İTALYAN LA STAMPA GAZETESİNİN YAKLAŞIMI ÇERÇEVESİNDE 1921 LONDRA KONFERANSI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, Sayı: 22, 95 - 122, 01.07.2021

Yasin Coşkun

https://doi.org/10.33431/belgi.844743

Öz

Bu çalışma Birinci İnönü Savaşı’nın ardından 1921 yılında İtilaf Devletleri tarafından toplanan Londra Konferansı’nı İtalyan La Stampa gazetesinde çıkan yazılar üzerinden değerlendirmektedir. Bu Konferans’ta İtilaf Devletleri Sevr Antlaşması’nda küçük değişiklikler yaparak bu Antlaşma’nın uygulanmasını planlamışlardır. İlk olarak yalnızca Osmanlı hükümeti Konferans’a davet edilmiştir. Bu duruma TBMM’nin tepki göstermesi üzerine ayrı resmi bir davet gönderilerek Bekir Sami Bey başkanlığındaki Ankara heyetinin Konferans’a katılması sağlanmıştır. La Stampa gazetesinde Konferans’ın başlamasından sona ermesine kadar olan süreçte yaşanan gelişmeler hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiştir. İstanbul ve Ankara heyetlerinin Konferans’taki tutumları yakından izlenmiştir. Ankara heyetinin gerçek gücü elinde tuttuğu belirtilmiştir. Bu çalışma bir İtalyan gazetesi gözünden Londra Konferansı’nı ele alırken aynı zamanda İtilaf Devletleri arasındaki ilişki ve İtalya’nın Ankara hükümetine yaklaşımı hakkında bilgi sunmaktadır. Yunan heyetinin Konferans’ta sergilemiş olduğu tutuma yönelik de değerlendirmeler gazetede yer almıştır. Özellikle Türk tarafının Trakya ve İzmir’de bağımsız bir komisyon vasıtasıyla nüfus oranlarının araştırılmasını istemesine karşılık Yunanistan’ın bu öneriye olumsuz yaklaşmasının söz konusu bölgeler için Türk heyeti tarafından dile getirilen iddiaların haklılık payına işaret ettiğine gazetede değinilmiştir. Ayrıca, Konferans’ın son gününde Ankara heyeti ile İtalyan heyeti arasında imzalanan antlaşmaya yönelik de La Stampa gazetesinde önemli yorumlara yer verilmiştir. Her ne kadar Londra Konferansı başarısızlıkla sonuçlanmış olsa da gazetede Türk ve İtalyan heyetleri arasında yapılan antlaşma sayesinde İtalya’nın Londra Konferansı’ndan kendisi için çok iyi bir netice ile döndüğü yorumu yapılmıştır. İtalya’nın Türk topraklarında ekonomik imtiyazlar elde ettiğinin altı çizilmiştir. İtalya Dışişleri Bakanı Kont Sforza’nın bu antlaşmaya yönelik açıklamalarına geniş yer verilmiştir. Ankara’da TBMM’nin onayından geçemediği için uygulamaya konmayan bu antlaşma İtilaf bloğu tarafından İtalya’nın Ankara hükümeti ile yakınlaşması olarak görülmüş ve tepki gösterilmiştir. Tüm bu gelişmeler La Stampa gazetesinde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

İtalya, Londra Konferansı, Ankara Heyeti, Kont Carlo Sforza, Bekir Sami Bey, La Stampa

An Assessment on the 1921 London Conference in the Framework of the Approach of the Italian La Stampa Newspaper

