İSTANKÖY’DEKİ ESKİ TÜRK YER ADLARI

Yıl 2018, Cilt: 66 Sayı: 1, 135 - 150, 26.10.2018

Mehmet Turgut Berbercan

Öz

 Bilinen en eski zamandan günümüze, bir dilin ve kültürün bir coğrafya üzerindeki

tâkibi, o coğrafya üzerinde bulunarak birer etno-kültürel iz olarak varlığını koruyan

yer adlarının tespit edilmesiyle mümkündür. Bu sebeple yer adları (toponimler),

kültürlerin ve dillerin coğrafya üzerindeki en önemli izleridir. Türklerin geçmişten

günümüze, hâkimiyet kazandıkları coğrafyalardaki kalıcı dil ve kültür etkilerinin

araştırılması, doğal olarak Türk göç ve akınlarının akabinde gerçekleşen yerleşim

hareketlerinin sonucunda, yerleşilen coğrafyalardaki dağlara, nehirlere, ovalara

ve yaylalara, tüm coğrafi şekillere ve kurulan yahut yerleşilen köylere, mahallelere,

şehirlere takılan Türkçe isimleri filolojik cepheden araştırmakla başlayacaktır. Dilkültürel

(Lingo-cultural) etki bağlamında, yer adları üzerinde yapılan çalışmaların

sonuçlarını analitik bir perspektifte incelemek gereği ayrıca doğmaktadır. Bu hedefle

çalışmada, Osmanlı Türklerinin bir devamı ve bakiyesi olarak, Türk dünyasının

batısında bulunan Ege adalarından biri olan İstanköy’deki şimdiye kadar unutulmuş

Türklüğe ait yer adları filolojik bir düzlemde incelenmiştir. İstanköy’de yapılan saha

çalışmasından elde edilen veriler ve eski harita verileri temel alınan esas kaynaklardır.

Anahtar Kelimeler

İstanköy, Türkler, Türkçe, Yer adları

Kaynakça

• Akbayar, N. (2001). Osmanlı Yer Adları Sözlüğü. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
• ALİ Fuad (1338). Adalarımız Türkiye’den, Anadolu’dan Ayrılamaz. Kastamonu.
• Başkan, Ö. (1970). “Türkiye Köy Adları Üzerine Bir Deneme”. TDAY Belleten, 237-251.
• Berbercan, M. T. (2013). “Karatekin İsmi Üzerine Etimolojik Tespitler”. Yalım Kaya Bitigi – Osman Fikri Sertkaya Armağanı içinde (s. 207-213). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Berbercan, M. T. (2014). “Yunan Adalarındaki Eski Türk Varlığının Edebî İzleri I: Midilli”. Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4, 13-31.
• Berbercan, M. T. (2016). “Where is the Name of the Island ‘Sakiz’ Coming from?”. Proceedings of III. International Cesme-Chios History, Culture and Tourism Symposium (3-4 Kasım 2016) içinde (s. 122-127). İzmir – Çeşme: Ege Üniversitesi & University of Aegean / Chios.
• Berbercan, M. T. (2018a). “İstanköy (Kos) Türk Ağzı”. Adalarda Türk-İslam Kültürü Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s. 335-350). Lefkoşa: Kıbrıs Sosyal Bilimler Üniversitesi.
• Berbercan, M. T. (2018b). “İstanköy Adasının İsmi Nereden Geliyor?”. Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, 5(11), 19-22.
• Caferoğlu, A. (1974). Türk Dili Tarihi II. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Ceylan, M. A. (2004). Ege Adalarında Türkçe Yer Adları Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Çantay.
• Eren, H. (1965). “Yer Adlarımızın Dili”. TDAY Belleten 1965, 154-165. Evliya Çelebi Seyahatnamesi IX. Kitap (2005). İstanbul: Yapı Kredi.
• Fautré, W. (2017). Yunanistan: Rodos ve İstanköy’deki Etnik Türkler (ed. Avrupa Milletleri Federal Birliği ile Rodos, İstanköy ve Onikiada Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği). Human Rights Without Frontiers International.
• Gülensoy, T. (1995a). Türkçe Yer Adları Kılavuzu. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Gülensoy, T. (1995b). “Orta Asya’daki Türk Yer Adlarının Anadolu’daki İzleri”. Tarih Boyunca Anadolu’da Türk Nüfus ve Kültür Yapısı (Tebliğler) içinde (s. 164-175). Ankara: Türk Yurdu.
• Gülensoy, T. (1998). “Anadolu Yer Adlarına Genel Bir Bakış”. Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı içinde (s. 41-48). Ankara.
• Halikarnas Balıkçısı (1977). Hey Koca Yurt. İstanbul: Hürriyet.
• Halikarnas Balıkçısı (1985). Düşün Yazıları. İstanbul: Bilgi.
• Özgün, C., Kaymakçı, M. (2015). Ege Denizinden Yükselen Sessiz Çığlık, Rodos ve İstanköy Türklerinin Yakın Tarihi. İzmir: Rodos, İstanköy ve Onikiada Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği.
• Piri Reis (1973). Kitâb-ı Bahriyye, Denizcilik Kitabı I-II. İstanbul: Tercüman.
• Rodos ve İstanköy Türklüğü Ansiklopedisi (2017). İzmir: Rodos, İstanköy ve Onikiada Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği.
• Şahin, İ. (2015a). Adbilim (Çerçeve, Terim, Yöntem ve Sınıflandırmalarıyla). Ankara: Pegem.
• Şahin, İ. (2015b). “Türkiye Yeradbiliminde Leksik-Semantik Sınıflandırma Meselesi”. Avrasya Terim Dergisi, 1, 10-21.