GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE DIŞ BORÇLARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ANALİZİ: YENİ NESİL PANEL BİRİM KÖK TESTLERİNDEN KANITLAR

Yıl 2021, , 155 - 163, 31.12.2021

Sefa Özbek

https://doi.org/10.54860/beyder.976463

Öz

Ticari serbestleşme hareketliliğinin başladığı 1980’li yıllardan günümüze kadar geçen sürede küreselleşmenin ağırlığı artmıştır. Ticari serbestleşmenin yanında, artan finansallaşma ile ülke ekonomilerinin dış borç göstergeleri çok daha önemli hale gelmiştir. Bazı gelişmekte olan ülkelerde yüksek dış borç, yüksek cari açık, iç ve dış siyasi risklerin varlığı hem ekonomik hem de sosyal sorunlara neden olmaktadır. 2013 yılının Ağustos ayında Brezilya, Endonezya, Hindistan, Güney Afrika ve Türkiye’nin yer aldığı ülke grubu söz edilen olumsuz durumların varlığı sebebiyle Morgan Stanley tarafından kırılgan beşli ülkeler olarak adlandırılmıştır. Bu çalışmada seçilmiş gelişmekte olan ülkelerde (Brezilya, Endonezya, Hindistan, Güney Afrika, Türkiye) dış borçların sürdürülebilirliği araştırılmaktadır. Bu amaçla söz konusu ülke grubuna ait 1994-2019 dönemi yıllık dış borç servislerinin GSMH içerisindeki payı ve dış borç servislerinin ihracat gelirleri içerisindeki payı değişkenleri kullanılmaktadır. Ampirik yöntem olarak, Reese ve Westerlund (2016) tarafından geliştirilen PANICCA panel birim kök testi ve yapısal kırılmaları dikkate alan Panel Fourier LM (Nazlıoğlu ve Karul, 2017) birim kök testi uygulanmaktadır. Ampirik bulgular, yapısal kırılmaların dikkate alınıp alınmamasına bağlı olarak farklılıklar olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Dış Borç, Cari Açık, Yapısal Kırılmalar, Panel Birim Kök

ANALYSIS OF EXTERNAL DEBT SUSTAINABILITY IN DEVELOPING COUNTRIES: EVIDENCE FROM NEW GENERATION PANEL UNIT ROOT TESTS

Öz

The weight of globalization has increased since the 1980s, when the mobility of commercial liberalization began, to the present day. In addition to commercial liberalization, with increased financialization, external debt indicators of the country's economies have become much more important. In some developing countries, high external debt, high current account deficit, and the presence of domestic and foreign political risks cause both economic and social problems. In August 2013, the country group that includes Brazil, Indonesia, India, South Africa and Turkey was named as fragile five countries by Morgan Stanley due to the existence of the aforementioned negative situations. In this study, the sustainability of external debt in selected developing countries (Brazil, Indonesia, India, South Africa, Turkey) is investigated. For this purpose, the share of annual external debt services in GNP and the share of external debt services in export revenues for the period 1994-2019 of the mentioned country group are used. As an empirical method, PANICCA panel unit root test developed by Reese and Westerlund (2016) and panel Fourier LM (Nazlioglu and Karul, 2017) unit root test taking into account structural breakages are applied. Empirical findings differ depending on whether structural breaks are taken into account or not.

