TÜRK ELÇİLİK RAPORLARINA GÖRE KÜÇÜK ANTANT

Yıl 2021, Sayı: 22, 255 - 281, 01.07.2021

Recep Arslan

https://doi.org/10.33431/belgi.863004

Cited By: 1

Öz

Birinci Dünya Savaşı sonrasında oluşan yeni statüko Birinci Dünya Savaşı’nda yenilen devletler bir yana galip bazı devletler tarafından dahi iyi karşılanmamıştır. Uluslararası alandaki hoşnutsuzluk kısa zamanda sahada kendini göstermiştir. Bazı devletler Birinci Dünya Savaşı’ndan hemen sonra statükoyu değiştirme yönünde politikalara yönelmişlerdir. Fransa’nın başını çektiği devletler ise, mevcut durumu koruma yönünde politikalar yürütmüşlerdir. Cumhuriyet Dönemi kayıtlarında “Küçük İtilaf” olarak geçen Küçük Antant, bu politikanın Balkanlardaki en önemli unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır.
Küçük Antant’ın ilk adımı 1920’li yılların başlarında atılmıştır. Küçük Antant devletleri, 1920’li yılların sonlarından itibaren Fransa’nın etkisi altına girmiştir. Fransa 25 Ocak 1924’te Çekoslovakya, 10 Haziran 1926’da Romanya ve 11 Kasım 1927’de Yugoslavya’yla imzaladığı ittifak anlaşmalarıyla Küçük Antant’ı adeta kendine bağlamıştır. Küçük Antant ittifakı Yugoslavya’yı İtalya’dan, Romanya’yı Rusya’dan ve Çekoslovakya’yı Almanya’dan koruyamamıştır. İttifaka dâhil devletleri, statükonun korunması fikri bir arada tutabilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti de kuruluşundan itibaren özellikle coğrafyasında barışın devam etmesini hedefleyen politikalar izlemiştir. Dolayısıyla Türkiye ile Küçük Antant devletlerinin politikaları büyük ölçüde örtüşmüşür. Türkiye bu ülkelerin politikalarını yakından izlemiştir. Türkiye, Küçük Antant devletlerinin politikalarını bilhassa elçilik raporları vasıtasıyla takip etmiştir.
Elçilik raporların temel kaygısı ise bölge barışının sürdürülmesi olmuştur. Türkiye’nin barışın sürdürülmesi politikasını söz edilen dönemdeki siyasi temaslar da doğrulamaktadır. Küçük Antant ve Balkan Paktı devletleri arasındaki sıcak ilişkilere rağmen Türkiye ve Yunanistan iki paktın birleşmesine yanaşmamışlardır. Çünkü iki paktın birleşmesi uluslararası gerginliğin arttığı bir dönemde Türkiye ve Yunanistan’a yeni yükümlülükler getirecekti. 2 Ekim 1938’de Almanya’nın Çekoslovakya’yı işgal etmesi üzerine Küçük Antant birliği pratikte son bulmuştur. Bu çalışmanın oluşturulmasında Cumhuriyet Arşivi’nden ve tetkik eserlerden yararlanılmıştır. Çalışma ile Türk dış temsilciliklerinin dünya siyasetini nasıl takip ettiklerine dair bir örnek ortaya konulmak istenmiştir. Bunun yanında iki savaş arasındaki dönemde statükonun sürdürülmesini hedefleyen Küçük Antant devletlerinin izledikleri ortak politikalar ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küçük Antant,, Satüko,, Türkiye,, Elçilikler.

Teşekkür

İlginiz için şimdiden teşekkür ederim sayın hocam.

