İLK DEVİR TÜRK RESSAMLARINDAN BİR KESİT VE RESİM SANATINA KATKILARI

Yıl 2021, Sayı: 22, 879 - 905, 01.07.2021

Halil Özyiğit

https://doi.org/10.33431/belgi.897250

Cited By: 1

Öz

Osmanlı Devleti’nin son yüzyılı, kaybedilen savaşların etkisiyle hızlı ve farklı oluşumların yaşandığı bir döneme işaret etmektedir. Askerî ve eğitim gibi alanlarda bu yenilikler en güçlü şekilde karşılık bulur. Kültürel ve sanatsal aktivitelerde de bu değişim en üst seviyede hissedilir. Yaşanan bu değişim sürecini en yakından takip etmemizi sağlayan ise süreli yayınlardır. Osmanlı yazılı basının bu süreçte son derece etkili olduğunu, topluma yön vericiliğinin arttığını söyleyebiliriz. Bu bağlamda dönemin süreli yayınları gündemi tüm sıcaklığını okuyucularına yansıtan birincil kaynaklara dönüşmektedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun bu döneminde Batı ile kurulan yakın temaslar, sadece siyasî ve ekonomik yapıyı değil, kültür ve sanat dünyasını da etkileyerek, bir değişim ivmesi yaratır. Bu değişimin ikinci aşaması ise Cumhuriyet’in kuruluşu ve gerçekleştirilen devrimlerle siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel yaşamın yeniden düzenlenmesidir. Bu makale, Batılı anlamda Türk resminin Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçte anılan ilk devir Türk ressamlarından bir seçkiyi kapsamaktadır. Bu bağlamda Nami Dede, İbrahim Paşa, Hüsnü Yusuf Bey, Osman Nuri Paşa, Yusuf Ziya Paşa, Hüseyin Zekai Paşa ve Süleyman Seyyid Bey makalemizin ana karakterlerini oluşturmaktadır. Bu sanatçıların hem hayat hikâyeleri hem de sanatsal yönleri tek tek ele alınmıştır. Özellikle yaşam çizgilerine yakın tarihlerde yayınlanmış gazete, mecmua ve kitapların ışığında, dönemin ressamları ve üretimlerinin resim sanatımıza nasıl yön verdiğinin tespitine çalışılmıştır. Bu isimlerin Türk resim sanatına teknik, konu ve üslup olarak katkıları irdelenmeye çalışılacaktır. Türk resminin mihenk taşları arasında gösterebileceğimiz bu isimlerin büyük çabalarla açtığı yolda, Cumhuriyet’in feyz verdiği yeni ressamlar yürümeye başlayacaktır. Hiç şüphesiz Cumhuriyetin genç ve dinamik çocukları, seleflerinin kendilerine teslim ettiği sanat meşalesini çok daha ileriye taşıyacaklardır.

Anahtar Kelimeler

Türk Resmi, Nami Dede, İbrahim Paşa, Hüsnü Yusuf Bey, Osman Nuri Paşa, Yusuf Ziya Paşa, Hüseyin Zekai Paşa, Süleyman Seyyid Bey

THE CONTENTS OF TURKISH PAINTERS AND ITS CONTRIBUTIONS TO THE ART OF PAINTING

Öz

The last century of the Ottoman Empire prognosticate a period that rapid and different formations due to the lost wars. In purview of the military and education, these innovations respond strongly. Also in cultural and artistic activities this change is felt at the highest level. Periodical publications provide us to follow this change process closely. We can say that The Ottoman press was very effective in this process and that provide guidance to society. In this context, periodicals of the period become the primary sources that reflect all the warmth of the agenda to its readers. In this period of the Ottoman Empire, close contacts that established with west create a momentum of change by affecting not only the political and economic structure, but also the world of cultural and art. The second stage of this change is the recomposition of political, social, economic and cultural life through the establishment of the Republic and the revolutions. This article includes a index of first Turkish painters that mentioned in the process from the Ottoman to the Republic of Turkish painting in the Western meaning. In this context, Nami Dede, İbrahim Pascha, Hüsnü Yusuf Bey, Osman Nuri Pascha, Yusuf Ziya Pascha, Hüseyin Zekai Pascha and Süleyman Seyyid Bey are the main characters of our article. Both the life stories and artistic aspects of these artists have been thoroughly examined. It is aimed to examine how the painters of the period and their productions contributed to the art of painting, especially in the lights of the newspapers, magazines and books, that published close to their lifetime. The contributions of these artists to the art of Turkish painting in terms of technique, subject and style will be emphasized. New painters inspired by the Republic will start to walk on the path that these names, who are the cornerstones of Turkish painting, opened with great efforts. Undoubtfully, the young and dynamic children of the republic will carry the torch of art that their predecessors have delivered to them much further.

