Van ve Ahlat Arkeoloji Müzesi’ndeki Urartular Dönemine Ait Sporla İlgili Eserler

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 15, 31.07.2024

Yasemin Yalçın Muhammed Hanifi Karakaya

Öz

Spor, insanlığın varoluşundan bu yana birçok amaçla yapılan fiziksel aktivitelerin bir parçası olmuştur. Bu aktiviteler zamanla sporun bugünkü anlamını kazanması için evrilmiştir. Tarihi dönemlere ait kalıntılar, sporun yapılış amaçlarına dair bizlere fikir sağlamaktadır. Bu kalıntıların korunması, ortaya çıkarılması ve halkla paylaşılması için müzelerin önemi büyüktür. Bu bağlamda yapılan araştırmanın amacı, Van ve Bitlis Ahlat Müzesi'ndeki eserlerin incelenerek sportif nitelik taşıyıp taşımadığını değerlendirmektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış olup; doküman incelemesi, gözlem ve fotoğraf çekimleri ile eserler değerlendirilmiştir. Bulgular arasında, Urartu dönemine ait kemerler, kabartmalar, halterler, ok uçları ve topuz başları yer almıştır. Bu eserlerin sportif anlamda yorumlanması ve spor tarihi araştırmacılarına kaynaklık oluşturması araştırmanın önemini teşkil etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Spor, Müze, Spor Tarihi, Urartular

Kaynakça

• Acar, M. Ş., & Özveri, M. (2018). Osmanlı’da savaş ve spor topuzları. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 19(2), 240-264.
• Akkurt, M. (2020). Antik çağ uygarlıklarında sporun görünümü, uygulama nedenleri ve fonksiyonları (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Şehir Üniversitesi)
• Atagök, T. (1982). Çağdaş Müzecilik Kavramı Doğrultusunda Türk Sanat Müzelerinin Kültürel Etkinliklerinin Saptanması. Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yeterlilik Tezi, İstanbul.
• Atasoy, F. (2010). Kültürel mirasımızın kültür yolu bağlamında değerlendirilmesi. Türk Yurdu Dergisi, 30 (275), 40-46
• Azizbaev, S., Türkmen, L., & İmamoğlu, O. (2014). Mezopotamya’da spor ve Gilgamış destanındaki güreş üzerine düşünceler. X ЭЛ АРАЛЫК ТҮРК ЭЛДЕРИНИН САЛТТУУ СПОРТТУК ОЮНДАРЫ СИМПОЗИУМУ, 204.
• Belli, O., Çakmaklı, Ö. D. ve Gültekin, T. (2012). Urartu uygarlığında spor. İçinde İ. Yıldıran ve T. Gültekin (Eds.), Anadolu uygarlıklarında spor (s. 54-69). Ankara: Spor Yayınevi ve Kitapevi.
• Belli, O. (2007) Tarih Boyunca Van. İstanbul: Promat Basım Yayın.
• Çavuşoğlu, R. (2014). Urartu Kemerler. İstanbul: Rezan Has Müzesi.
• Çilingiroğlu, A. (1997). Urartu Krallığı Tarihi ve Sanatı. İzmir: Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı Yayınları.
• Demirtaş, Ö., & İmamoğlu, G. (2018). Antik Mısır'da Cimnastik, Dans, Top Oyunları Görsellerinin Yorumlanması. Journal of International Social Research, 11(59).
• Erdemli, A. (1999). Kültür Birliği Olarak Avrupa ve Spor. Spor Bilimleri Dergisi, 10(2), 3-15
• Ergürer, H. (2010). Urartu kemerleri üzerindeki insan tasvirleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 243-264.
• Gögtaş, N., ve İgit, İ. (2019). Ahlat müzesinde bulunan Urartu dönemi madeni takılar. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 535-552.
• Gökçe, B., Işık, K., Değirmencioğlu, H. (2013). The Mechanics of Ancient Egyptian Chariots. In A. J. Veldmeijer & S. Ikram (Eds.), Chasing Chariots: Proceedings of the First International Chariot Conference (pp. 107-129). Oxbow Books.
• Işıkoğlu, N. (2005). Eğitimde nitel araştırma, Eğitim Araştırmaları Dergisi, 20, 158-165.
• İlter, İ. G. İ. T., & GÖGTAŞ, N. (2018). Ahlat Müzesi’nde Bulunan Urartu Dönemi’ne Ait Üç Bronz Kemer. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 988-999.
• İmamoğlu, G., & Koca, F. (2018). Eski Çağ Mısırda Boks, Güreş ve Eskrim ile İlgili Figürler Üzerine Yorumlar. Journal of International Social Research, 11(59).
• Karauğuz, G. (2004). Hititlerde at: Seyis Kikkuli’nin kitabı. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Koca, F., İmamoğlu, G., & İmamoğlu, O. (2018). Antik Mısırda Avcılık, Binicilik, Okçuluk ve Görsellerin Yorumlamalari. Journal of International Social Research, 11(59).
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2023). Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. https://kvmgm.ktb.gov.tr/
• Maalej, M., & Zghal, F. (2020). Sport and Physical Education in Ancient Georgia. Current Issues of Medicine and Management, (1(19)), 1-10.
• Sevin, V., & Özfırat, A. (2001). Hakkari Stelleri: Doğu Anadolu'da Savaşçı Çobanlar İlk Not. Belleten, 65(243), 501-518.
• Sevin, V. (2011). Urartu Sanatı. Arkeo Atlas Dergisi: 466-467
• Şimşek, H. (2009). Eğitim tarihi araştırmalarında yöntem sorunu. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42 (1), 33-51.
• Sipahi, İ. T. (2019). Hititlerde Dans-Müzik ve Günümüze Yansımaları. Ankara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 1(1), 71-97.
• Stojiljković, N., Ignjatović, A., Savić, Z., Marković, Z., & Milanović, S. (2013). History Of Resistance Training. Activities in Physical Education and Sport, 3(1), 135-138.
• Tekin, A., & Tekin, G. (2014). Antik Yunan Dönemi: Spor ve Antik Olimpiyat Oyunları. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 121-140.
• Tomay, B., & Değirmencioğlu, H. (2017). Antik Çağda Anadolu'da Spor Turizmi. Yalvaç Akademi Dergisi, 2(2), 9-21.
• Ünal, A. (2003). Hititler Devrinde Anadolu II. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Yılmaz Aynur. A (2018). Antik Yunanda Spor ve Spor Eğitiminin Gelişimi. ulakbilge, 6 (28), s.1227-1246