İŞ DÜNYASINDA KADININ LİDERLİĞİ VE ONLARIN LİDERLİK DİLİ

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 2, 209 - 221, 19.12.2017

Selva Staub

Öz

Son otuz yıldır,
kadınların iş dünyasındaki hâkimiyetinde artışlar yaşanmıştır. Sosyo-ekonomik
şartların ağırlaşması ile kadının günümüzde yönetim ve liderlik pozisyonlarında
daha etkin olduğu ve görece olarak sayılarının fazlalaştığı görülmektedir.
Örneğin, ABD’de 2014 yılı rakamları ile kadın yöneticiler, tüm yöneticilerin
%49’unu oluşturmaktadır (https://www.bls.gov/bls/newsrels.htm#OEP).  Bu rakam Türkiye’de ise  %27 civarındadır (http://www.tuik.gov.tr/PreTabloArama.do).  Liderlik ve kadınlar ile ilgili pek çok
çalışma yapılmıştır.  Bunların başında
gelen konulardan biri “cam tavan” (Glass Ceiling)  sendromudur. Bu sendrom, iş dünyasında yönetici pozisyonunda çalışan
kadınların, belirli bir aşamadan sonra sektörlerinde yükselmelerini engelleyen
faktörlerin toplamı olarak ifade edilmektedir. 
Bir diğeri de liderlik tarzlarının farklılıkları üzerine yapılmış
çalışmalardır. Bu çalışmaların özü, kadınlar ile erkeklerin; aynı zamanda
kadınlar arasındaki liderlik tarzlarının karşılaştırılmaları şeklindedir. Öte
yandan, literatürde, son yıllarda “cam uçurum” (glass cliff) sendromu adı
verilen çalışmalara da rastlanmaktadır. Riskli durumlarda kadın yöneticilerin
liderlik pozisyonlarına getirilmelerinin, erkek liderlere oranla daha fazla
olması, cam uçurum sendromu olarak tanımlanmaktadır.  Literatürde aynı zamanda, kadınların liderlik
pozisyonlarındaki davranış ve iletişimlerini içeren çeşitli çalışmalara da
rastlamak mümkündür.  Her ne kadar
davranış biçimleri üzerine yapılan çalışmalar çoğunlukta olsa da, iletişim
boyutunda kullanılan dil ile ilgili çalışmalar yok denilecek kadar azdır.  İlgili çalışmalarda ise, kadınların,
kullandıkları dilin erkeklere göre bazı farklılıklar içerdiği
gözlenmektedir.  Bu bilgiler ışığında,
nitel veri toplama tekniği ile ele alınan bu araştırmada, BPW-Türkiye üyesi
dört üst düzey kadın yönetici ile yapılan mülakatlar sonucunda, bu
yöneticilerin kullandıkları liderlik tarzları ve bu tarzlarla birlikte
kullandıkları dilin (language) incelenmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kadın liderler, Liderlik Dili, Cam Tavan, Cam Uçurum

