A REVIEW ON THE ECONOMIC THOUGHT AT THE INTERSECTION OF OTTOMAN STATE AND REPUBLIC OF TURKEY: WEALTH AND BEGGARY IN ISLAM ACCORDING TO AHMED NAZMI

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 2, 103 - 127, 31.12.2019

Ömer Karaoğlu

Öz

In this paper, it has been reviewed two
writings of Ahmed Nazmi who wrote in the fields of wealth and beggary in the
last period of Ottoman Empire and first period of Republic of Turkey which are
collected from the hadiths that are regarded as the basic sources of Islam.
Author concludes some findings and  makes suggestions on economic
understanding, manner and politics in these two writings at the social and
individual levels. These writings draw the attention both to the problems of
the days when he lived in and to the basic principles and moral values of Islam
that concerns this matter by putting the conceptions of wealth and poverty in
the center. The author brings an equable/temperate wealth/fortune approach
forward within the framework of belief and moral values in Islam and points out
the deficiency of capital accumulation, entrepreneurship and savings along with
the loss of sensitivity for cohesiveness and cooperation. Despite the emphasis
of modernism/modern era on the development and wealth/fortune in both writings
it is considered that there is an effort for trying to interprete the wealth
and poverty based on the Islamic values rather than the absolutism/absoluteness
of value categories.

Anahtar Kelimeler

Wealth, Resignation, Education, Beggary, Working, Development

OSMANLI-CUMHURİYET KAVŞAĞINDA İKTİSADİ ZİHNE BİR BAKIŞ: AHMED NAZMİ’ YE GÖRE İSLAM’DA ZENGİNLİK VE DİLENME

Öz

Bu çalışmada Osmanlı’nın son, Cumhuriyetin ilk devresinde Ahmed Nazmi adlı müellifin zenginlik ve dilencilik konuları etrafında İslam’ın temel kaynaklarından sayılan hadisleri derleyerek kaleme aldığı iki eser ele alınmıştır. Yazar bu iki eserde iktisadi anlayış, tutum ve politikalara dair bireysel ve toplumsal düzeyde tespit ve önerilerde bulunmaktadır. Eserler zenginlik ve yoksulluk kavramlarını merkeze alarak gerek İslam’ın bu husustaki temel ilke ve değerlerine gerekse içinde yaşadığı zamanlara ait sorunlara dikkat çekmektedir. İslam’ın inanç ve ahlak değerleri çerçevesinde dengeci bir servet yaklaşımını öne çıkaran yazar, ülkenin girişim, tasarruf ve sermaye birikimi yetersizliği yanında geleneksel dayanışma ve yardımlaşma duyarlılıklarının kaybına da dikkat çekmektedir. Modern zamanların kalkınma ve serveti öne çıkaran kimi vurgularına rağmen her iki eserde de zenginlik ve yoksulluğun mutlak değer kategorileri dışında İslami değerler ekseninde yorumlanma çabası gözlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

hadis, zenginlik, tevekkül, tese’ül, sa’y

Kaynakça

• AĞIR, Seven - “Osmanlı İktisat Düşüncesinde Bir Kalkınma Stratejisi Olarak Örnek Alma”, Türkiye’de İktisadi Düşünce, ss.49-92, İletişim yayınları, İstanbul 2017
• AHMED NAZMİ -Nazar-ı İslam’da Zenginliğin Mevkii, Amedi Matbaası, İstanbul 1340-1342 AHMED NAZMİ -İslam’da Tese’ül Yokdur, Amedi Matbaası, İstanbul 1343 (1924)
• AHMED NAZMİ -Ağaç Dikmenin Faziletleri, Pamuk Yayınları, İstanbul 2001
• ÇAKAN, İsmail L. -Hadis Edebiyatı, Çeşitleri-Özellikleri-Faydalanma Usulleri, İstanbul 1985
• DEMİR, Ömer -Din Ekonomisi- İnanç, Zenginlik ve Mutluluk, Ankara 2013
• ES-SALİH, Subhi -Hadis İlimleri ve Istılahları, Çev. M. Yaşar Kandemir, Ankara 1981
• SALLEH, M. Syukri -“İslam İktisadı Kavramlarına Yeniden Bakış: Yoksulluk Örneği” (Çev. Şükrü Kaya), İslam İktisadını Yeniden Düşünmek, ss. 243-262, İGİAD, İstanbul 2014
• MARDİN, Şerif -Türkiye’de İktisadi Düşüncenin gelişmesi ,1838-1914, Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi, 1962
• NAQWI, S.N. Haider -“İslam Ekonomisinin Ahlaki temelleri”, İslam Ekonomisi Tanım ve Metodoloji Üzerine, Ed. Sercan Karadoğan, İstanbul 2019
• ORMAN, Sabri -İslami İktisat, Değerler ve Modernleşme Üzerine, İstanbul 2014
• ÖZLÜ, Zeynel -Divanı Muhasebat Memuru Ahmet Nazmi’ye Göre Köpekte Kuduz ve Hastalıktan Korunma Yöntemleri, Tarihsel Süreçte Anadolu’da Kuduz, Gece Kitaplığı, Ankara,2018
• SAYAR, Ahmet Güner -Osmanlı İktisat Düşüncesinin Çağdaşlaşması, İstanbul 2000
• TOPRAK, Zafer -Türkiye’de Milli İktisat (1908-1918), Ankara 1982
• ÜLGENER, Sabri F. -İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası, İstanbul 2006,
• ÜLGENER, Sabri F.-Zihniyet ve Din: İslam, tasavvuf ve Çözülme Devri Ahlakı, İstanbul 2006