Öz
Anlamdaş kelimelerin gerek varlığı gerekse mahiyeti ile ilgili dil bilimciler çeşitli
araştırmalar ortaya koymuşlardır. Bu çalışmada bu tür kelimelerde zamanla meydana
gelen mana bulanıklığı veya mana kaybı ile ilgili birkaç örnek vererek konuya
katkı sağlamaya gayret edilecektir. “Dilde sadeleşme” gibi bazı sebepler birçok
kelimeye sırt dönülmesine sebep olmuş; bu durum önce yazı dilinde, daha sonra
zamanla konuşma dilinde kelimelerin unutulması veya manalarının bulanıklaşarak
birbirleriyle karışması neticesini doğurmuştur. Bu durumdan anlamdaş kelimeler de
nasibini almış, bazı kelimelerin manalarında eksilme ve değişme olması anlamdaş
kelimeler arasındaki mana farklarının tamamen yok olmasına sebep olmuştur. Bazı
anlamdaş kelimeler hem konuşma dilinden hem de yazı dilinden tamamen çıkmış,
sadece lügatlerin bir köşesinde unutulmayı bekler hâle gelmiştir. Bu çalışmada eş
anlamlı sayılan ve mana farkları unutulmuş ya da unutulmaya yüz tutmuş ikazihtar,
fiil-amel, defetmek-refetmek, cem-haşir kelimeleri arasındaki mana farkları
incelenmiştir. Kelimelerin önce müteradif Türkçe sözlüklerdeki manaları verilmiş,
daha sonra da farkları izah edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aksan, D. (2003). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu. el-Askerî, E. H. (2009). Arab Dili’nde ve Kur’an’da Farklar Sözlüğü el-Furûq fi’l-Luğa. İstanbul: İşaret.
- Atay, H., Atay, İ., Atay, M. (1964-1981). Arapça Türkçe Büyük Lûgat. Ankara: Bayrak.
- Atay, H., Atay, İ., Atay, M. (1965). Telaffuzlu Yeni Arapça-Türkçe Sözlük. Ankara: Ayverdi, İ. (2005). Misalli Büyük Türkçe Sözlük - Kubbealtı Lugati. İstanbul: Kubbealtı.
- Bursevî, İ. H. (2011). Kelimeler Arasındaki Farklar Kitâbu’l-Furûq. İstanbul: İşaret.
- Akerson, F. E. (2008). Türkçe Örneklerle Dile Genel Bir Bakış. İstanbul: Multilingual. el-Fîrûzâbâdî, M. (1268-1272). el-Okyânûsu’l-Basît fî Tercemeti’l-Kámûsi’l-Muhît. İstanbul: Matba‘a-yı Bahriyye.
- Sulak, S. G. (2016). Anlamdaş Kelimelerde Anlam ve Kullanış Farkları. Ankara: Gece. Kamûs-ı Fârsî. Ankara: Türk Dil Kurumu Kütüphanesi Etüt 80/1.
- Nişanyan, S. (2009). Sözlerin Soyağacı Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü. İstanbul: Everest.
- Tekin, T. (1997). Türkoloji Eleştirileri. Ankara: Simurg.
- Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Ekim 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 66 Sayı: 1 |