The Verbs Derived From the Nouns With the Suffix +lA-mAk According to Semantic and Syntax in the Turkey Turkish.

Yıl 2010, Cilt: 58 Sayı: 1, 41 - 152, 01.12.2010

Esin İLERİ Ecer

Öz

1In this paper, the verbs derived from the nouns with the suffix +lA-mAk have been analyzed in terms of both semantics and syntax. First, the verbs derived from the nouns with the suffix +lA- (almost 1000 verbs) from the dictionaries in the bibliography have been listed and examined. By taking account Gerhard Helbig’s studies on the valency theory of the verbs, it has been analyzed that if there is a connection between the case condition of the object or objects necessary for making a true sentence and the meaning of the basic nouns forming the base of the verbs. Verbs have been listed in an alphabetical index by mentioning the case condition of the necessary object or objects. It has been determined that some basic nouns are not used in modern Turkish. In this case, the etimology of the basic nouns have also been analyzed

Anahtar Kelimeler

valency theory / valency grammar, the valence of the verbs (linking or optional objects), the case condition of the objects related to the verb, the effect of the valence on the meaning of the verb, basic-noun, etimology

Türkiye-Türkçesinde İsimden +lA-mAk eki ile Yapılan Fiillerin - Etimoloji Göz Önünde Tutularak - Anlam Bilimsel ve Cümle Bilimsel Araştırılması

Öz

Araştırmada isimden +lA- türetim eki ile yapılan fiiller anlam bilimi (semantik) ve cümle bilimi (syntax) açısından incelendi. Önce kaynakçada adı geçen sözlüklerdeki isimden +lAtüretim eki ile yapılmış fiiller (1000`e yakın) toplandı ve gözden geçirildi. Bu fiillerle doğru cümle kurabilmek için gerekli olan tümlein / tümleçlerin durum hâli ile fiillerin temelini oluşturan temel-isimlerin anlamı arasında bir bağlantı olup olmadığını Gerhard Helbig`in fiillerin birleşim değeri (Değerlilik Kuramı // Valenztheorie) üzerine yaptığı çalışmaları göz önünde tutularak incelendi. Fiiller, gerekli tümlecin / tümleçlerin durum hâli de gösterilerek alfabetik bir dizinde belgelendi. Bazı temel-isimlerin bugünkü Türkçede kullanılmadığı saptanmış; bu durumda etimolojisi de incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

değerlilik kuramı / değerlilik dil bilgisi, fiillerin birleşim değeri (bağlayıcı veya seçmeli tümleçler), tümleçlerin fiile bağlı durum hâli, birleşim değerinin fiilin anlamı üzerindeki etkisi, temel-isim, etimoloji