Öz

This study evaluates the London Conference, which was held by the Entente States in 1921 after the First İnönü War, through the articles published in the Italian newspaper La Stampa. In this Conference, the Entente States planned the implementation of the Treaty of Sevres by making minor changes in the Treaty. First, they only sent an official invitation to the Ottoman government for the Conference. However, upon the reaction of the Grand National Assembly of Turkey, a separate official invitation was sent and the Ankara delegation headed by Bekir Sami Bey attended the Conference. In La Stampa newspaper, detailed information was given about the developments in the period from the beginning to the end of the Conference. The attitudes of the Istanbul and Ankara delegations at the Conference were closely followed. In the comments made in the newspaper, it was stated that the Ankara delegation was the party holding the real power. While this study deals with the London Conference through the eyes of an Italian newspaper, it also provides information about the relationship between the Entente States and Italy’s approach to the Ankara government. The newspaper also included evaluations of the Greek delegation's attitude at the Conference. Especially, it was mentioned that the Greek side’s opposition to the request of an independent commission to examine the population rates in Thrace and Izmir demonstrates the fairness of the Turkish delegation’s claims about these regions. In addition, important comments were made in La Stampa newspaper regarding the agreement signed between the Ankara delegation and the Italian delegation on the last day of the Conference. Although the London Conference was unsuccessful, it was commented in the newspaper that Italy returned from the London Conference with a very good result for itself, thanks to the agreement signed between the Turkish and Italian delegations. It was highlighted that Italy gained economic concessions in the Turkish lands. The statements of Count Sforza, the Minister of Foreign Affairs of Italy, regarding this agreement were included. This agreement, which was not implemented because it could not get the approval of the parliament in Ankara, were seen by the Entente States as the rapprochement of Italy with the Ankara government and reaction was shown. All these developments were discussed in La Stampa newspaper.

Anahtar Kelimeler

Italy, London Conference, Ankara Delegation, Count Carlo Sforza, Bekir Sami Bey, La Stampa