Anahtar Kelimeler

Turkish Painting, Nami Dede, İbrahim Pascha, Hüsnü Yusuf, Osman Nuri Pascha, Yusuf Ziya Pascha, Hüseyin Zekai Pascha, Süleyman Seyyid

Kaynakça

• Anonim (1329/1913), “Teracim-i Ahval Ressam Seyyid Bey”, Şehbal, Sayı: 82 (195).
• Anonim (1332/1916), Galatasaraylılar Yurdu 332 ilkbahar Resim Sergisi, Hilal Matbaası, Dersaadet.
• Anonim (1333/1917), Galatasaraylılar Yurdu Resim Sergisi İkinci Sene, Dersaadet Matba-i Yerardo, İstanbul.
• Anonim, "Harb Resimleri Sergisi", (21 Kânûn-u Evvel 1333/21 Kânûn-u Evvel 1917). Tasvir-i Efkâr.
• Anonim (1918), Katalog Der Ausstellung Türkishcher Maler, Druck Der Gesellschaft Für Graphısche İndustrie Wien VI.
• Anonim (1919), Türk Ressamları Sergisi Kataloğu Salon 1335/1919, Ahmed İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanî Şirketi.
• Anonim, Resim Sergisi Münasebetiyle Ressamlarımız Arasında (Şevket Bey) (5 Haziran 1928). Hâkimiyet-i Millîye.
• Arseven, Celal Esad (1955), Türk Sanatı, C.2, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Arslan, Necla (1997), “Süleyman Seyyid Bey”, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Cilt:3.
• Berk, Nurullah (1950), La Peinture Turque, Ankara.
• Dayıoğlu, Server (1999), “Osmanlı Sanatında Mevlevi Hattatları ve Divan Edebiyatı Müzesi Koleksiyonu”, Kültür ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu III, İstanbul.
• Giray, Kıymet (2007), Türk Resim Sanatının Bir Asırlık Öyküsü, Seçil Ofset, İstanbul.
• Gören, Ahmet Kamil (2008), “Değişen Tarihsel Süreçler, Değişen Kavramlar Bağlamında Türk Resim Sanatı Tarihi Yazımına İlişkin Oluşan Sorular Üzerine Bir Deneme”, Değişen Tarihsel Süreçler Değişen Kavramlar, Ankara Üniversitesinin 60. D.T.C.F.’nin 70. Kuruluş Yıldönümü, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, (63-82).
• Halil Edhem (1340/1924), Elvah-ı Nakşiye Koleksiyonu, Matbua-ı Amire, İstanbul.
• İslimyeli, Nüzhet (1965), Asker Ressamlar ve Ekolleri, Doğuş Lmt. Şti. Matbaası, Ankara.
• Mehmed Esad (1310/1894), Mirat-ı Mekteb-i Harbiye, (Artin Asaduryan) Şirket-i Mürettibiye Matbaası, İstanbul.
• Mehmed Esad (1312/1896), Mi’rat-ı Mühendishane-i Berri-i Hümayun, Karabet Matbaası, İstanbul.
• Olcay, Sema (2013), Asker Ressamlar, Mas Matbaacılık San. Ve Tic. A.Ş., İstanbul.
• Özyiğit, Halil (2017), “Pierre Désiré Guillemet’nin İlk Özel Resim Atölyesi ve Sanayi-İ Nefise Mektebi’ne Kadar Osmanlı Devleti’nde Sanat Eğitimine Katkısı”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (14), 125-138.
• Servet-i Fünun, 16 Nisan 1308/28 Nisan 1892, Sayı: 59, s.100.
• Servet-i Fünun, Jules Breton, 22 Aralık 1893, Sayı: 145, s. 233-234.
• Şahabeddin (1924a), “Türk Ressamları: Seyyid Bey”, Millî Mecmua, Sayı: 7 (106-108).
• Şahabeddin (1924b), “Türk Ressamları: Nami Dede”, Millî Mecmua, Sayı: 11 (169-170).
• Şahabeddin (1924c), “Türk Ressamları: İbrahim Paşa”, Millî Mecmua, Sayı: 12 (184-185).
• Şahabeddin (1924d), “Türk Ressamları: Zekai Paşa”, Millî Mecmua, Sayı: 16 (252-254).
• Şahabeddin (1924e), “Türk Ressamları: Hüsnü Yusuf Bey”, Millî Mecmua, Sayı: 17 (268-270).
• Şahabeddin (1924f), “Türk Ressamları: Yusuf Ziya Paşa”, Millî Mecmua, Sayı: 18 (284-286).
• Şahabeddin (1924g), “Türk Ressamları: Nuri Paşa”, Millî Mecmua, Sayı: 19 (300-301).
• Şişman, Adnan (2004), Tanzimat Döneminde Fransa’ya Gönderilen Osmanlı Öğrencileri (1839- 1876), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Terzi, İhsan (1988), Mehmet Esad’ın Mi’rat-ı Mühendishane-i Berri-i Hümayun ve Mi’rat-ı Mekteb-i Harbiye Adlı Eserlerine Göre 19. Yüzyıl Türk Resmi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim-İş Eğitimi Bölümü, Doktora Tezi, Ankara.
• Uzluk, Şahabeddin (1957), Mevlevilikte Resim Resimde Mevleviler, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Vural, Didem (1999), Oryantalist Dönemde Avrupa’dan Türkiye’ye Gelen Yabancı Ressamlar ve Türk Resim Sanatına Etkileri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Yetik, Sami (1940a), “Süleyman Seyyit Bey (Miralay)”, Güzel Sanatlar, Sayı: 1 (57-58).
• Yetik, Sami (1940b), Ressamlarımız, İstanbul.
• https://islamansiklopedisi.org.tr/mekteb-i-osmani-Erişim Tarihi 01.09.2020.