Anahtar Kelimeler

External Debt, Current Account Deficit, Structual Breaks, Panel Unit Root

Kaynakça

• Afonso, A., Leão, E.R., Tiny, D. & Bhimjee, D. C. P. (2017). Fiscal sustainability analysis: the case of palop economies. Lisbon School of Economics and Management, Working Papers, 1-9.
• Ağır, H., Özbek, S. & Türkmen, S. (2020). Finansal kuznets eğrisi yaklaşımı çerçevesinde finansallaşma ve gelir eşitsizliği ilişkisi: E7 ülkeleri üzerine ekonometrik bir tahmin. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 15(2), 71-84.
• Ağıralioğlu, S. & Demirci, S. (2021). FED’in para politikalarının kırılgan beşli ülkeleri üzerinde yayılma etkileri: panel var yaklaşımı ile modelleme. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(24), 1-15.
• Akel, V. (2015). Kırılgan beşli ülkelerinin hisse senedi piyasaları arasındaki eşbütünleşme analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(24), 75-96.
• Altunöz, U. (2014). Cari açık sorununun temel nedenleri ve sürdürülebilirliği: Türkiye örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 115-132.
• Breusch, T. S. & Pagan, A. R. (1980). The lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Caporale, G. M. (1995). Bubble finance and debt sustainability: a test of the government's ıntertemporal budget constraint. Applied Economics, 27(12), 1135-1143.
• Ceylan, R. & Çevis, İ. (2012). Enflasyon hedeflemesi rejimi öncesi ve sonrasında Türkiye’de cari açıkların sürdürülebilirliği. Social Sciences, 7(4), 259-276.
• Ceylan, R., Uz, İ. & Çeviş, İ. (2018). Kırılgan beşlide cari açıkların sürdürülebilirliği: Doğrusal olmayan birim kök testleri ile kanıtlar. Ege Akademik Bakış, 18(1), 121-134.
• Çöğürcü, İ., & Çoban, O. (2011). Dış borç ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği (1980-2009). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2011(2), 133-149.
• Eğilmez M. (2014). Türkiye ve Benzer Ekonomiler karşılaştırması. [Erişim tarihi: 03.05.2021. http://www.mahfiegilmez.com/2014/02/turkiye-ve-benzer-ekonomiler.html].
• Enders, W. & Lee, J. (2012), A unit root test using a Fourier series to approximate smooth breaks. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 74, 574-599.
• Erataş, F., & Nur, H. B. (2013). Dış borç ve ekonomik büyüme ilişkisi: “Yükselen piyasa ekonomileri” örneği. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(2), 207-230.
• Ersoy, H. (2013). Küresel kriz: dış borçlar ve cari açık perspektifinden Türkiye analizi. Maliye ve Finans Yazıları, 1(100), 95-114.
• Erşin, F. (2014). Yükselen ekonomiler ve kırılgan beşli: Türkiye üzerine bir değerlendirme. Bankacılık ve Finansal Araştırmalar Dergisi (BAFAD), 1, 43-54.
• Göktaş, O. & Hepsağ, A. (2015). The analysis of external debt sustainability by periodic unit root test with structural break: the case of Turkey. Research in Applied Economics, 7(4), 1-15.
• Gürdal, T., & Yavuz, H. (2015). Türkiye’de dış borçlanma-ekonomik büyüme ilişkisi: 1990-2013 dönemi. Maliye Dergisi, 168, 154-169.
• Hamilton J. D. & Flavin M. A. (1986). On the limitations of government borrowing: a framework for empirical testing. American Economic Review, 76, 808-819.
• Hayaloğlu, P. (2015). Kırılgan beşli ülkelerinde finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisi: Dinamik panel veri analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1), 131-144.
• Kar, M., Ağır, H. & Türkmen, S. (2020). Seçilmiş gelişmekte olan ülkelerde elektrik tüketiminin ekonomik büyümeye etkisinin panel ekonometrik analizi. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 5(3), 37-48.
• Kıran, B. (2012). The sustainability of Turkish external debt: evidence from fractionally integrated approach under structural breaks. Economic Research Ekonomska Istraživanja, 25(1), 18-29.
• Kutlu, S. & Yurttagüler, İ. M. (2016). Türkiye’de dış borç ve ekonomik büyüme ilişkisi: 1998-2014 dönemi icin bir nedensellik analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 229-248.
• Lin, M. Y. (2014). The Sustainability of external debt in oecd countries: evidence from quantile autoregression. Research in World Economy, 5(2), 31-42.
• Naimoğlu, M. & Akal, M. (2021). Yükselen ekonomilerde enerji etkinliğini talep yanlı etkileyen faktörler. Sosyoekonomi, 29(49), 455-481.
• Nasir, A. & Noman, A. M. (2012). Sustainability of external debt: further evidence from non-linear framework. International Review of Applied Economics, 26, 673-685.
• Nazlıoğlu, S. & Karul, C. (2017). Panel LM unit root test with gradual structural shifts. 40th International Panel Data Conference, 7-8 Temmuz 2017 içinde (ss. 1-26.) Thessaloniki-Greece.
• Özbek, S. & Naimoğlu, M. (2021). Enerji verimliliğinin dinamikleri: Var analizi ile Türkiye üzerine ampirik bir tahmin. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 314-326.
• Özcan, B. (2012). Satın alma gücü paritesi G7 ülkeleri için geçerli mi?. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(2), 137-161.
• Perron, P. (1989). The great crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis. Econometrica, 57, 1361-1401.
• Pesaran, M. H. & Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, (142), 50-93.
• Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. University of Cambridge, Faculty of Economics, Cambridge Working Papers in Economics, 0435.
• Pesaran, M. H., Ullah, A. & Yamagata, T. (2008). A bias-adjusted lm test of error cross-section independence. Econometrics Journal, 11, 105-127.
• Pradhan, K. (2014). Is India's public debt sustainable?. Institute for Social and Economic Change, Working Paper, 311, 1-20.
• Reese, S. & Westerlund, J. (2016). Panicca: panic on cross‐section averages. Journal of Applied Econometrics, 31(6), 961-981.
• Roubini, N. (2001). "Debt Sustainability: How to assess whether a country is insolvent". Stern School of Business, New York University, Mimeo.
• Sağlam, Y., Egeli̇, H. A., & Egeli, P. (2017). Gelişmiş ve Gelişmekte olan ülkelerde Ar&Ge harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Panel veri analizi. Sosyoekonomi, 25(1).
• Sawada, Y. (1994). Are the heavily ındebted countries solvent? tests of ınter temporal borrowing constraints. Journal of Development Economics, 45(2), 325-337.
• Taş, S. & İspiroğlu, F. (2017). Yükselen piyasa ekonomileri üzerine bir değerlendirme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 225-242.
• Türkmen, S. & Ağır, H. (2020). Enflasyon ile finansal gelişme ilişkisi: yüksek ve düşük enflasyonlu ülkeler üzerine ampirik kanıtlar. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 577-592.
• Uctum, M., Thurston, T. & Uctum, R. (2006). Public debt, the unit root hypothesis and structural breaks: a multi‐country analysis. Economica, 73(289), 129-156.
• Uysal, D., Özer, H. & Mucuk, M. (2009). Dış borçlanma ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği (1965-2007). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 161-178.
• Wysocki, M. (2017). Sustainability of public debt stock in transition economies in central and eastern europe countries in terms of solvency. Studia Ekonomiczne, 1(92),61-83.