OSMANLI DEVLETİ’NİN KURULUŞUNU ANLATAN ROMANLARDA DESTANÎ UNSURLAR

Yıl 2005, Cilt: 53 Sayı: 2005/1, 107 - 123, 01.01.2008

Ramazan Gülendam

Öz

Türkçe Edebî türlerin hemen hepsinden faydalanarak kendine özgü bir edebî türşeklinde Batı’da ortaya çıkan ve Tanzimattan sonra Türk edebiyatına giren roman,ülkemizde sadece Batı edebiyatının etkisinde oluşmamıştır. Türk romancılar, sadeceAvrupalı meslektaşlarını örnek almakla kalmamış halk hikâyelerimiz ve destanlarımızgibi geleneksel anlatılarımızdan da yararlanmışlardır.Bir milletin özelliklerinin parlak bir şekilde yansıtılmasına en elverişli tür olarakgörülen destan türünün etkisi, özellikle Türklerin Anadolu’ya gelişini ve orada devletkurma çabalarını konu edinen tarihî romanlarımızda açıkça görülür. İşte OsmanlıDevleti’nin kuruluş aşamasını konu alan tarihî romanlara imza atan Kemal Tahir, TarıkBuğra ve Mustafa Necati Sepetçioğlu gibi romancılarımız da, bu konuyu işleyenromanlarında destan türünden faydalanmışlardır.Biz bu çalışmada, adı geçen romancılarımızın ‘kuruluş’u ele alan romanlarıyla-Kemal Tahir’in Devlet Ana’sı (1967), Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun Konak (1973)ve Çatı’sı (1974) ile Tarık Buğra’nın Osmancık’ı (1983)- Türk destanları arasındaki  benzerlikleri/ilişkiyi ortaya koymaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

destan, Türk romanı, Devlet Ana, Osmancık, Konak, Çatı

OSMANLI DEVLETİ’NİN KURULUŞUNU ANLATAN ROMANLARDA DESTANÎ UNSURLAR

Öz

In this article, some historical novels about the beginning of the Ottoman Empirewill be studied. These novels are Kemal Tahir's Devlet Ana, Tarık Buğra's Osmancık,and Mustafa Sepetçioğlu's Konak and Çatı. This study tries to explain the subjects,the events, the characters, and other originalities of these novels from Turkish epic point of view. It shows that these authors mostly adopted some traditional epic elements about events and characters in their novels. It is also obvious that these authors use epic literary style and arcaic vocabulary in their novels successfully

Anahtar Kelimeler

Turkish epic tradition, Turkish historical novel, foundation of Ottoman Empire, Kemal Tahir, Tarık Buğra, Mustafa Necati Sepetçioğlu

Kaynakça

• Aksu, Ceyhun Atuf (1973), Yeditepe, 203.
• Argunşah, Hülya (1990), Türk Edebiyatında Tarihî Roman-Türk Tarihi ile İlgili-, İstanbul:Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Basılmamış Doktora Tezi.
• Bali, Muhan (1980), “Roman ve Halk Edebiyatı”, Millî Türkoloji Kongresi, İstanbul:Kervan Yayınevi, 1980.
• Barkan, Ömer Lütfi (1974), “İstila Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeler”,Vakıflar Dergisi, 2: 279-353.
• Bozdağ, İsmet (1980), Kemal Tahir’in Sohbetleri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Buğra, Tarık (1983), Osmancık, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Cevdet Kudret (ed.) (1993), Bugünkü Türkçemizle Dede Korkut Hikayeleri, İstanbul:Varlık Yayınları.
• Ercilasun, Bilge (1999), “Kuruluş Devrini Konu Alan Romanlar Üzerine”, HacettepeÜniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (Osmanlı Devleti’nin Kuruluşunun 700. Yılı Özel Sayısı), 15.
• Gülendam, Ramazan (1998), “Kemal Tahir’in Devlet Ana’sı ile Tarık Buğra’nınOsmancık’ını anlatı özellikleri açısından bir karşılaştırma denemesi”, Dergâh, 100:34-39.
• Gülendam, Ramazan (1999a), “Geleneksel Anlatım Tarzının ‘Devlet Ana’daki Yansımaları”,Dergâh, 111: 8-10, 22.
• Gülendam, Ramazan (1999b), “Kuruluş’un 700. yıldönümünde bir ‘Mefkûreİnsanı’nın romanı: Osmancık”, Dergâh, 114: 8-10.
• Kabaklı, Ahmet (1997), “Destanlarda Alperenler”, Yeni Türkiye, 15: 463-465.
• Kaplan, Mehmet (1985), Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar-3 (Tip Tahlilleri), İstanbul:Dergâh Yayınları.
• Kemal Tahir (1969), Devlet Ana, 2. Baskı, Ankara: Bilgi Yayınevi.Ögel, Bahaeddin (1971), Türk Mitolojisi II, Ankara: Selçuklu Tarih ve MedeniyetiEnstitüsü.
• Öztürk, Ali (1980), Çağları İçinde Türk Destanları, İstanbul: Derya Dağıtım.
• Sepetçioğlu, Mustafa Necati (1974a), Çatı, İstanbul: İrfan Yayınevi.