Kaynakça

• KAYNAKÇA:
• Albretch, K. (2006). Social Intelligence: The New Science Of Success. San Francisco: Jossey-Bass.
• Arzu Pınar Demirel, ‘’Eksik Etekten Dünya Liderliğine’’ / Harvard Business Review Türkiye / Ağustos 2014
• Ayşegül Dicle Aydın, ‘’Çeşitlilik Hayat Kurtarırı’’ / Harvard Business Review Türkiye / Mayıs 2014
• Basow, S. A., & Rubenfeld, K. (2003). “Troubles talk”: Effects of gender and gender-typing. Sex roles, 48(3-4), 183-187.
• Bass, B. M., & Avolio, B. J. (1994). Improving organizational effectiveness through transformational leadership. Sage.
• Baxter, J. (Ed.). (2016). Speaking out: The female voice in public contexts. Springer.
• Bob Rosen, ‘’Is Effectıve Leadershıp Simply a Matter of Combining the Gender Stereotypes?’’ / http://www.fastcompany.com/3034604/thefuture-of-work/is-effective-leadership-simply-a-matter-of-combining-the-genderstereotyp
• Brackett, M. A., Rivers, S. E., Shiffman, S., Lerner, N., & Salovey, P. (2006). Relating emotional abilities to social functioning: a comparison of self-report and performance measures of emotional intelligence. Journal of personality and social psychology, 91(4), 780.
• Chandler, D. (2011). What women bring to the exercise of leadership. Journal of Strategic Leadership, 3(2), 1-12.
• Chodorow, N. (1978). The reproduction of mothering: Psychoanalysis and Sociology of Gender. Berkeley: University of California Press
• Chodorow, N. J. (1989). Feminism and psychoanalytic theory. Yale University Press.
• Colleen Ammerman, Pamela Stone, Robin Ely, ‘’ Çok Başarılı Kadınlar İçin Bidiklerinizi Gözden Geçirin’’/ Harvard Business Review Türkiye / Aralık 2014
• Cook, A., & Glass, C. (2014). Above the glass ceiling: When are women and racial/ethnic minorities promoted to CEO?. Strategic Management Journal, 35(7), 1080-1089.
• Couzin, I. D., Krause, J., Franks, N. R., & Levin, S. A. (2005). Effective leadership and decision-making in animal groups on the move. Nature, 433(7025), 513-516.
• Deborah Kolb, Robin Ely, Herminia Ibarra, Harvard Business Review Türkiye / Eylül 2013
• Eagly, A. H. (2013). Sex differences in social behavior: A social-role interpretation. Psychology Press.
• Eagly, A. H., & Johannesen‐Schmidt, M. C. (2001). The leadership styles of women and men. Journal of social issues, 57(4), 781-797.
• Eagly, A. H., Johannesen-Schmidt, M. C., & Van Engen, M. L. (2003). Transformational, transactional, and laissez-faire leadership styles: a meta-analysis comparing women and men.
• Eagly, A. H., Karau, S. J., & Makhijani, M. G. (1995). Gender and the effectiveness of leaders: a meta-analysis.
• Eagly, A. H., Makhijani, M. G., & Klonsky, B. G. (1992). Gender and the evaluation of leaders: A meta-analysis.
• Fogel, J., & Nehmad, E. (2009). Internet social network communities: Risk taking, trust, and privacy concerns. Computers in human behavior, 25(1), 153-160.
• Gizem Uzun, ‘’Kadın ve Erkek Yöneticilerin Liderlik Davranışları Arasındaki Farklılıklar ve Bankacılık Sektöründe Uygulama’’ / Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, 2005
• Gray, J., & Stewart, J. (2002). Mars and Venus in the workplace: A practical guide for improving communication and getting results at work. HarperCollins Publishers.
• Güllüce, A. Ç., & İşcan, Ö. F. (2010). Mesleki tükenmişlik ve duygusal zekâ arasındaki ilişki. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 7-29.
• Gürbüz, S., & Yüksel, M. (2011). Çalışma ortamında duygusal zekâ: İş performansı, iş tatmini, örgütsel vatandaşlık davranışı ve bazı demografik özelliklerle ilişkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(2), 174-190.
• Haslam, S. A., & Ryan, M. K. (2008). The road to the glass cliff: Differences in the perceived suitability of men and women for leadership positions in succeeding and failing organizations. The Leadership Quarterly, 19(5), 530-546.
• Hatun Korkmaz, ‘’Yönetim Kademelerinde Kadına Yönelik Cinsiyet Ayrımcılığı ve Cam Tavan Sendromu’’ / Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 5, Eylül 2014, s. 1-14
• John Gerzema, “Feminen” Değerler Yarının Liderlerine Avantaj Sağlayabilir / http://www.hbrturkiye.com/blog/kisisel-yonetim/feminen-degerler-yarinin-liderlerineavantaj-saglayabilir
• Kellerman, B., Rhode, D. L., & O'Connor, S. D. (2007). Women and leadership: The state of play and strategies for change (Vol. 141). Jossey-Bass. 2006
• Levy, P. (2010). Industrial organizational psychology: Understanding the workplace (3rd ed.). New York: NY: Worth Publishers, p. 372-373
• Marlowe, H. A. (1986). Social intelligence: Evidence for multidimensionality and construct ındependence. Journal of Educational Psychology, 78 (1), 52-58.
• Merchant, K. (2012). How men and women differ: Gender differences in communication styles, influence tactics, and leadership styles. / Claremont McKenna College Mulac. A.. Bradac. J. J.. & Gibbons. P (2001). Empirical support for the gender-as Gender Differences in Leadership culture hypothesis: An intercultural analysis of male/female language differences’’ / Human Communication Research. 27. 121-152
• Örücü, E., Kılıç, R., & Kılıç, T. (2007). Cam tavan sendromu ve kadınların üst düzey yönetici pozisyonuna yükselmelerindeki engeller: Balıkesir ili örneği. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(2), 117-135.
• Prof. Dr. Meltem Onay, Kadın ve Erkek Yöneticilerin Liderlik Davranışları Arasındaki Farklılıklar / ORGANİZASYON VE YÖNETİM BİLİMLERİ DERGİSİ Cilt 6, Sayı 2, 2014 ISSN: 1309 -8039 (Online)
• Ragins, B. R., Townsend, B., & Mattis, M. (1998). Gender gap in the executive suite: CEOs and female executives report on breaking the glass ceiling. The Academy of Management Executive, 12(1), 28-42.
• Ramazan Erdem, İbrahim Kocabaş ‘’Yönetimde Doğu Paradigması’’ http://journals.manas.kg/mjsr/oldarchives/Vol05_Issue10_2004/359.pdf Rosener, J. (1990). How women lead. Harvard business review, 68(6), 119-125.
• Smith, J.S. 1992. Politeness & directives in Japanese women’s speech. Language in Society 21 (1), 59–82.
• Takano, S. (2005). Re-examining linguistic power: strategic uses of directives by professional Japanese women in positions of authority and leadership. Journal of Pragmatics, 37(5), 633-666.
• Thorne, B, & Henley, N. (1975). Difference and dominance: An overview of language, gender, and society. In B. Thorne & N. Henley (Eds.), Language and sex: Difference and dominance, Rowley, MA: Newbury House Publishers, 5-42.
• Vecchio, R. P. (2002). Leadership and gender advantage. The Leadership Quarterly, 13(6), 643-671.
• Wolf, A. (2013). The XX factor: How working women are creating a new society. London: Profile Books.
• Websiteleri:
• http://www.catalyst.org/knowledge/women-ceos-fortune-1000
• http://www.dpb.gov.tr/tr-tr/istatistikler/kamu-personeli-istatistikleri
• http://www.dunya.com/is-hayatinda-kadinlar-ve-erkekler-farkli-65986h.htm
• http://www.dunya.com/is-hayatinda-kadinlar-ve-erkekler-farkli-65986h.htm
• http://www.johngerzema.com/books/athena-doctrine
• http://www.temelaksoy.com/butun-sirketler-kadin-dostu-olmak-zorunda/