Tirana Direnmek: Salisburyli John ve Thomas Aquinas Karşılaştırılması

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 281 - 294, 25.10.2020

Kamil Can

Öz

Antik Yunandan günümüze kadar siyasal sistemler sınıflandırılmıştır. Platon ve öğrencisi Aristoteles günümüzde bu sınıflandırmanın kaynaklığını eden bir çizelgeyi ortaya koymuşlardır. Aristoteles yönetimi elinde bulunduran kişi ya da kişilere göre bir sınıflandırma yaparak bu yönetim şekillerinin iyi ve kötü olarak ikiye ayırmıştır. Sınıflandırılan bu siyasal sistemler arasında monarşik bir yönetim olarak tiranlık, krallığın yozlaşmış ve zorba bir yönetim şekli olarak kabul edilmiştir. Tiranlık sisteminin yöneticisi olan tiranlar ortak iyiliği hiçe sayarak kendi çıkarları için çalışmış ve halkının nefretini kazanmışlardır. Toplumsal bir eylemin gerekliliği tartışılarak, tiranların sonunun ne olduğuna dair tartışmalar yapılmış ve pek çok eser verilmiştir.

Bu çalışmada tirana direnme konusunda orta çağda önemli eserler veren Salisburyli John ve Thomas Aquinas’ın düşüncelerinin karşılaştırılması yapılarak tiranlık rejimine karşı düşünceleri ile zorba ve zalim bir şekilde yöneten tiranların sonunun nasıl olacağı incelenmektedir. Salisburyli John ve Thomas Aquinas bir bütün olarak konuyu ele almamış olmalarına karşın eserlerinde tiranlığı ve tiranların sonlarına üzerine değerlendirmelerde bulunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Salisburyli John, Thomas Aquinas, Tiranlık, Tirana Direnmek

Kaynakça

• Abadan, Y. (1959). Devlet Felsefesi: Seçilmiş Okuma Parçalar. Ankara: Ajans Türk Matbaası
• Ağaoğulları, M. A. & Köker, L. (2006). İmparatorluktan Tanrı Devletine. Ankara: İmge Kitabevi
• Aristoteles (2000). Politika.( Çeviren: Mete Tunçay).İstanbul: Remzi Kitabevi
• Aşukin, N.S.,Butırskiy, N.P & Veber, A.İ. (1979). Politika Sözlüğü. (Çeviren: Mazlum Beyhan). İstanbul: Sosyal Yayınlar
• Aquinas, T. (1949). De regno ad regem Cypri (ON KINGSHIP TO THE KING OF CYPRUS) (Çeviren: Joseph Kenny). Toronto: The Pontifical Institute of Mediaeval Studies https://dhspriory.org/thomas/DeRegno.htm#1
• Aquinum’lu Thomas (2018). Batı’da Siyasal Düşünceler Tarihi Seçilmiş Yazılar Eskiçağ ve Orta Çağlar, (Der. Mete Tunçay) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayıncılık, 397-422
• Çevik, C. (2016). “Aquinas’ın De Regno’sunda ‘Tiran’ ve ‘Tiranlık’ Anlayışı”, Arkhe-Logos, S.1, 133-143
• Delacampagne, C. (2003). Filozof ve Tiran.(Çeviren: İnci Malak Uysal). Ankara: Epos Yayınları
• Dyson, R. W. (2002). Aquinas: Political Writing. Cambridge University Press
• Ebenstein, W. (1996) Siyasi Felsefenin Büyük Düşünürleri, (çev.İsmet Özel) İstanbul: Şule Yayıncılık
• Göze, A. (2000). Siyasal Düşünceler ve Yönetimler. İstanbul: Beta Basım Yayım
• Güngör, C. (2005) Policraticus ve Salisburyli John’un Siyaset Kuramı. Ankara: Barış Kitap
• Kaya, M. A.(2016). Eski Yunan Arkaik Çağının Karizmatik Liderleri Tiranlar. TürkBilim Dergisi, 20, 23-39.
• Mansel, A. M. (2014). Ege ve Yunan Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu
• Russell, B. (1972). Batı Felsefesi Tarihi 2 (Ortaçağ). (Çeviren Muammer Sencer). Ankara: Bilgi Yayınevi
• Sabine, G. (1965) Siyasal Düşünceler Tarihi I. Eskiçağ-Ortaçağ. (çev. Harun Rızatepe) Ankara: Sevinç Matbaası
• Salisbury, J (1990) [1159]. Policraticus, sive de nugis curialium et de vestigiis philosophorum [Policraticus: Of the frivolities of courtiers and the footprints of philosophers]. Nederman, Cary J (ed.). Cambridge University Press. https://archive.org/details/JohnOfSalisburyPolicraticusJohnOfSalisbury/page/n5/mode/2up
• Salisburyli, J. (2018). Devlet Adamı’nın Kitabından Seçme Parçalar. Batı’da Siyasal Düşünceler Tarihi Seçilmiş Yazılar Eskiçağ ve Orta Çağlar. (Der. Mete Tunçay). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayıncılık, 397-422
• Şenel, A. (1995) Siyasal Düşünceler Tarihi, Tarihöncesinde İlkçağda Ortaçağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünüş Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları
• Taylor, Q. (2006) John of Salisbury, the Policraticus, and Political Thought. HUMANITAS, Volume XIX, Nos. 1 and 2, 133-157