TÜRKİYE’NİN ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ İLE ENTEGRASYON OLASILIĞININ EKONOMİK VERİLER AÇISINDAN İNCELENMESİ: KÜMELEME ANALİZİ

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 1, 37 - 50, 30.06.2018

Mustafa Çalışır , Güden Şensoy

Öz

Şanghay
İşbirliği Örgütü son zamanlarda Türkiye’nin gündemini sıklıkla meşgul eden bir konudur.
İlk aşamasında güvenlik amaçlı kurulan örgüt daha sonraları kapsamını
genişleterek ekonomik açıdan da son derece önemli gelişmeler kaydetmiştir. Beş
ülkeyle birliğe başlayan örgüt üye sayısını altıya, 2017 yılında da sekize
çıkartmıştır. Türkiye ise birliğe diyalog partneridir. Çalışmamızda ele alınmak
istenen konu üye ülkeler ile Türkiye’nin ekonomik açıdan benzer olup
olmadıklarının incelenmesidir. Ekonomik açıdan benzer olduklarını
inceleyebilmek için çok değişkenli analiz teknikleri arasında yer alan
hiyerarşik kümeleme analizi kullanılmıştır. Çalışmada ekonomik verilerden;  tarımın, sanayinin, hizmetlerin, ihracatın,
ithalatın, sabit sermaye yatırımlarının GSYH’deki payları, kayıtlı işsizlik
oranı, satın alma gücü paritesine göre kişi başı GSYH, enflasyon, GSYH büyüme
oranı gibi veriler ışığında yapılan analizde ŞİÖ üyeleri ile Türkiye arasında
benzerlik gözlemlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Göstergeler, Şanghay İşbirliği Örgütü, Çok Değişkenli Analiz

