ADLANDIRMA, TERİMLER VE SINIFLANDIRMA AÇISINDAN TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE ÜNSÜZLERE BİR BAKIŞ

Yıl 2017, Cilt: 65 Sayı: 1, 27 - 59, 31.12.2017

Halit Dursunoğlu

Öz

Etkili bir öğretimde, önemli konulardan biri de “öğretilenlerde birlik”

sağlanmasıdır. Öğretilenlerde birlik ise, her şeyden önce ortak adlandırma, kavram

ve terimlerle mümkündür.

Hemen her alanda olduğu gibi Türkiye Türkçesinde de en önemli sorunlardan

biri; adlandırma, terim ve sınıflandırma farklılıkları konusudur. Bu çalışmada,

“Türkiye Türkçesi Ses Bilgisi” konularından “ünsüzler” ile ilgili, bazı alan eserleri

ve ders kitaplarında kullanılan adlandırma, terimler ve yapılan sınıflandırmalar

konu edilmiştir. Ünsüzler konusunda, birçok kitapta, verilen bilgilerde bir

birliktelik sağlandığı görülse de adlandırma, terimler ve sınıflandırmada epeyce

farklılık bulunmaktadır. Bu farklılıklar da öğrenenler açısından öğrenme zorluğu

oluşturmaktadır. Dil bilgisi öğretiminde öğrenmeyi kolaylaştırma ve öğrenmede bir

birliktelik sağlama adına böyle bir çalışmanın bu alanda yapılacak çalışmalara katkı

sunacağı kanaatiyle böyle bir araştırma kaleme alındı.

Ünsüz terimi, ünsüzlerin adlandırılma biçimleri, adlandırmalara göre yapılan

sınıflandırmalar, ünsüzlerle ilgili kullanılan terimler, ünsüz grupları ve ünsüz tabloları

esas alınarak kaynak eserler arasında karşılaştırmalar yapılarak birliktelik sağlanan

durumlar ve ayrılık oluşturan durumlar tespit edilmiştir. Bu tespitler doğrultusunda

da çeşitli değerlendirmeler yapılmıştır.

Yaygın olarak kullanılan bazı dil bilgisi kitapları ile lisans düzeyinde hazırlanmış

ders kitaplarından 33’ü esas alınarak yapılan bu çalışmada, konu ile ilgili, kullanılan

adlandırma, terimler ve yapılan sınıflandırmalar ele alınarak eserler arasındaki

benzerlik ve farklılıklar dikkatlere sunulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Türkçesi, ses bilgisi, ünsüzler

Naming, Terms and Classification in Terms of Turkey Turkish Consonant with at a Glance

Öz

Effective teaching, one of the important issues “teach those troops” is provided.

Taught those unions, common naming before everything is possible with the concepts

and terms.

Just as in every area of Turkey is one of the most important problems in the Turkish

/actually be considered as a wealth/ naming, terms and classification are subject

differences. In this study, Turkey Turkish Phonetics subject of “consonants “ about

naming used in some of the works and textbooks, terms and classifications have been

made the subject In consonants, in many books, naming even though the information

is provided in a partnership, there are quite a few differences in terminology and

classification. In consonants, in many books, naming even though it is a combination

of the information provided, there are quite a few differences in terminology and

classification. These differences pose a challenge in terms of learning learners.

Facilitate learning in language teaching and working on behalf of such a conviction

that will provide a combination of learning to contribute to the work done in this area

were such a research item.

Consonant term, the naming of consonants formats, the classification made by

calling justification, terms used regarding consonant, consonant groups and consonant

table status provided togetherness making comparisons between the basis of source

materials and separation creates situations have been identified. This determination

was carried out in accordance with a variety of assessments.

With some grammar books are widely used in prepared at the undergraduate level

33 of the textbook principles in this study based, relevant, used in naming and and

terms used in made with classification tried to present to the attention of differences

and similarities between the works by considering the classification.

