OSMANLININ SON DÖNEMİNDE ADANA’DA ERMENİ NÜFUSU

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 141 - 150, 31.12.2023

Ümmügülsüm Gülekoğlu

https://doi.org/10.52735/bellek.1384540

Öz

Çukurova, tarihi boyunca stratejik önemini koruyan bir coğrafya idi. Bu sebeple farklı uygarlıkların ve devletlerin ele geçirmek için mücadele verdiği bir bölge oldu. Adana’nın coğrafi konumu, stratejik önemi ve Ermenilerin bölgeye duydukları tarihi bağlar, Kilikya Ermeni Prensliği’nin bu bölgede varlık göstermiş olması Ermenilerin Adana’ya olan ilgisini arttırdı. Osmanlı Devleti’nin son döneminde Adana’ya bağlı Kozan (Sis) ve Saimbeyli (Haçin) Ermeni nüfusunun diğer yerlere nazaran daha kalabalık olduğu yerlerdi. Bunun yanı sıra Kozan ve Saimbeyli’de Ermeni nüfusunun diğer yerlere göre fazla olması Adana nüfusunun uzun yıllarca Türk olduğu gerçeğini değiştiremedi.
Adana ve çevresindeki Ermeni nüfusu, 1909 Adana olayları öncesinde planlı olarak arttırılmaya çalışıldı. Adana’daki Ermeni nüfusunun arttırılması amacıyla bölgeye çevre illerden yoğun Ermeni göçü yaşandı. Adana’ya göç eden bu nüfus görünürde mevsimlik işçi olarak buraya gelse de asıl amaç 1909 ihtilali için gerekli insan ihtiyacını karşılamaktı. Buna rağmen Adana’da çoğunluk sağlayamayan Ermeniler, Türk nüfusuna göre daima azınlık olarak varlıklarını sürdürdüler. Bu çalışmada Adana’nın nüfusu, yıllara göre artışı ve Adana’daki Türk ve Ermeni nüfusunun durumu ortaya koymak amacıyla hazırlandı.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı,, Adana,, Ermeni,, Nüfus

ARMENİAN POPULATION IN ADANA IN THE LAST PERIOD OF THE OTTOMAN EMPIRE

Öz

Çukurova was a geography that maintained its strategic importance throughout its history. For this reason, it became a region that different civilizations and states struggled to conquer. Adana's geographical location, strategic importance, historical ties of Armenians to the region, and the presence of the Armenian Principality of Cilicia in this region increased the Armenians' interest in Adana. In the last period of the Ottoman Empire, Kozan (Sis) and Saimbeyli (Haçin) of Adana were places where the Armenian population was more crowded than other places. In addition, the fact that the Armenian population in Kozan and Saimbeyli was higher than in other places could not change the fact that the population of Adana was Turkish for many years.
An attempt was made to increase the Armenian population in Adana and its surroundings in a planned manner before the 1909 Adana events. In order to increase the Armenian population in Adana, there was intense Armenian migration to the region from surrounding provinces. Although this population migrating to Adana ostensibly came here as seasonal workers, the main purpose was to meet the human needs required for the 1909 revolution. Despite this, Armenians, who could not become a majority in Adana, always continued their existence as a minority compared to the Turkish population. This study was prepared to reveal the population of Adana, its increase over the years, and the situation of the Turkish and Armenian population in Adana.

Anahtar Kelimeler

ottoman,, Adana,, Armanıan,, Populatıon

Kaynakça

• BOA, DH. TMIK. S. 72/28/01, 19 Muharrem 1326 [22 Şubat 1908].
• BOA, PLK. P. 3670/01, 14 Safer 1333 [2Aralık 1914].
• BOA, Y.PRK. AZN. 04/16/1, 29 Cemaziyilahir 1307 [10 Şubat 1890].
• BOA, Y.PRK. AZN. 04/16/2, 29 Cemaziyilahir 1307 [10 Şubat 1890].
• BOA, Y.PRK. AZN. 04/16/3, 29 Cemaziyilahir 1307 [10 Şubat 1890].