Kaynakça

• Albert, E. (2015, Ekim 14). Council Foreign Relations. 2017 tarihinde www.cfr.org: https://www.cfr.org/backgrounder/shanghai-cooperation-organization#chapter-title-0-4 adresinden alındı.
• Aljazeera. (2016, Kasım 23). 2017 tarihinde http://www.aljazeera.com.tr: http://www.aljazeera.com.tr/haber/enerji-kulubunun-2017de-baskani-turkiye adresinden alındıALTUN, A. (2011). Kümeleme analizi ile Avrupa birliği ülkeleri ve Türkiye'nin sürdürülebilir kalkınma açısından değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 319-332.
• Ambrosio, T. (2008). Catching the ‘Shanghai Spirit’: How the Shanghai Cooperation Organization Promotes Authoritarian Norms in Central Asia. EUROPE-ASIA STUDIES Vol. 60, No. 8,, 1321–1344.
• Aydın, A. (2016). ORTA ASYA’DAKİ GÜVENLİK SORUNLARININ ÇÖZÜMÜNDE ŞANGAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ’NÜN ETKİNLİĞİ. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 145-160.
• Bailes, A., Pál , D., Pan , G., & Troitskiy , M. (2007). The Shanghai Cooperation Organization. Sweden: The Shanghai Cooperation Organization Alyson J. K.Stockholm International Peace Research Institute.
• Central Intelligence Agency. (2016, Aralık 25). Kasım 30, 2017 tarihinde www.cia.gov: https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html adresinden alındı
• ÇAKMAK, A. (2017). ORTA ASYA: BÖLGESEL ENTEGRASYON GİRİŞİMLERİ VE ÖNERİLER. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17 (33), 116-134.
• Çomak, H. (2009). Bölgesel Politikalar. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• DADABAEV, T. (2014). Shanghai Cooperation Organization (SCO) Regional Identity Formation from the Perspective of the Central Asia States. Journal of Contemporary China Vol. 23, No. 85, s. 102-118.
• Erkekoğlu, H. (2007). AB’ye Tam Üyelik Sürecinde Türkiye’nin Üye Ülkeler Karsısındaki Göreli Gelişme DüzeyiDüzeyi: Çok Değişkenli İstatistiksel Bir Analiz. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28-50.
• Erkekoğlu, H., & Arınç, K. (2013). APEC ÜLKELERİ VE TÜRKİYE’NİN BİLGİ TOPLUMU KRİTERLERİ AÇISINDAN İSTATİSTİKSEL ANALİZİ VE BAZI TESPİTLER. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi.
• Ertaş, S. A., & Atik, H. (2016). KALKINMA GÖSTERGELERİ BAKIMINDAN TÜRKİYE’NİN AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ ARASINDAKİ YERİ: İSTATİSTİKSEL BİR ANALİZ. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 199-218.
• Gezer, M. A., Uzgören, E., & Elevli, B. (2015). Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemlerle Türkiye ve AB Ülkelerinin Ar-Ge ve İnovasyon Göstergeleri Yönünden Sınıflandırılması. ISITES Valencia, 549-555.
• Haas, M. d. (2016). War Games of the Shanghai Cooperation Organization and the Collective Security Treaty Organization: Drills on the Move! JOURNAL OF SLAVIC MILITARY STUDIES VOL. 29, NO. 3, 378–406.
• Kalaycı, Ş. (2013). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kangallı, S. G., Uyar, U., & Buyrukoğlu, S. (2014). OECD Ülkelerinde Ekonomik Özgürlük: Bir Kümeleme Analizi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 95-109.
• Kaya, V., & Türkmen, A. (2013). Küresel Krizin Üst Orta Gelir Gurubu Ülkelere Makro Ekonomik Yansımaları. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi.Nakip, M. (2003). Pazarlama Araştırmaları Teknikler ve (SPSS Destekli) Uygulamalar. Ankara: Seçkin.
• Oğan, G. (2009). SANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ: BÖLGESEL GÜÇ DENGELERİ AÇISINDAN. Yüksek Lisans Tezi;T.C. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı, 42-44.
• Öztürk, F. (2012, Ocak). KÜMELEME ANALİZİ VE UYGULAMASI. T.C.İSTANBUL TiCARET ÜNİVERSİTESİ FEN BÜLÜMLERİ ENSTİTÜSÜ İSTATİSTİK ANA BİLİM DALI. İstanbul.
• Sartaj, & Afridi, M. K. (2015). Withdrawal of NATO and US Forces and the Role of Shanghai. FWU Journal Of Social Sciences, 153-63.
• ŞANLI, B. (2010). EKONOMİK ENTEGRASYON TEORİSİ ÇERÇEVESİNDE AVRASYA BİRLİĞİ’NİN OLABİLİRLİĞİ. Şanlı, B . (2010). EKONOMİK ENTEGRASYON TEORİSİ ÇERÇEVESİNDE AVRASYA BİRLİĞİ’NİN OLABİLİRLİĞİ. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22 (1), 13-30.
• TEMUR, F. (2015). YÜKSELEN ASYA'DA ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ: DÜNÜ, BUGÜNÜ ve YARINI. Ankara: Stratejik Düşünce ve Araştırma Vakfı.
• The Economic İntelligence Unit. (2016, Aralık 25). Kaım 30, 2017 tarihinde www.eiu.com: http://0-country.eiu.com.seyhan.library.boun.edu.tr/AllCountries.aspx adresinden alındı.
• The World Bank. (2016, Aralık 25). Kasım 26, 2017 tarihinde www.worldbank.org: https://data.worldbank.org/ adresinden alındı.
• The World Bank. (2016). 2017 tarihinde www.worldbank.org: https://data.worldbank.org/ adresinden alındı.
• Turan, K. K., Özarı, Ç., & Demir, E. (2016). Kümeleme Analizi İle Türkiye ve Ortadoğu Ülkelerinin Ekonomik Göstergeler Açısından Karşılaştırılması. Istanbul Aydin Üniversitesi Dergisi, 143-165.
• Turanlı, M., H.Özden, Ü., & Türedi, S. (2006). Avrupa Birliği’ne Aday ve Üye Ülkelerin Ekonomik Benzerliklerinin Kümeleme Analiziyle İncelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 95-108.
• YAZGAN, Ş. (2014). Ekonomik Entegrasyon, Uzmanlaşlma ve Endüstrilerin Konumlanması. Cankaya University Journal of Humanities and Social Sciences, 8 (1), 57-80.
• Yılmaz, Ö., & Kaya, V. (2005). Genişleme Sürecindeki Avrupa Birliği: Ekonomik Performansa Dayalı Kümeleme Analizi. Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 362-376.