Kaynakça

• Kitap ve Makaleler: - Akan, Erkin (2018), “ Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre Londra Konferansı (12 Şubat 1921-12 Mart 1921)”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, C. 16, S. 24, s. 245-267.
• - Akandere, Osman (2020), “Mondros Görüşmelerinde Bir Arabulucu: İngiliz Generali Townshend’in Mondros Görüşmeleri Öncesi Üstlendiği Arabuluculuk Rolü”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C. 20, S. 40, s. 5-23.
• - Arslan, Esat (1995), “1921 Yılı İlk Yarısında Türk, Fransız, İtalyan Yakınlaşması Karşısında İngiliz Politikası ve Mustafa Sagir Olayı”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 11, S. 31, s. 187-222.
• - Atatürk, Gazi Mustafa Kemal (2016), Nutuk, İstanbul: Alfa Yayınları.
• - Bilsel, Cemil (1998), Lozan, C. I, İstanbul: Sosyal Yayınları.
• - Cebesoy, Ali Fuat (2011), Siyasi Hatıralar. C. I-II, Yay. Haz. Osman Selim Kocahanoğlu, İstanbul: Temel Yayınları.
• - Çavdar, Tevfik (2013), Türkiye’nin Demokrasi Tarihi, 5. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• - - Çelebi, Mevlüt (1993), “Milli Mücadele’de İtalyan İşgalleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 9, S. 26, s. 395-416.
• - Çelebi, Mevlüt (1998), “Mondros Mütarekesi’nden Sonra Batı Anadolu’da İtalyan Faaliyetleri”, Tarih İncelemeleri Dergisi, C. 13, S. 1, s. 143-162.
• - Çelebi, Mevlüt (1999), “Mütareke Döneminde Mustafa Kemal Paşa-Kont Sforza Görüşmesi”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 15, S. 45, s. 791-800.
• - Çelebi, Mevlüt (2009), “Turco-Italian Relations Between 1919-1922”, Italia e Turchia tra passato e futuro Un impegno comune, una sfida culturale, eds. Esra Danacıoğlu Tamur - Fabio L. Grassi, Roma: Edizione Nuova Cultura, s. 133-144.
• - Çetin, Nurten (2012), “Londra Konferansı’nda Ahmet Tevfik Paşa”, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 4, s. 107-127.
• - Dinçer, Hasan (2014), “Mondros Mütarekesi ve Sonrasındaki Gelişmeler”, Başlangıçtan Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, ed. Temuçin Faik Ertan, Ankara: Siyasal Kitabevi, s. 71-110.
• - Durmuş, Yalçın (vd.) (2014), Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I, Anakara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• - Eroğlu, Hamza (1985), “İsmet İnönü ve I. ve II. İnönü Muharebelerinin İçerde ve Dışarda Etkileri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 2, S. 4, s. 65-83.
• - Gökbilgin, M. Tayyib (2011), Milli Mücadele Başlarken: Mondros Mütarekesi’nden Büyük Millet Meclisi’nin Açılmasına, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• - Grassi, Fabio L. (2003), İtalya ve Türk Sorunu 1919-1923: Kamuoyu ve Dış Politika, Çev. Nevin Özkan-Durdu Kundakçı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• - Gülmez, Nurettin (2012), “Yeni Gün’de İtalya-Yunanistan Gerginliği”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C. 12, S. 24, s. 109-122.
• - Haytoğlu, Ercan (2017), “Misak-ı Milliye Giden Yolda Yaşanan Sürece Bir Bakış”, Yeni Türkiye, Misak-ı Milli özel Sayısı, Y. 23, S. 93, s. 229-238.
• - https://www.britannica.com/topic/La-Stampa (erişim tarihi: 02.11.2020).
• - Kara, Bülent (2009), “Savaş Hazırlayan Barış Konferansı: Londra Konferansı”, Akademik Bakış, C. 3, S. 5, s. 143-170.
• - Kocatürk, Utkan (2000), Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi 1918-1938, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• - Köstüklü, Nuri (1991), “Birinci İnönü Muharebesi ve Siyasi Sonuçları Üzerine Bazı Düşünceler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 7, S. 21, s. 603-607.
• - Özçelik, Ayfer (1991), “Gediz Taarruzu”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 7, S. 21, s. 581-589.
• - Özkaya, Yücel (1998), “İzmir’in İşgalinin Anadolu’daki Tepkileri” Atatürk Yolu Dergisi, C. 1, S. 1, s. 65-74.
• - Öztoprak, İzzet (1995), “Londra Konferansı ve Türkiye Meselesinin Cereyan-ı Müzakeratı”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 11, S. 33, s. 565-612.
• - Sofuoğlu, Adnan ve Yıldırım, Seyfi (2015), “1921 Londra Konferansı'nda Türk Diplomasi: Sadrazam A. Tevfik Paşa’nın Sözü Türkiye Büyük Millet Meclisi Temsilcilerine Bırakması Meselesi”, Belleten, C. LXXIX, S. 284, s. 351-382.
• - Sofuoğlu, Adnan ve Yıldırım, Seyfi (2018), Arşiv Vesikalarına Göre 1921 Londra Konferansı Tutanaklar-Belgeler, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• - Sonyel, Salahi R. (1973), Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika II, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• - Soysal, İsmail (2000), Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları, C. I, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• - Şentürk, Ayşegül ve Yavuz, Bayram Ali (2019), “İtalyan Basınında İzmir’in İşgali”, Researcher: Social Science Studies, C. 7, S. 3, s. 118-130.
• - Tağmat, Çağla D. (2013), “1921 Londra Barış Konferansı’nda Yunan Heyeti ve Tezleri,” Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, C. 8, S. 18, s. 29-54.
• - Tağmat, Çağla D. (2016), “Sevr Barış Antlaşması Sürecinde Eleftherios Venizelos: Görüşmeler, Konferanslar ve İmza”, Avrasya İncelemeleri Dergisi, C. 5, S. 2, s. 307-339.
• - Tansel, Selahattin (1977), Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C. I, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• - Taş, Necati Fahri (1997), “Mondros Mütarekesi Sonrasında Anadolu’nun Görünümü”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.13, S. 39, s. 725-757.
• - Turan, Şerafettin (2012), Türk Devrim Tarihi II: Ulusal Direnişten Türkiye Cumhuriyeti’ne, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• - Türk İstiklal Harbi (1999), C. 3, 3. Kısım, Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları.
• - Ulusan, Şayan (2009), “Şark Meselesi’nden Sevr’e Türkiye”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C. 8, S. 18, s. 229-256.
• - Ural, Selçuk ve Oran Arslan, Nebahat (2002), “Gizli Zabıt Ceridelerine Göre TBMM’nin Tanınma Çabaları: Londra Konferansı’na Katılma Meselesi”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 19, s. 281-295.
• - Uyar, Hakkı (2011), “Atatürk Dönemi İç Politikası”, Yakın Dönem Türk Politik Tarihi, Ed. Süleyman İnan – Ercan Haytoğlu, Ankara: Anı Yayıncılık, s. 43-76.
• - Yılmaz, Mustafa (1994), “1923-1938 İngiliz Basını’nın Genel Olarak Değerlendirilmesi ve Basında Çıkan Türkiye Üzerine Yazılar İndeksi”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.10, S. 28, s. 157-207.