ÂYET VE HADİSLERE GÖRE AHLÂK DİN İLİŞKİSİ

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 1, 35 - 53, 30.06.2017

Erdoğan Köycü

Öz

ÖZ

Bu çalışmada Ahlâk ve Din kavramlarının ilişkisini âyetler ve hadisler muvâcehesinde
ele aldık.

Âyetlerde geçen emr-i bi’l-ma’rûf nehy-i ani’l-münker kavramının asıl gayesinin ferdin
ve toplumun güzel ahlâkını oluşturmada büyük rolünün olduğunu ve Peygamberimizin
(s.a.s.), güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildiğini, ahlâkının Kur’ân olduğunu,
Kur’ân’da emredilenleri yapıp nehiy edilenlerden de kaçtığını, hayatının bütün safhalarına
bakıldığında numûnelerinin görülebileceğini vurguladık.

İyi ve kötü ahlâk sâhibi kimselerin ve toplumların yükseliş ve çöküşlerine dair
âyetlerden bazı örnekler sunduk. Bu kıssalardan ibret alan fert ve toplumların ise huzur
ve güvenin hâkim olacağı bir toplumu ve dünyayı meydana getirebilecekleri sonucu
çıkardık.

Âyetlerde Peygamberimizin güzel ahlâk üzere olduğu Allah’a inanan, Ahiret gününe
kavuşmayı isteyenler ve Allah’ı çokça zikredenler için usve-i hasene olduğunu dolayısıyla
hem bir müslüman hem İslâm Toplumu hem de dünya için numûne-i imtisâl yaşamı ile
rol model olduğunu misallerle zikrettik.

Ayrıca çalışmamızda Ahlâk ve Değerlerin Dinle ilişkisi ve günümüz insanının din ve
ahlâk ilişkisini ele alan Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yapılan anket sonuçlarına da
yer verdik.

Anahtar Kelimeler

Din, Ahlâk, Değer, Din ve Ahlâk İlişkisi, Ahlâk ve Değerler Eğitimi Algısı

Kaynakça

• Kur’ân-ı Kerîm.
• Ağırakça, Ahmet, Dünyanın İlk Anayasası Medine Vesikası, Derin Tarih Kültür Yay., Strateji Matbaası, İstanbul, 2016.
• Ahmed b. Hanbel, Müsned, Çağrı Yay., İstanbul,1413/1992.
• Ahmed b. Hanbel, Kitabu’z-Zuhd’ü, (Terc. Mehmet Emin İhsanoğlu), I- II, İz Yay., İstanbul,1993.
• Alaaddin Ali el-Muttakî b. Husâmuddin el-Hindi, Kenzu’l-Ummâl fî Suneni’l-Akvâl ve’l-Ef’âl, I-XVIII, 5. Baskı, Müessesetu’r-Risâle, Beyrut, 1405/1985.
• Bayraktar Mehmet Faruk, Son Dönem Osmanlı Ahlâk Terbiyecileri ve Ahlâk Terbiyesi Tartışmalı İlmi Toplantı Bildirileri Açış Konuşması, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2015. s. 12. Avcı, Necati, Abdullah b. el-Muka â Hayatı ve Eserleri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı:5, s. 456.
• El-Buhârî, Muhammed b. İsmâil, Edebu’l-Müfred, (Terc. Müslüman’ın Edeb ve Ahlâkı Râuf Pehlivan Motif Yay., İstanbul,2012.
• Çağırıcı, Mustafa, “Ahlak mad.”, DİA, Güzel Sanatlar Matbaası, İstanbul, 1989. c. II, s. 1. Çakan, İsmail Lütfi, Hadislerle Gerçekler, Erkam Yay., İstanbul, 1411/1990.
• Ebû Dâvud, Sünen, Çağrı Yay., İstanbul,1413/1992.
• İbn Manzur, Lisânu’l-Arab, Dâru Sâdır, Beyrut, trz.
• İslâm ve Toplum ( İlmihâl II ), DİB Yay., Ankara, 2006.
• Karaman, Hayrettin v.dğr., Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, I-V, Ankara, 2003.
• Karlığa, Bekir, “İbn Fâtik mad.”, DİA, Güzel Sanatlar Matbaası, İstanbul,1999. c. XIX, s. 482.
• Kaymakcan, Recep; Meydan Hasan, Ahlâk Değerler ve Eğitimi,2. Baskı, Dem Yay., İstanbul, 2016.
• Köycü, Erdoğan, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Eğitimi Bölümü Öğrencilerinde Ahlâk ve Değerler Eğitimi Algısı, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık, Ankara, 2016, c. 1. s. 714.
• Köycü, Erdoğan, Hz. Peygamberin (s.a.s.) Vası arı, Bartın Üniversitesi İslâmi İlimler Fakültesi Dergisi c.1,sayı:1 s. 105-117.
• Macmillian Contemporary Dictionary, Abc Kitabevi, İstanbul,1988.
• Mâlik b. Enes, el-Muvatta’, Çağrı Yay., İstanbul,1413/1992.
• el-Mizzî, Cemâluddin Ebû’l-Haccâc Abdurrahmân b. Yûsuf Tehzîbu’l-Kemâl fî Esmâi’r-Ricâl, (tah. Beşşâr Avvâd Ma’rûf), Müessesetu’r-Risâle, Beyrut,1983-1992.
• Müslim, el-Câmiu’s-Sahîh, Çağrı Yay., İstanbul,1413/1992.
• Özön, Mustafa Nihat, Küçük Osmanlıca Türkçe Sözlük, ahlâk maddesi 3. Basım İnkılap ve Aka Yay., İstanbul, 1983.
• Redhouse, English Turkish Dictionary, Thiteenth Edition, İstanbul, 1986.
• Saruhan, Müfit Selim (Editör), İslâm Ahlâk Esasları ve Felsefesi, Grafiker Yay., Ankara, 2013.
• Seyyid Kutub, Tefhîmu’l-Kur’ân, (Kur’ân’ın Anlamı ve Tefsiri),(Terc. Kayani, Muhammed Han v.dğr.) İnsan Yay., İstanbul, 1987.
• es-Suyûtî, Celâluddîn b. Ebu Bekir el-Câmiu’s-Sağîr fî Ehâdisi’l-Beşîri’n-Nezîr, I-II, Dâru’l- Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 1410/1990.
• et-Tirmizî, Muhammed b. Îsâ Sünen, Zühd,52, (Tah. Kemâl Yûsuf el-Hût), Dâru’l-Fikr, Beyrut,1408/1988.
• Türkiye’de Dînî Hayat Araştırması, DİB Yay., Ankara, 2014.
• Ünal, İsmail Hakkı, 40 Hadis 40 Yorum, DİB Yay., Ankara, 2012.
• Watt, M. Motgomery, Hz.Muhammed Mekke’de, (Çev. Rami Ayas, Azmi Yüksel,) AÜİF Yay., Ankara, 1986.
• Zeynuddin Ahmed b. Ahmed b. Abdullatif ez-Zebidî, Sahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercemesi, (Terc. Babanzâde Ahmed Nâim, Kâmil Mirâs, 6. Baskı, Emel Matbaacılık, Ankara,1980.