003-9 Bizri, O. F. (2018b). Chapter 4: Research Output by the Arab Countries. Science, Technology, Innovation, and Development in the Arab Countries içinde (s. 363-453). Academic Press. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/B978-0-12-812577-9.00004-0 Bizri, O. F. (2018c). Chapter 5: Innovation and Entrepreneurship in the Arab Countries. Science, Technology, Innovation, and Development in the Arab Countries içinde (s. 455-502). Academic Press. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/B978-0-12-812577-9.00005-2 Bizri, O. F. (2018d). Chapter 6: Arab Science, Technology, and Innovation Systems: Challenges, Policy Regimes, and Future Directions. Science, Technology, Innovation, and Development in the Arab Countries içinde (s. 503-569). Academic Press. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/B978-0-12-812577-9.00006-4 Glanzel, W. (2003). Bibliometrics as a research field a course on theory and application of bibliometric indicators. Erişim adresi: http://nsdl.niscair.res.in/jspui/handle/123456789/968 Global R&D funding forecast. (2016). Erişim adresi: https://www.rdmag.com/article/2016/02/2016-global-rd-funding-forecast-0 Gupta, B. M., Bala, A. ve Kshitig, A. (2013). S&T publications output of In-dia: A scientometric analyses of publications output, 1996-2011. Lib-rary Philosophy & Practice (e-journal). Erişim adresi: https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/921/ Hamidi, S. ve Benabdeljalil, N. (2013). National innovation systems: The Moroccan case. procedia. Social and Behavioral Sciences, 75, 119-128. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.04.014 Hiremath, R. S., Hadagali, G. S., Gourikeremath, G. N. ve Kumbar, B. D. (2016). India’s science and technology output, 1989-2014: A scien-tometric analysis. Library Philosophy&Practice (e-journal). Erişim adre-si: http://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/1367 Khodr, H. ve Uherova Hasbani, K. (2013). The dynamics of energy policy in Lebanon when research, politics, and policy fail to intersect. Energy Policy, 60 (Supplement C), 629-642. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.enpol.2013.05.080 Lemarchand, G. A., ve Schneegans, S. (2014). Mapping research and innova-tion in the Republic of Malawi. Erişim adresi: https://unesdoc.unesco.org/in/rest/annotationSVC/DownloadWatermarkedAttachment/attach_import_c38807fa-8ace-42d4-afa1-5c7ab461dca9?_=224725eng.pdf Malik, A. ve Awadallah, B. (2013). The economics of the Arab Spring. World Development, 45, 296-313. Erişim adresi: http://dx.doi.org/10.1016/j.worlddev.2012.12.015 Mansour, A. M. H. ve Kanso, L. (2017). Science park implementation – A proposal for merging research and industry in developing Arab count-ries. HBRC Journal, 14 (3), 357-367. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.hbrcj.2017.06.002 Melas, V., Lisin, E., Tvaronavičienė, M., Peresadko, G. ve Radwański, R. (2017). Energy security and economic development: renewables and the integration of energy systems. Journal of Security & Sustainability Issues, 7 (1). 133-139. Erişim adresi: https://doi.org/10.9770/jssi.2017.7.1(11) Mingers, J. ve Leydesdorff, L. (2015). A review of theory and practice in sci-entometrics. European journal of operational research, 246 (1), 1-19. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.ejor.2015.04.002 Pouris, A. (1994). Is scientometrics in a crisis? Scientometrics, 30 (2-3), 397-399. Erişim adresi: https://doi.org/10.1007/BF02018111 Radwan, A. (2018). Science and innovation policies in North African Count-ries: Exploring challenges and opportunities. Enterpreneurship and Sustainability Issues 6 (1): 268-282. Erişim adresi: http://doi.org/10.9770/jesi.2018.6.1(17) Schiffer, A. ve Swan, A. 2018. Water security: a summary of key findings exploring islands in Brazil. Journal of Security and Sustainability Is-sues, 7 (4), 855-860. Erişim adresi: https://doi.org/10.9770/jssi.2018.7.4(20) Simpkin, V., Namubiru-Mwaura, E., Clarke, L. ve Mossialos, E. (2019). In-vesting in health R&D: Where we are, what limits us, and how to ma-ke progress in Africa. BMJ global health, 4 (2), 1-8. Erişim adresi: https://10.1136/bmjgh-2018-001047 Strielkowski, W.; Lisin, E. ve Tvaronavičienė, M. (2016). Towards energy security: sustainable development of electrical energy storage. Journal of Security and Sustainability Issues, 6 (2), 43–52. Erişim adresi: http://dx.doi.org/10.9770/jssi.2016.6.2(4) Tvaronavičienė, M. (2018). Towards sustainable and secure development: energy efficiency peculiarities in transport sector. Journal of Security and Sustainability Issues, 7 (4), 719-725. Erişim adresi: https://doi.org/10.9770/jssi.2018.7.4(9) Tvaronavičienė, M., Nesterova, K. ve Kováčik, V. (2017). Energy security and long-term energy efficiency: case of selected counties. Journal of Security & Sustainability Issues, 7 (2), 349-357. Erişim adresi: https://doi.org/10.9770/jssi.2017.7.2(14) Tvaronavičienė, M., Tarkhanova, E. ve Durglishvili, N. (2018). Sustainable economic growth and innovative development of educational systems. Journal of International Studies, 11 (1), 248-256. Erişim adresi: https://doi.org/10.14254/2071-8330.2018/11-1/19 UNECA. (2016). Africa’s science, technology and innovation policies-national, regional and continental. Assessing regional integration in Af-rica (ARIA VII): Innovation, competitiveness and regional integration içinde (s. 83-104). Erişim adresi: https://www.acode-u.org/uploadedFiles/PRS44.pdf UNESCO. (2015). UNESCO science report: Towards 2030. Paris: UNESCO. Erişim adresi: http://en.unesco.org/unesco_science_report Utieyineshola, Y. (2018). Scientometric analysis of research performance of African countries in selected subjects within the field of science and technology. International workshop on altmetrics for research outputs measurements and scholarly information management içinde (s. 115-124). Springer, Singapore. Erişim adresi: https://doi.org/10.1007/978-981-13-1053-9_10