Emeklilerde Boş Zaman Yönetimi, Rekreatif Etkinlik Katılımı ve Yaşam Doyumunun İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 117 - 132, 30.12.2022

İsmail Hakkı Su İrfan Yıldırım

Öz

Amaç: Bu çalışmada emekli bireylerin boş zaman yönetimleri, rekreatif etkinliklere katılımları ve yaşam
doyumları demografik değişkenlere göre incelenmiştir. Ayrıca, yaşam doyumları ile boş zaman yönetimi ve
rekreatif etkinliklere katılım ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Materyal & Metot: Araştırmanın evreni
Türkiye’de yaşayan emekli nüfusudur. Araştırmanın örneklem grubunu seçkisiz olmayan örnekleme
yöntemlerinden uygun örnekleme yöntemi ile seçilmiş 712 kişi oluşturmaktadır. Araştırma da veriler, Boş
Zaman Yönetimi Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği, Rekreatif Etkinlik Katılım Türü Skalası ve Demografik
değişkenlerden oluşan anket formu ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde Skewness ve Kurtosis normallik
testleri sonucunda dağılımın normal olduğu tespit edilmiştir. Verilerin analizinde betimleyici istatistiklerle
birlikte normal dağılımda parametrik testlerden, iki bağımsız grup ortalamaları arasındaki karşılaştırmalar için ttesti ve sürekli değişkenler arasındaki ilişki düzeylerini belirlemek için Pearson Korelâsyon Analizi
uygulanmıştır. Sonuç: Çalışmada elde edilen verilerin analizi sonucunda; emekli bireylerin boş zaman
yönetimlerinde, rekreatif etkinlik katılım türlerinde ve yaşam doyumlarında; cinsiyet, boş zaman değerlendirme
alanı durumu, emekli olunan kurum değişkenlerine göre fark vardır. Çalışmada ayrıca emekli bireylerin boş
zaman yönetimleri ile rekreatif etkinlik katılım türleri ve yaşam doyumu arasında pozitif yönlü orta düzeyde bir
ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Boş Zaman Yönetimi, Rekreasyon, Rekreatif Etkinlik Katılımı, Yaşam Doyumu

