Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

TÜRKÇEDE YARDIM SÖZÜ KÖKEN BİLGİSİ VE KAVRAM ALANLARI

Yıl 2008, Cilt: 56 Sayı: 2008/2, 69 - 76, 01.01.2010

Öz

Genel Türkçede Nog. yardam; Tat. yardem ~ yerdem; Bşk. yarźam; Özb. yårdam; Uyg.
yardem; Tü., Gag., Az., Kmk. yardım; Kırg. cardam; Kzk., Kklp. jèrdem biçimlerinde görülen
sözün kökeni konusunda tartışmalar vardır. Makalede Türkçe yardım (< yardam) sözünün
Karahanlıcadan beri bilinen yarı “yardım” sözüne dayandığı öne sürülmektedir. Ayrıca
Türkçedeki ve diğer dillerdeki “yarım” ve “yardım” kavramları arasındaki anlam ilişkileri
incelenmektedir.

Kaynakça

  • Eren H. (1999) Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. Ankara.
  • Ergin M. (1963) Dede Korkud Kitabı-II, Ankara: “TDK” 322.Kazak tiliniñ tüsindirme sözdigi, Almatı, I-X, 1974-1986 (KTTS).
  • Kırgız Tilinin Tüşündürmö Sözdügü. Frunze, 1984. (KrTTS).
  • Kluge F. (1967) Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sparache, Berlin: “Walterde Gruyter Co.”
  • Kononov A. N. (1980) Grammatika yazıka tyurkskih runiçeskih pamyatnikov VII-IXvv, Leningrad “Nauka”.
  • Malov S. E. (1951) Pamyatniki drevnetyurkskoy pis’mennosti. Tekstı i İssledovaniya,Moskva-Leningrad.
  • Öner M. (2004) Yarlık Sözü Hakkında. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, Belleten 2004/II, Ankara, 117-122
  • Öner M. (2006) Türkçede İsimden Fiil Yapımı Üzerine Notlar. Modern TürklükAraştırmaları Dergisi. Cilt 3, Sayı 1, Mak.7, 60-76.
  • Pinloche A. (1930) Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache, Paris:“Librairie Larousse”
  • Räsänen M. (1969) Versuch eines etymologischen Wörterbuch der Türksprachen,Helsinki: Lexica Societatis Fenno-Ugricae XVII. (VEWT)
  • Schwarz H. G. (1992) An Uyghur-English Dictionary, Washington.
  • Sevortyan E. V. (1989) Etimologiçeskiy slovar’ tyurkskih yazıkov, Obşçetyurkskie imejtyurkskie osnovı na bukvı C, J i Y. Moskva: “Nauka” (ESTYa).
  • Shnitnikov B. N. (1966) Kazakh – English Dictionary, London - The Hague - Paris.
  • Sızdıkova R., Iskakov A., Sarıbaev Ş. (1966) Kazak Tiliniñ Kıskaşa EtimologiyalıkSözdigi. Almatı (KTKES).
  • Steingass F. (1977) Persian-English Dictionary. London.
  • Şükun Z. (1944) Gencinei Güftar Ferhengi Ziya, İstanbul: “Maarif Matbaası”.
  • Tarama Sözlüğü, I-VIII Cilt, TDK. yay., Ankara, 1963-1977.
  • Tatar tělěněñ añlatmalı süzlěgě, III cilt, Kazan, 1977-1981 (TTAS).
  • Tekin T. (2000) Orhon Türkçesi Grameri, Ankara: “Türk Dilleri AraştırmalarıDizisi:9”
  • Tenişev E. R. (1976) Stroy sarıg yugurskogo yazıka, Moskva.
  • The Oxford English Dictionary (1970) Volume V, H-K: “Oxford”
  • Toparlı, R. (1992) İrşadü’l-Müluk ve’s-Selâtîn, Ankara (İM).

