YAPAY ZEKÂNIN DEMOKRASİYE ETKİLERİ: FIRSATLAR VE TEHDİTLER

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 2, 629 - 660, 29.10.2025

Mert Mahir Göz

Öz

Yapay zekâ (YZ) teknolojisinin hızla gelişmesi, toplumsal yaşamın pek çok noktasında değişimlerin yaşanmasına neden olmaktadır. Seçim sistemleri, oy verme davranışları, seçim güvenliği gibi konularda da etkisini göstermeye başlayan YZ teknolojisi, demokrasi ile çok katmanlı bir etkileşime girmiştir. Bu bağlamda demokrasi kavramı üzerinde bir yandan dönüştürücü fırsatlar sunan YZ teknolojisi diğer yandan demokrasi adına ciddi tehlikeler barındırmaktadır. Siyasal seçimleri daha denetlenebilir hale getirme, kamusal hizmetlerin etkinliğini artırma, seçmen katılımını kolaylaştırma ve karar alma süreçlerini veri temelli hale getirme gibi demokratik katkılarının yanında özellikle etik dışı ve denetimsiz kullanımı nedeniyle dezenformasyon ve manipülasyon, gözetim toplumuna dönüşüm, algoritmik ayrımcılık ve demokratik hesap verebilirliğin zayıflaması gibi riskler de arz eden YZ teknolojisi, demokrasiye kalıcı hasarlar verebilecek bir potansiyele haizdir. Bu itibarla çalışmada, YZ teknolojisinin demokrasi kavramı üzerindeki bu ikili etkisi, hem teorik bir çerçeveyle hem de güncel örnekler ışığında ele alınmıştır. Çalışma; seçim güvenliği, ifade özgürlüğü ve kamusal alanın YZ ile yeniden şekillenmesi gibi konulara odaklanarak, demokrasinin temel ilkelerinin, içinde bulunduğumuz yeni teknolojik bağlamda nasıl korunabileceğine yönelik çözüm önerileri sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi , Dijitalleşme , Siyaset , Yapay Zekâ.

THE IMPACT OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE ON DEMOCRACY: OPPORTUNITIES AND THREATS

Öz

The rapid advancement of artificial intelligence (AI) technologies has led to significant transformations in various aspects of social life. AI has begun to exert its influence in areas such as electoral systems, voting behavior, and election security, establishing a complex and multilayered interaction with the concept of democracy. In this context, while AI technologies offer transformative opportunities for democracy, they also pose serious threats to its core principles. On the one hand, AI contributes to democratic processes by enhancing the transparency of political elections, increasing the efficiency of public services, facilitating voter participation, and enabling data-driven decision-making. On the other hand, its unethical and unregulated use presents substantial risks, including disinformation and manipulation, the emergence of surveillance societies, algorithmic discrimination, and the weakening of democratic accountability. Accordingly, this study examines the dual impact of AI technologies on the concept of democracy through both a theoretical framework and contemporary case studies. Focusing on themes such as election security, freedom of expression, and the reshaping of the public sphere through AI, the study offers policy recommendations aimed at safeguarding the fundamental principles of democracy within the evolving technological landscape.

Anahtar Kelimeler

Democracy , Digitalization , Politics , Artificial Intelligence

Kaynakça

• Acemoğlu, D. (2024). Yapay zekâyı yeniden tasarlamak: Otomasyon çağında iş, demokrasi ve adalet (H. Dölkeleş, çev.). Ankara: Efil Yayınevi.
• Adam, M., & Hocquard, C. (2023, 19 Eylül). Artificial intelligence, democracy and elections. EP Think Tank. Avrupa Parlamentosu Araştırma Servisi. https://epthinktank.eu/2023/09/19/artificial-intelligence-democracy-and-elections/
• Aksoy, İ. U. (2024). Yapay zekâ ve demokrasi. In Yapay zekâ, toplum ve kültür (ss. 561–576). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Battista, D. (2024). Political communication in the age of artificial intelligence: An overview of deepfakes and their implications. Society Register, 8(2), 7-24. https://doi.org/10.14746/sr.2024.8.2.01
• Berg, S., & Hofmann, J. (2021). Digital democracy. Internet Policy Review, 10(4). https://doi.org/10.14763/2021.4.1612
• Bermeo, N. (2016). On Democratic Backsliding. Journal of Democracy 27(1), 5-19. https://dx.doi.org/10.1353/jod.2016.0012