Futbolcuların Yaşam Becerileri Ve Psikolojik İhtiyaçlar Durumunun İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 180 - 195, 31.12.2024

Dilara Kubal , Soner Çankaya

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı futbolcuların yaşam becerileri ve psikolojik ihtiyaçlar durumunun incelenmesidir. Materyal&Metot: Araştırmanın evrenini futbolcular oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklem grubunu ise Samsun ve Ordu illerinde aktif olarak futbol oynayan 18 yaş üstü 324 erkek futbolcu oluşturmaktadır. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde normallik varsayımı Kolmogorov-Smirnov veya Shapiro-Wilk testi ile incelenmiştir. Çalışmada, ölçek alt boyut toplam puanlarının aile spor geçmişi durumuna göre farklılık gösterip göstermediği Student T Testi; yaş, sporcu yaşı, eğitim durumu, gelir durumu, mevki durumlarına göre farklılık gösterip göstermediği ise Tek Yönlü Varyans Analizi ve Tukey Çoklu Karşılaştırma Testi ile belirlenmiştir. Bulgular: Sporun yaşam becerilerine etkisi ve psikolojik ihtiyaçlar durumu ölçek puanlarında mevki, gelir durumu ve yaşam becerileri ölçeğinde yaş değişkeninde anlamlı farklılığa rastlanmamıştır. Eğitim durumu değişkenine göre psikolojik ihtiyaçlar durumu ölçeği alt boyutlarında, aile spor geçmişi değişkeninde yaşam becerileri ölçeği alt boyutlarında ve psikolojik ihtiyaçlar durumu ölçeği yeterlilik memnuniyeti alt boyutunda, spor yılı değişkenine göre yaşam becerileri ölçeği alt boyutlarında ve psikolojik ihtiyaçlar durumu ölçeğinde yer alan özerklik memnuniyetsizliği alt boyutunda, yaş değişkenine göre psikolojik ihtiyaçlar durumu ölçeği maddelerinden özerklik memnuniyeti alt boyutunda anlamlı farklılığa rastlanmıştır. Sonuç: Sonuç olarak üniversite mezunu olan futbolcuların lise mezunu olan futbolculara göre sosyal, duygusal ve zaman yönetimi becerilerinin lise mezunu futbolculara göre daha yüksek olduğu, aile spor geçmişine sahip futbolcuların aile spor geçmişi olmayan futbolculara göre iletişim becerileri, amaç belirleme becerileri ve yeterlilik memnuniyetlerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. 5-6 spor yılına sahip futbolcuların duygusal becerilerinin, amaç belirleme becerilerinin, özerklik memnuniyetsizliği durumlarının diğer spor yıllarına sahip futbolculara göre daha yüksek olduğu görülmüştür. 22 yaş üstü futbolcuların özerklik memnuniyeti 18-21 yaş aralığındaki sporculara göre daha yüksek çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Futbolcu, yaşam becerileri, psikolojik ihtiyaçlar

