İKTİDAR POLİTİKALARI ETKİSİ İLE KAMU SPOTU VE KAMU KURULUŞU REKLAMLARININ BİÇİMLENİŞİ

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 274 - 302, 30.12.2022

Sertaç Kaya Elif İnceismail

https://doi.org/10.14514/beykozad.1177348

Öz

İktidar ve medya ilişkisi her zaman incelenmesi gereken bir konu olmuştur. Özellikle kamu yararı amacıyla gerçekleştirildiği ifade edilen kamu spotları ve iktidarla yakından ilişkili kamu kuruluşlarının reklamları bu anlamda özel bir araştırma gerektirmektedir. Kamu spotu ve kamu kuruluşu reklamlarında iletişimin amacının daha net belirtilmesi, iletişiminin tarafsız olması beklenmektedir. Bu sayede kamu spotu ve kamu kuruluşu reklamları propaganda amacıyla kullanılma şüphesi uyandırmayacaktır. Çalışmada kamu spotu ve kamu kuruluşu reklamlarının iktidarlar tarafından kendi politikalarını yayma amacıyla kullanılması durumu ‘kur korumalı vadeli mevduat ve katılım hesabı’ uygulanması üzerinden incelenmektedir. Araştırma, temel olarak iktidarların politikalarını yaymak amacıyla kamu spotlarını ve kamuya ait kuruluşların reklamlarının kullanıldığı varsayımından hareket etmektedir. Bu kapsamda araştırmanın deseni durum çalışması olarak belirlenmiştir. Araştırmanın örneklemi maksimum çeşitlilik örneklemesi yöntemi ile seçilmiştir. Bahsi geçen ‘kur korumalı vadeli mevduat ve katılım hesabı’ uygulamasının başlatılmasıyla birlikte yayınlanan kamu spotu, kamu bankası reklamı ve özel banka reklamı ele alınmış ve eleştirel söylem analizi çerçevesinde analiz edilmiştir. Çalışma neticesinde, kamu spotunun ve kamu bankası reklamlarının iktidar söylemlerinin ve uygulamalarının yayılmasında aracı olarak kullanıldığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Medya ve İktidar, Propaganda, Kamu Spotu, Reklam, Kamu Bankası

FORMATION OF PUBLIC SERVICE ANNOUNCEMENTS AND PUBLIC INSTITUTION ADVERTISEMENTS WITH THE EFFECT OF THE POWER POLICIES

Öz

The relationship between power and media has always been a subject that needs to be examined. In particular, public service announcements, which are stated to be for the public benefit, and advertisements of public institutions closely related to the government, require special research in this sense. It is expected that the purpose of the communication will be stated more clearly and the communication will be impartial in public service advertisements and public institution advertisements. In this way, public service announcements and public institution advertisements will not arouse suspicion of being used for propaganda purposes. In the study, the use of public service announcements and public institution advertisements by the governments to spread their policies is examined through the application of 'currency protected time deposit and participation account'. The research is based on the assumption that public service ads and advertisements of public institutions are used to spread the policies of the governments. In this context, the design of the research was determined as a case study. The maximum variation sampling method, one of the purposeful sampling methods, was preferred in the study. The aforementioned 'currency protected time deposit and participation account' application, the public service advertisement, public bank advertisement, and private bank advertisement published with the launch of the application were discussed and analyzed within the framework of critical discourse analysis. As a result of the study, it has been revealed that public service advertisements and public bank advertisements are used as mediators in the dissemination of power discourses and practices.

Anahtar Kelimeler

Media and Power, Propaganda, Public Service Announcement, Advertising, Public Bank