THE LITTLE ENTENTE ACCORDING TO TURKISH EMBASSY REPORTS

Öz

The new status quo created after the First World War was not well received by the states that were defeated in the First World War, even by some victorious states. The displeasure in the international arena in short time showed itself on the field. Some states have turned to policies towards changing the status quo a few years after the end of the First World War. The states led by France have implemented policies to protect the current situation. The Little Entente, referred to as the “Küçük İtilaf” in the records of the Republic Period, appears as the most important element of status quo in the Balkans.
The first step of Little Entente was taken in the early 1920’s. Little Entente states have been under the influence of France since the late 1920’s. French almost bound the Little Entente to itself with the alliance agreements that signed with Czechoslovakia on January 25, 1924; Romania on June 10, 1926; and Yugoslavia on November 11, 1927. The Little Entente alliances could not protect Yugoslavia from Italy, Romania from Russia and Czechoslovakia from Germany. The common side of allied states was that they wanted to be preserved the status quo. Republic of Turkey since its establishment has pursued policies aimed at the continuation of the peace especially in the region. Thus, Turkey and Little Entente states policies largely overlap and Turkey followed closely these countries policies. Turkey, was followed Little Entente states policies by esspecially embassies reports.
The main concern of embassies reports has been to maintain peace in the region. Turkey’s policy of maintaining peace are also confirmed political contacts at that time. Despite Little Entente and Balkan Pact states has warm relations Turkey and Greece did not approach to merger two pact. Because the merger of the two pacts would bring new obligations to Turkey and Greece at the period increased international tensions. After the on October 2, 1938 Germany invaded Czechoslovakia The Little Entente union practically ended. In the creation of this study, was benifited from Republic Archive and study Works. With this study, it is aimed to put forward a small example of how Turkish foreign representatives follow world politics. In addition, were tried to be put forward the common policy pursued by the Little Entente states aiming to maintain the status quo the period between two wars.

Anahtar Kelimeler

Little Entente,, Status que,, Turkey,, Embassies.

Kaynakça

• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA),030.10.0.0.12.71.31,1-3; BCA,030.10.0.0.226.523.5.1,1-3 ve devamı.
• Arıboğan, Ü, G. Ayman, B. Dedeoğlu. (2000). Uluslararası İlişkiler Sözlüğü, Derleyen: Faruk Sönemezoğlu, , İstanbul: Der Yayınları
• Armaoğlu, F. (2007). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914- 1995), 16. Baskı, İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Beden, A. (2018). “Kral I. Aleksander Suikastı ve Türkiye-Yugoslavya İlişkilerine Etkisi”, Mediterranean Journal of Humanities, C. 8, S. 2, s. 115- 144.
• Ertem, B. (2010). “Atatürk’ün Balkan Politikası Ve Atatürk Dönemi’nde Türkiye Balkan Devletleri İlişkileri”, Akademik Bakış Dergisi, Celalabat: S. 21, s. 1- 24.
• Eyicil, A. (2004). “Atatürk Devrinde Türkiye’nin Balkan Politikası”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 20, S. 59, s. 335- 367.
• Gönlübol, M., C. Sar (1997). Atatürk ve Türkiye’nin Dış Politikası (1919- 1938), Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayını.
• Karpat, K. (2017). Türk Dış Politikası, 3. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Oran, B. (2018). “TDP’nin Kuramsal Çerçevesi”, Türk Dış Politikası, C. 1, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 20- 45.
• Özçelik, M. (2010). “İkinci Dünya Savaşı’nda Türk Dış Politikası”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 29, s. 253-269.
• Özgiray, A. (1996). “Türkiye Mısır Siyasi İlişkileri (1920- 1938)”, Tarih İncelemeleri Dergisi, S. 11, s. 1- 8, İzmir.
• Sarınay, Y. (Kasım 2000). “Atatürk’ten Günümüze Türk Dış Politikası Hakkında Genel Bir Değerlendirme”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 16, S. 48, Ankara: s. 857- 886.
• Satan, A. (2005). “Atatürk ve Uluslararası- Uluslarüstü Siyasi Birlikler”, Atatürkçü Düşünce El Kitabı II, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, s. 261- 274.
• Soysal, İ. (1983). Tarihçeleri ve Açıklamaları ile Birlikte Türkiye’nin Siyasal Anlaşmaları (1920- 1945), C. 1, Ankara: TTK Basımevi.
• Şimşir, B. N. (2006). Atatürk Dönemi İncelemeler (Atatürk’ün 125. Doğum Yıldönümü’ne Armağan), Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Şimşir, B. N. (1993). Atatürk ve Yabancı Devlet Başkanları, C. I. Ankara: TTK Basımevi.
• Thucydides. (1956), History of the Peloponnesian War, Çev: Charles Forster Smith Cambridge: Harvard University Press.
• Tokgöz, E. (2002). “Cumhuriyet Döneminde Ekonomik Gelişmeler”, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, C. 2, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara: s. 319- 368.
• Uçarol, R. (2015). Siyasi Tarih (1789- 2014), 10. Baskı, İstanbul: Der Yayınları.
• Yeni Asır, (20 Şubat 1937). “Atina’da Bir Resmi Tebliğ Neşredildi”, Yıl: 42, S. 9480, s. 1, 5.
• Walt, Stephen M. (1987), The Origins of Alliances (Ithaca: Cornell University Press).