Kaynakça

• Acun, A. (2018). Sporcu ve sedanter üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluş ve temel psikolojik ihtiyaçlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Gaziantep.
• Açak, M. ve Düz, S. (2018). Sporun yaşam becerilerine etkisi ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. I İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (9),1-13.
• Bhavsar, N., Bartholomew, K.J., Quested, E., Gucciardi, D.F., Thøgersen-Ntoumani, C., Reeve, J., Ntoumanis, N. (2020). Measuring psychological need states in sport: theoretical considerations and a new measure. Psychology of Sport and Exercise, 47, 101617.
• Bülbül, A. ve Akyol, G. (2020). Sporda Psikolojik İhtiyaçlar Durum Ölçeği (SPİDÖ): Türkçe Uyarlaması, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 31(4), 163-173.
• Cronin, L.D., & Allen, J. (2017). Development and initial validation of the Life Skills Scale for Sport. Psychology of Sport and Exercise, (28), 105-119.
• Çimen, E. ve Akıncı A.Y. (2021). Beden eğitimi öğretmenlerinin yaşam beceri düzeylerinin bazı değişkenler açısından ı̇ncelenmesi (Akdeniz Bölgesi Örneği). Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 4 (3),359-370.
• Dorsch, T. E., Smith, A. L., Wilson, S. R., McDonough, M. H. (2015). Parent goals and verbal sideline behavior in organized youth sport. Sport, Exercise, and Performance Psychology, 4(1), 19-35.
• Düz, S., ve Açak, M. (2018). Sporun yaşam becerilerine etkisi ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(9), 74-86.
• Ekici, S., Çolakoğlu, T., & Bayraktar, A. (2011). Dağcılık sporuyla uğraşan bireylerin bu spora yönelme nedenleri üzerine bir araştırma. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(2).
• Gezer, H. (2018). Bireysel ve takım sporları ile uğraşan üniversite öğrencilerinin temel psikolojik ihtiyaçlarının belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Spor Yönetimi Anabilim Dalı, Erzurum.
• Göksun, D.O. ve Kurt, A.A. (2017). Öğretmen adaylarının 21.yüzyıl öğrenen becerileri kullanımları ve 21.yüzyıl öğreten becerileri kullanımları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim Dergisi, 42 (190),107-130.
• Güler, Ş. (2022). Egzersiz liderlerinin özliderlik algıları ile egzersiz katılımcılarının temel psikolojik ihtiyaçları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gürer, B., Kılınç, Z. (2019). Doğa sporları yapanların temel psikolojik ihtiyaçlarının zihinsel dayanıklılığa etkisi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 222-233.
• Karataş, E. Ö., Savaş, B. Ç., ve Karataş, Ö. (2021). Beden eğitimi, spor ve oyunun sosyalleşme üzerine etkisi. Kafkas Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, (1), 1-16.
• Kardağ, A. (2019). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinde yaşam becerileri ve sosyal bütünleşme ilişkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Manisa: Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kaşka, F. (2022). Fitness egzersizi yapan bireylerde temel psikolojik ihtiyaçlar ve egzersiz bağımlılığı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi Anabilim Dalı, Aydın.
• Miçooğulları, B.O., Ekmekçi, R., Dağaşan, Y. (2020). Üniversite sporcu öğrencilerinde kendine güven hedef belirleme ve kararlılık. Journal of Physical Education & Sports Science/Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 133-144.
• Özsarı A, Kara Ş.N., ve Kara, M. (2022). Çeşitli spor branşlarının yaşam becerilerine etkisinin ı̇ncelenmesi. 7. Uluslararası Akademik Araştırmalar Kongresi, 07-09 Ekim 2023, Trabzon.
• Salar, B., Hekim, M. ve Tokgöz, M. (2012). 15-18 yaş grubu takım ve ferdi spor yapan bireylerin duygusal durumlarının karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 4(6):123-135.
• Savaş, E. R. E. L. (2021). Badminton ve yaşam becerileri üzerine etkisi. Anatolia Sport Research, 2(1), 16-29.
• Taşçı, M. (2020). Ortaöğretimde sportif faaliyetlere katılımın bireyin yaşam becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Tiryaki, K., Pehlivan, M. & Kaya, H. B. (2020). Koronavirüs (Covid-19) tedbirleri kapsamında evde kalan spor bilimleri fakültesi öğrencilerin temel psikolojik ihtiyaçlarının belirlenmesi:Düzce Üniversitesi örneği. Spor Eğitim Dergisi, 4 (3), 43-53.
• Türk, A. (2015). Sporun gençlerin yaşam becerileri kazanmasına ve geliştirmesine yönelik etkisi: 3 x 3 basketbol turnuvası örneği, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehı̇r Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Türkel, Ç. (2010). İlköğretim öğrencilerinin sportif faaliyete katılım düzeyi ile sosyal uyum ve iletişim beceri düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• URL-1: UNESCO, (2009). Out-of-school-youths: Basic literacy and life skills development. URL: https://uil.unesco.org/case-study/effective-practices-database-litbase-0/out-school-youths-basicliteracy-and-life-skills Erişim Tarihi: 10.12.2023
• URL-2: World Health Organization (WHO), (1996). Life skills education planning for research. URL: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/338491/MNH-PSF-96.2.Rev.1 eng.pdf Erişim Tarihi: 10.12.2023
• Ünver, Ş., Yılmaz, M., Atan, T., Çankaya, S., & Savucu, Y. (2022). Sporda psikolojik ihtiyaçlar durumu ölçeği (SPİDÖ): Türkçe uyarlaması, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi.13 (1): 75-88.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Güncellenmiş 12. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.