Anahtar Kelimeler

Turkey Turkish, phonetics, consonants

Kaynakça

• Aksan, Doğan (2000), Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dil Bilim, Ankara, TDK Yayınları.
• Banguoğlu, Tahsin (1990), Türkçenin Grameri, Ankara, TDK Yayınları.
• Banguoğlu, Tahsin (1959), Türk Grameri Ses Bilgisi, Ankara, TTK Basımevi.
• Bilgin, Muhittin (2006), Anlamdan Anlatıma Türkçemiz, Ankara, Anı Yayınları.
• Çalışkan, Şenel (2008), Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım, (Ed: Ceyhun Vedat Uygur), İstanbul, Kriter Yayınevi.
• Demir, Nurettin ve Yılmaz, Emine (2009), Türk Dili El Kitabı, Ankara, Grafiker Yayınları.
• Demir, Tufan (2006), Türkçe Dilbilgisi, Ankara, Kurmay Yayınları. 2017, 65 - 1 59
• Demircan, Ömer (1979), Türkiye Türkçesinin Ses Düzeni Türkiye Türkçesinde Sesler, Ankara, TDK Yayınları.
• Dilmen, İ. N. (1936), Türk Dil Bilgisi Dersleri, İstanbul, Devlet Basımevi.
• Ediskun, Haydar (1992), Türk Dilbilgisi, İstanbul, Remzi Kitabevi.
• Ercilasun, Ahmet B. (2010) ( Korkmaz, Zeynep ve diğerleri), Türk Dili ve Kompozisyon,
• Bursa, Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Ergin, Muharrem (2002), Türk Dil Bilgisi, İstanbul, Bayrak Yayınları.
• Gencan, Tahir Nejat (2001), Dilbilgisi, Ankara, Ayraç Yayınevi.
• Gülensoy, Tuncer (2000), Türkçe El Kitabı, Ankara, Akçağ Yayınları.
• Gökçe, Baki, (2007), Türk Dili I, İstanbul, Beta Basım Yayım.
• Hengirmen, Mehmet (2007), Türkçe Dilbilgisi, Ankara, Engin Yayınları.
• Karaağaç, Günay (2012), Türkçenin Dil Bilgisi, Ankara, Akçağ Yayınları.
• Keskin, Raşit (2011), Türkçe Dil Bilgisi ve Kompozisyon Bilgileri, Konya, Çizgi Kitabevi.
• Koç, Nurettin (1990), Yeni Dil Bilgisi, İstanbul, İnkılap Kitabevi.
• Oğuzkan, Ali (2005), Örneklerle Türkçe ve Kompozisyon Bilgileri, İstanbul, İnkılap Yayınları.
• Özkirimli, Atilla (2006), Türk Dili Dil ve Anlatım, İstanbul, Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Özkan, Mustafa (2006), Yüksek Öğretimde Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım, İstanbul, Filiz Kitabevi
• Paçacioğlu, Burhan (2010), Türk Dili ve Kompozisyon, İstanbul, Hat yayınları.
• Parlak, Hatice (2009), Türk Dili El Kitabı (Ed: Mustafa Durmuş), Ankara, Grafiker Yayınları.
• Sari, Mehmet (2011), Türk Dili, Ankara, Okutman Yayıncılık.
• Tokmakoğlu, Aliye (2008), Üniversiteler İçin Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım (Ed: Ceyhun Vedat Uygur), İstanbul, Kriter Yayınları.
• Ülker, Çiğdem (2005), Üniversiteler için Türk Dili ve Kompozisyon Bilgileri, Ankara, Yargı Yayınları.
• Vural, Hanifi ve Böler, Tuncay (2011), Ses ve Şekil Bilgisi, İstanbul, Kesit Yayınları.
• Yaman, Ertuğrul ve Köstekçi, Mehmet (2006), Üniversiteler için Örnekli Uygulamalı Türk Dili ve Kompozisyon, Ankara, Gazi Kitabevi.
• Yavuz, Kemal ve diğerleri (2001), Üniversite Türk Dili ve Kompozisyon Dersleri, İstanbul, Bayrak Yayınları.
• Yelok, V. Savaş (2006), Üniversiteler için Türk Dili ve Kompozisyon Bilgileri (Ed: V. Savaş Yelok), Ankara, Gazi Kitabevi.
• Yelten, Muhammet (2011), Türk Dili ve Anlatım Bilgileri, İstanbul, Türkmen Kitabevi.
• Yildirim, Yusuf (2010), Türk Dili Anlatım Türleri, İstanbul, Der Yayınları.