Kaynakça

• Althusser, L. (2014). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. Alp Tümertekin (Çev.), İstanbul: İthaki Yayınları.
• Aytekin, H. (2016). Görsel-İşitsel Medyada Sağlık – Güvenlik Halleri: Tartışılması Gereken Bir Alan Olarak Kamu Spotu. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 9 (3), 249-275.
• Aziz, A. (2017). Siyasal iletişim. Ankara. Nobel Yayıncılık.
• Balta Peltekoğlu, F. (2007). Halkla İlişkiler Nedir? (5. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Bator, R. J., & Cialdini, R. B. (2000). The Application of Persuasion Theory to the Development of Effective Proenvironmental Public Service Announcements. Journal of Social Issues, 56, 527–541.
• Bernays, E. L. (1928). Propaganda. New York: Liveright Publishing Corporation.
• Bernays, E. L. (1947). The Engineering of Consent. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 250(1), 113-120.
• Bilgiç, B.(2016). Türkiye’de Kamu Spotu Oluşum Süreci ve Yayın Politikaları. İletişim Çalışmaları Dergisi, 1, 25-61.
• Brown, J,A,C. (1992). Siyasal Propaganda. Yusuf Yazar (Çev.), İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Çakar, C. (2017). İdeolojik Bir Alan Olarak Kamu Spotu ve İktidar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
• Chomsky, N. (2008). Medya Denetimi. Elif Baki (Çev.), İstanbul: Everest Yayınları.
• Creswell, J, W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir (Çev.), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çomu, T. (2012). Video Paylaşım Ağlarında Nefret Söylemi: Youtube Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Herman, E. S., Chomsky, N. (2012). Rızanın İmalatı: Kitle Medyasının Ekonomi Politiği. Ender Abadoğlu (Çev.), İstanbul: Bgst Yayınları.
• Elden, M. (2013). Reklam ve Reklamcılık (2. Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Elden, M., Ulukök, Ö., & Yeygel, S. (2005). Şimdi Reklamlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Esarey, A., Stockmann, D. & Zhang, J. (2017). Support for Propaganda: Chinese Perceptions of Public Service Advertising, Journal of Contemporary China, 26(103), 101-117.
• Fırlar, F. B. & Çelik, M. (2010). Gazete Reklamlarında Mizah: Türk Mizah Reklamlarına İlişkin Tarihsel Bir Analiz. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (12), 164-177.
• Independent Türkçe (2021). CHP, Halkbank'ın "Kur Korumalı Mevduat" Reklamını Bakana Sordu: Kimler Biliyordu? 9 Mayıs 2022 tarihinde https://www.independentturkish.com/node/450621/siyaset/chp-halkbank%C4%B1n-kur-korumal%C4%B1-mevduat-reklam%C4%B1n%C4%B1-bakana-sordu-kimler-biliyordu adresinden alındı.
• Lippmann, W. (2020). Kamuoyu. Orhun Doğuş Yılmaz (Çev.), İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Martiniuk, A. L., Secco, M., Yake, L. & Speechley, K. N. (2010). Evaluating The Effect Of A Television Public Service Announcement About Epilepsy. Health Education Research, 25(6), 1050-1060.
• NTV (2021). Cumhurbaşkanı Erdoğan: 20 Aralık'ta Panik Havasını Dağıttık. 6 Mayıs 2022 tarihinde https://www.ntv.com.tr/turkiye/cumhurbaskani-erdogan20-aralikta-panik-havasini-dagittik,_i3_t7ZymkS9XmnJzbBXRw adresinden alındı.
• Nye, J, S. (2017). Yumuşak Güç. Rayhan İnan Aydın (Çev.), Ankara: BB101 Yayınları.
• Paletz, D. L., Pearson, R. E., & Willis, D. L. (1977). Politics in Public Service Advertising on Television. New York: Praeger.
• RTÜK (t.y.).Kamu Spotları Yönergesi, 2 Mayıs 2022 tarihinde RTÜK: https://www.rtuk.gov.tr/kamu-spotlari-yonergesi/3795 adresinden alındı. Schiller, H. (2018). Zihin Yönlendirenler. Cevdet Cerit (Çev.), İstanbul: Pınar Yayınları.
• TÜSEV (2012). Kamu Spotu ve STK’lar Vaka Analizi. 27 Nisan 2022 tarihinde TUSEV: https://www.tusev.org.tr/usrfiles/images/KamuSpotuVakaAnaliziTR.06.11.13.pdf adresinden alındı.
• Walther, J. B., DeAndrea, D., Kim, J., & Anthony, J. C. (2010). The Influence of Online Comments on Perceptions of Antimarijuana Public Service Announcements on Youtube. Human Communication Research, 36(4), 469-492.
• Van Dijk, T, A. (2001). Critical Discourse Analysis. Deborah Schiffrin, Deborah Tannen, Heidi E. Hamilton (Ed.), The Handbook of Discourse Analysis. 352-372. Blackwell Publishers.
• Yeni Şafak (2021). 20 Aralık Manifestosu. 6 Mayıs 2022 tarihinde https://www.yenisafak.com/ekonomi/20-aralik-manifestosu-3726861 adresinden alındı.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.