Kaynakça

• Akgül, B. M. ve Karaküçük, S. (2015). Boş zaman yönetimi ölçeği: geçerlik-güvenirlik çalışması. Uluslararasİ İnsan Bilimleri Dergisi, 12(2), 1867-1880.
• Al Khatib, A. S. (2014). Time management and its relation to students’ stress, gender and academic achievement among sample of students at Al Ain University of science and technology, UAE. International Journal of Business and Social Research, 4(5), 47-58.
• Andrieieva, O., Hakman, A., Kashuba, V., Omelchenko, T., Ion, C., Danylchenko, V., & Levinskaia, K. (2019). Technology of planning and management of leisure activities for working elderly people with a low level of physical activity. Journal of Physical Education and Sport, 19, 2159-2166.
• Atasever, A. ve Erdinç, E. (2003). KOAH'da Yaşam Kalitesinin Ölçülmesi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi, 51(4): 446-455.
• Aydıner Boylu, A., & Paçacıoğlu, B. (2016). Yaşam kalitesi ve göstergeleri. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8(5).
• Berns, G. N., & Simpson, S. (2009). Outdoor recreation participation an envirolmental concern: A research summary. Journal of Experiential Education, 32(1), 79-91.
• Bognar, G. (2005). The concept of quality of life. Social Theory and Practice, 31(4), 561-580.
• Bultena, G., & Wood, V. (1970). Leisure orientation and recreational activities of retirement community residents. Journal of Leisure Research, 2(1), 3-15.
• Carpenter, G., & Patterson, I. (2004). The leisure perceptions and leisure meanings of a mid-life couple around the time of retierement. World Leisure Journal, 46(2), 13-25.
• Cha, Y. J. (2018). Correlation between leisure activity time and life satisfaction: Based on KOSTAT time use survey data. Occupational therapy international, 2018.
• Chen, L. H., Ye, Y. C., Chen, M. Y., & Tung, I. W. (2010). Alegria flow in leisure and life satisfaction: The mediating role of event satisfaction using data form an acrobarics show. Social Indicators Research, 99(2), 301-313.
• Chen, M. Fu, Y., & Chang, Q. (2021). Life satisfaction among older adults in urban China: does gender interact with pensions, social support and self-care ability?. Ageing& Society, 1-20.
• Cheng, E., Stebbins, R., & Parker, J. (2017). Serious leisure among older gardeners in Australia. Leisure Studies, 36(49, 505-518.
• Chizari, H. (2016). Examining the effects of participation in leisure and social activities on general health and life satisfaction of older Canadian adults with disability.
• Chun, S., Lee, Y., Kim, B., & Heo, J. (2012). The contribution of leisure participation and leisure satisfaction to stres-related growth. Leiusre Sciences, 34(5), 436-449.
• Çabuk, Ç., (2019). 60 Yaş Üstü Bireylerin Yaşam Doyumu, Sağlİk Algİsİ ve Boş Zaman Aktivite Tercihlerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış yüksek Lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Dağlı, A., & Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal bilimler Dergisi, 15(59).
• Diener, E. D., Emmons, R. A. Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of personality assessment, 49(1), 71-75.
• Dinç,H., ve Karagöz, Ş., (2020) “Evaluation of Desk Workers' Health Perceptions According to Their Leisure Time Attitudes and Participation” Ambıent Scıence cilt,7/S1, sayfa 70-74 doi: 10.21276/ambi.2020.07.sp1.oa08
• Dingemans, E., & Henkens, K. (2019). Working after retirement and life satisfaction: Cross-national comparative research in Europe. Research on Aging, 41(7), 648-669.
• Downward, P., Lumsdon, L., & Ralston, R. (2005). Gender differences in sports event volunteering: Insights from Crew 2002 at the XVII Commonwealth Games. Managing Leisure, 10(4), 219-236.
• Festjens, A., & Janiszewski, C. (2015). The value of time. Journal of consumer Research, 42(2), 178-195. http://dx.doi.org/10.1093/jcr/ucv021
• Floyd, M. F., Nicholas, L., Lee, I., Lee, J. H., & Scott, D. (2006). Social stratification in recreational fishing participation: Research and policy implications. Leisure Sciences, 28(4), 351-368.
• Gilani, N., Thakur, I., & Amanat, I. (2021). Early Retired Teachers’ Perspectives on Leisure Time and Educational Activities: A Way Forward for Retention. Pakistan Journal of Social Sciences (PJSS), 41(2), 341-352.
• Granbom, M., Kristensson, J., & Sandberg, M. (2017). Effects on leisure activities and social participation of a case management intervention for frail older people living at home: a randomised controlled trial. Health &social care in the community, 25(4), 1416-1429.
• Güler, E. Ö., Güler, H., & Koşar. (2017) Ç. Anne-Yetişkin Kız İlişkisinin Yetişkin Kızın Yaşam Doyumu Ve Benlik Saygısı Üzerine Etkisinin Adana İlinde İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(2), 176-188.
• Heo, J., & Lee, Y. (2010). Serious leisure, health perception, dispositional optimismi and life satisfaction aong senior games participants. Educational Gerontology, 36(2), 112-126.
• Heo, J., Stebbins, R. A., Kim, J., & Lee I. (2013). Serius leisure, life satisfaction, and health of older adults. Leisure Sciences, 35(1), 16-32.
• Huang, H. C., Chang, S.S.ve Luo, S.J.(2014). Preliminary ınvestigation on recreation and leisure knowledge sharing by line, Procedia Social And Behavioral Sciences, 174 (12), 3072-3080.
• Işıkgöz, M. E., Gürbüz, P. G., & Esentaş, M. (2021). Üniversite öğrencilerinin boş zaman yönetimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararasİ Güncel Eğitim Araştİrmalari Dergisi, 7(1), 413-429.