TÜRKÇEDE YARDIM SÖZÜ KÖKEN BİLGİSİ VE KAVRAM ALANLARI

Yıl 2008, Cilt: 56 Sayı: 2008/2, 69 - 76, 01.01.2010

Öz

There are some conflicts about the Common Turkic word which means “help, aid”. This

word is used in Nog. yardam; in Tat. yardem ~ yerdem; in Bşk. yarźam; in Özb. yårdam; in

Uyg. yardem; in Tü., Gag., Az., Kmk. yardım; in Kırg. cardam and in Kzk., Kklp. jèrdem. In

this paper, we suggested that the Turkish word yardım (< yardam) is comes from yarı, the word

which was known since the Karakhanid period. Besides, we examined the semantic relationships

between “help” and “half” notions in Turkic and other languages.

Kaynakça

  • Eren H. (1999) Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. Ankara.
  • Ergin M. (1963) Dede Korkud Kitabı-II, Ankara: “TDK” 322.Kazak tiliniñ tüsindirme sözdigi, Almatı, I-X, 1974-1986 (KTTS).
  • Kırgız Tilinin Tüşündürmö Sözdügü. Frunze, 1984. (KrTTS).
  • Kluge F. (1967) Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sparache, Berlin: “Walterde Gruyter Co.”
  • Kononov A. N. (1980) Grammatika yazıka tyurkskih runiçeskih pamyatnikov VII-IXvv, Leningrad “Nauka”.
  • Malov S. E. (1951) Pamyatniki drevnetyurkskoy pis’mennosti. Tekstı i İssledovaniya,Moskva-Leningrad.
  • Öner M. (2004) Yarlık Sözü Hakkında. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, Belleten 2004/II, Ankara, 117-122
  • Öner M. (2006) Türkçede İsimden Fiil Yapımı Üzerine Notlar. Modern TürklükAraştırmaları Dergisi. Cilt 3, Sayı 1, Mak.7, 60-76.
  • Pinloche A. (1930) Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache, Paris:“Librairie Larousse”
  • Räsänen M. (1969) Versuch eines etymologischen Wörterbuch der Türksprachen,Helsinki: Lexica Societatis Fenno-Ugricae XVII. (VEWT)
  • Schwarz H. G. (1992) An Uyghur-English Dictionary, Washington.
  • Sevortyan E. V. (1989) Etimologiçeskiy slovar’ tyurkskih yazıkov, Obşçetyurkskie imejtyurkskie osnovı na bukvı C, J i Y. Moskva: “Nauka” (ESTYa).
  • Shnitnikov B. N. (1966) Kazakh – English Dictionary, London - The Hague - Paris.
  • Sızdıkova R., Iskakov A., Sarıbaev Ş. (1966) Kazak Tiliniñ Kıskaşa EtimologiyalıkSözdigi. Almatı (KTKES).
  • Steingass F. (1977) Persian-English Dictionary. London.
  • Şükun Z. (1944) Gencinei Güftar Ferhengi Ziya, İstanbul: “Maarif Matbaası”.
  • Tarama Sözlüğü, I-VIII Cilt, TDK. yay., Ankara, 1963-1977.
  • Tatar tělěněñ añlatmalı süzlěgě, III cilt, Kazan, 1977-1981 (TTAS).
  • Tekin T. (2000) Orhon Türkçesi Grameri, Ankara: “Türk Dilleri AraştırmalarıDizisi:9”
  • Tenişev E. R. (1976) Stroy sarıg yugurskogo yazıka, Moskva.
  • The Oxford English Dictionary (1970) Volume V, H-K: “Oxford”
  • Toparlı, R. (1992) İrşadü’l-Müluk ve’s-Selâtîn, Ankara (İM).
Toplam 22 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Mustafa Öner Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Ocak 2010
Yayımlandığı Sayı Yıl 2008 Cilt: 56 Sayı: 2008/2

Kaynak Göster

APA Öner, M. (2010). TÜRKÇEDE YARDIM SÖZÜ KÖKEN BİLGİSİ VE KAVRAM ALANLARI. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 56(2008/2), 69-76.