TÜRKİYE’DE ENFLASYON VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ: 1994-2014 YIILARI ARASI BİR İNCELEME

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 3, 1 - 20, 30.09.2017

E.yasemin Bozdağlıoğlu Müge Yılmaz

Öz

Döviz kurlarında meydana gelecek değişim,
ülkeler arasında mal, hizmet ve sermaye akımları yanında, büyüme ve enflasyon
gibi değişkenler üzerinde de etkiler yaratmaktadır. Günümüzde dış ticaret
üzerindeki kısıtlamaların giderek ortadan kalkması, izlenecek döviz kuru sistem
ve politikalarını iç ve dış dengenin sağlanmasının yanında, dış rekabet gücünün
korunması açısından stratejik bir ekonomi politikası aracı haline
getirmektedir.

         Bu çalışmada,
döviz kuru ile enflasyon arasındaki ilişki, 1994–2014 yılları arası dönem
için VAR (Vektör Otoregresif) yöntemi ile test edilmiştir. Sonuç olarak,
nominal döviz kurundaki artışlardan enflasyonun etkilendiği belirlenmiştir.
Ayrıca enflasyon değişkenindeki şokların nominal kura olan etkisinin neredeyse
bulunmadığı çalışmadan çıkan bir diğer önemli sonuçtur. Buna göre, Türkiye’de
enflasyonun önlenmesinde, döviz arzını arttırıcı politikaların desteklenmesi
gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

: Enflasyon, Döviz kuru

Kaynakça

• Acar, F. (2013). “Türkiye Ekonomisine Genel Bakış (2001 - 2013)”. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 1(2): 15-32.
• Alacahan, N. D. (2011). Enflasyon hedeflemesi uygulayan ülkelerde enflasyon döviz kuru ilişkisi ve Türkiye uygulaması. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arat, K (2003). Türkiye’de Optimum Döviz Kuru Rejimi Seçimi ve Döviz Kurlarından Fiyatlara Geçiş Etkisinin İncelenmesi, Uzmanlık Yeterlik Tezi, TCMB Yayınları: Ankara.
• Ay, A. (2007). Türkiye’de Dış Ticaret ve Kur Politikaları Uygulamaları (1. Baskı), Çizgi Kitabevi: Konya.
• Ayvaz, Güven, H.T. ve Uysal, D. (2013). “Türkiye’de Döviz Kurlarındaki Değişme İle Enflasyon Arasındaki İlişki (1983-2012)”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Yıl: 5 - Sayı 9.
• Bal, O. (2012). “Döviz Kuru, Mevduat Faiz Oranı, Enflasyon ve Devlet İç Borçlanma Senetleri İlişkisi (1994–2008)”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 31.
• Çınar, G., Hushmat, A. ve Uzmay, A. (2015). “Does speculation matters for wheat price shocks?”. Theoretical Economics Letters. 5 (04), 522.
• Ermişoğlu, E. (2011). Enflasyon hedeflemesi rejiminin Türkiye’deki başarısının değerlendirilmesi, Uzmanlık yeterlilik tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Piyasalar Genel Müdürlüğü: Ankara.
• Gül E. ve Ekinci, A. (2006). “Türkiye’de Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1984-2003”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16.
• İnandım, Ş. (2005). Kısa vadeli sermaye hareketleriyle reel döviz kuru etkileşimi: Türkiye örneği. Uzmanlık Tezi, TCMB: Ankara.
• Kholdy, S. ve Sohrabian, A. (1990). “Exchange Rates and Prices: Evidence from Granger Causality Test”, Journal of Post Keynesian Economics, 13: 71–78.
• Leigh, D. ve Rossi, M. (2002). Exchange rate pass- through in Turkey, IMF working paper,Temmuz 2016,
• https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2002/wp02204.pdf. (Erişim Tarihi: 02.07.2016).
• Mc Carthy, J. (1999). Pass-Through of Exchange Rates and Import Prices to Domestic lnflation in Some Industrialized Economics, BIS Working Papers, No: 79.
• Mihaljek D. ve Klau M. (2001). A Note on the Pass-Through from Exchange Rate and Foreign Price Changes to Inflation in Selected Emerging Market Economies, No. 8, In: BIS Papers.
• Parasız, İ. (2001). Enflasyon Kriz ve Ayarlamalar. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
• Rana, P. B ve Dowling, J. Jr. (1985). “Inflationary Effect of Small Continuous Changes in Effective Exchange Rate:Nine Asian LDCs”, Review of Economics and Statistics, 67: 496-500.
• Rittenberg, L. (1993). “Exchange Rate Policy and Price Level Changes: Causality Test for Turkey in the Post Liberalization Period”, The Journal of Development Studies, 29: 245–259.
• TCMB, (2001). www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/8297d79e-819f-450e.../YR2001.pdf?, (/Erişim Tarihi: 15.09.2016).
• TCMB, (2002), www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/8f77ec1b-a2a1-4bc4.../YR2002.pdf?, (Erişim Tarihi: 15.09.2016).
• TCMB, (2008). www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/edd4b6f8-14e2.../enf-ocak2008.pdf?, (Erişim Tarihi: 15.09.2016).
• TCMB, (2015). Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS).
• TÜİK, (2015). www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1014, (Erişim tarihi: 19.07.2016).
• Telatar, F. ve Telatar, E. (2003). “The Relationship Between Inflation and Different Sources of Inflation Uncertainty in Turkey”, Applied Economic Letters, 10(7).
• Terzi, H. ve Zengin, H. (1996). “Türkiye’de Kur Ve Enflasyon Arasında Nedensellik İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”, MÜ İstatistik ve Ekonometri Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 1: 3–25.
• Uğurlu, E. (2006). Reel döviz kuru ve ekonomik büyüme: Türkiye. Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Uzun, S. (2010). Türkiye’de doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının belirleyicileri: AB’ye üyelik sürecinin etkisi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
• Yanar, R. (2008). “Gelişmekte Olan Ülkelerde Döviz Kuru Rejim Tercihinin Makro Ekonomik Performans Üzerine Etkileri”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,.7 (2), 255– 270.
• Yılancı, V. ve Özcan, B. (2010). “Yapısal Kırılmalar Altında Türkiye İçin Savunma Harcamaları ile GSMH Arasındaki İlişkinin Analizi”. C.Ü. İktisadi İdari Bilimler Dergisi., 11 (1), 21-33.
• Yılmazer, M. (2010). “Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Deneme”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,. 8 (1), 241–260.