• Kaygusuz, Ö., & Gümüş, H. (2021). Çalışan Kadınlarda Boş Zaman Yönetimi ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının İncelenmesi. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 45-53.
• Kim, Y. G. (2008). The effect of self-esteem between leisure activity and life satisfaction of the elderly. Journal of East-Wesr Nursing Research, 14(1), 44-55
• Kraus, R. (1971). Recreation and leisure in modern society, Recreation and leisure in modern society. Lapa, T. Y. (2013). Life satisfaction, leisure satisfaction and perceived freedom of park recreation paticipants. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 93, 1985-1993.
• Lee, J. H., Lee, J.H., & Park, J. H. (2014). Leisure activity participation as predictor of quality of life in Korean Urban-dwelling elderly. Occupational therapy international, 21(3), 124-132.
• Lin, C. S., Jeng, M. Y., & Yeh, T. M. (2018). The elderly perceived meanings and values of virtual reality leisure activities: A means-end chain approach. International journal of environmental research and public health, 15(4), 663.
• McGuinn, K. K., & Mosher-ashley, P. M. (2001). Participation in recreational activities and its effect on perception of life satisfaction in residental settings. Activities, Adaptation & Aging, 25(1), 77-86.
• Menec, V. H., & Chipperfield, J. G. (1997). Remaining active in later life: The role of locus of control in seniors’ leisure avtivity participation, health, and life satisfaction. Journal of aging and health, 9(1), 10-125.
• Mishra, S. (1992). Leisure activities and life satisfaction in old age: A case study of retired government employees living in urban areas. Activities, Adaptation & Aging, 16(4), 7-26.
• Mutz, M., Reimers, A. K., & Demetriou, Y. (2020). Leisure time sports avtivities an life satisfaction: deeper insights based on a represantative survey from Germany. Applied Research in Qoality of Life, 1-17.
• Nimrod, G. (2007). Retirees' leisure: Activities, benefits, and their contribution to life satisfaction. Leisure Studies, 26(1), 65-80.
• Ottoson. J., & Grahn, P. (2005). A comparison of leisure time spent in a garden with leisure time spent indoors: On measores of restoration in residents in geriatric care. Landscape research, 30(1), 23-55.
• Pişkin, Ö., (2018). Serbest zaman yönetimi açİsİndan emeklilerin rekreatif faaliyetlere duyduklari ihtiyaç ve rekreatif faaliyetlerinin incelenmesi: Batman İli Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Batman Üniversitesi, Batman.
• Ragheb, M. G., & Griffith, C. A. (1982). The sontribution of leisure participation and leisure satisfaction to life satisfaction of older persons. Journal of leisure research, 14(4), 295-306.
• Rojas, M. (2006). Life satisfaction and satisfaction in domains of life: Is it a simple relationship?. Journal of happiness studies, 7(4), 467-497.
• Sato, M., Yoshida, M., Wakayoshi, K. & Shonk, D. J. (2017). Event satisfaction, leisure involvement and life satisfaction at a walking event: The mediating role of life domain satisfaction. Leisure Studies, 36(5), 605-617.
• SC Guerson, L. R., de FP França, L. H., & Amorim, S. M. (2018). Life satisfaction in retirees who are stil working. Paideia, 28.
• Shek, D. T. (2010). Introduction: quality of life of Chinese people in a changing world. Social Indicators Research, 95(3), 357-361.
• Shoven, J. B., & Slavov, S. N. (2014). The role of retiree health insurance in the early retirement of public sevtor employees. Journal of health economics, 38, 99-108.
• Stebbins, R. A. (1994). The liberal arts hobbies: A neglected subtype of serious leisure. Loisir et Sciete/Society and Leisure, 17(1), 173-186.
• Steinkamp, M. W., & kelly, J. R. (1987). Social integration, leisure activity, and life satisfaction in older adults: Activity theory revisited. The International Journal of Aging and Human Development, 25(4), 293-307.
• Şahin, H., Çiçek, B., Yılmaz, M., Ongan, D., Kaya, N., & İnanç, N. (2013). Kayseri ilinde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerde beslenme durumu ve yaşam kalitesinin saptanması. Turkish Journal of Geriatrics/Türk Geriatri Dergisi, 16(3).
• Şener, Aç, Terzioğlu, R. G., & Karabulut, E. (2007). Life satisfaction and leisure avtivities during men’s Retirement: a Turkish sample. Aging and Mental Health, 11(1), 30-36.
• Şirinkal, A., Çalışkan, E., Gündoğdu, K., & Şirinkal, S. (2007). 50 Yaş ve üzeri emekli insanların, serbest zamanlarındaki alışkanlık ve davrnaışları (ErzurumÖrneği). Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(3).
• Torkildsen, G. (2005). Leisure and recreation management. London and New York: Psychology Press. Waheed, S. A.,
• Wang, W. C., Kao C. H., Huan, T. C. & Wu, C. C (2011). Free Time Management Contributes to Better Quality of Life: A Study of Undergraduate Students in Taiwan. Journal of Happiness Studies, 12(4), 561-573.
• Yavaş, Ü., Öztürk, G., Açıkel, C. H., & Özer, M. (2012). Tıp fakültesi öğrencilerinin zaman yönetimi becerilerinin değerlendirilmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11(1), 5-10. http://dx.doi.org/10.5455/pmb.20111018015101
• Yazıcıoğlu, M. (2010). Boş Zaman Yönetimi Ve Rekreatif Faaliyetler: Memur Emeklilerinin Rekreatif Faaliyetlerinin Analizine İlişkin Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Zanger, B. R., & Groves, D. L. (1994). A framework for the analysis of theories of sport and leisure management. Social Behavior and Personality: an international journal, 22(1), 57-67.