Hadislerde Kudüs ve Mescid-i Aksa

Yıl 2020, , 319 - 336, 31.12.2020

Mehmet Emin Çiftçi

https://doi.org/10.31456/beytulmakdis.808554

Cited By: 2

Öz

Beytülmakdis, hem İslâm âleminin hem de Yahudi ve Hristiyan âlemlerinin kutsal mekânlarından biridir. Kutsal mekânlar, kutsiyetlerini diniî metinlerden alır. Müslümanlar için Kudüs’ü değerli kılan atıflar, İslâm’ın iki temel kaynağı olan Kur’an-ı Kerîm ve hadis metinlerinde mevcuttur. Kur’an’da bir defa ve Mescid-ü’l-Aksâ şeklinde zikredilen kutsal mescidin, hadislerde daha geniş yer bulduğu ve birçok bağlamda Resûlüllah’ın Mescid-i Aksâ’yı zikrettiği görülmüştür. Onlarca hadis metnini, muhtevasında işlenen konular bakımından dört ana başlık altında tasnif etmek mümkündür. Bunlar, Beytülmakdis’in imarı, İsrâ, ilk kıble meselesi ve mescidin faziletleridir. Bu hadislerde Mescid için kullanılan isimlendirmeler de dikkat çekmekte, özellikle İsrâ hadisesinde Resûlüullah’ın gittiği mescidle ilgili tartışmalara bu lafızlar açıklık getirmektedir. Bu makalede, hadis metinleri, Kütüb-i Tis’a olarak adlandırılan dokuz temel hadis kitabı çerçevesinde ele alınacak, hadislerde yer aldığı şekliyle Mescid-i Aksâ işlenecektir. Metinlerde konuyla ilgili lafızlar incelenerek, özellikle İsrâ hadisesinde yürünen mescidin konumu ile ilgili güncel tartışmalar ve ilmi dayanakları kritik edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Mescid-iAksâ, Beytülmakdis, İsrâ, Kıble, Fazilet

Al-Aqsa Mosque and Bayt Al-Maqdis in the Hadith Literature

Öz

Bayt al-Maqdis is one of the holy places of the Islamic, Jewish and Christian Worlds. Sacred places have acquired their holiness from religious texts. The attributions that make Jerusalem valuable for Muslims are found in the Quran and Hadith texts, the two main sources of Islam. It has been observed that al-Aqsa Mosque, mentioned explicitly once in the Quran has a wider place in the Prophetic Ahadith where it is mentioned in many contexts. It is possible to classify dozens of hadith texts under four main; these are the construction of Bayt al-Maqdis, Night Journey (Isra), the first Qiblah and the virtues. The names used for the mosque in these Ahadith clarify the discussions about the mosque where the Messenger of Allah went during the Night Journey. This article discusses the position of al-Aqsa Mosque in the hadith texts within the framework of the nine basic hadith collections (Kutub al-Tis‘a). This will be done through examining the names and words used, shedding light on current discussions about the location of al-Aqsa Mosque particularly in relation to al-Isra and from a critical scholarly point of view.

Anahtar Kelimeler

HADITH, JERUSALEM, Al-Aqsa Mosque, Isra, Qiblah, Virtues

المسجد الأقصى وبيت المقدس في الحديث الشريف

Öz

بيت المقدس هي واحدة من الأماكن المقدسة لكل من العالم الإسلامي والعالم اليهودي والمسيحي. الأماكن المقدسة تأخذ قداستها من النصوص الدينية. توجد المراجع التي تجعل بيت المقدس ذات قيمة بالنسبة للمسلمين في نصوص القرآن والحديث، وهما المصدران الرئيسيان للإسلام. وقد لوحظ أن المسجد الحرام، الذي ورد ذكره مرة واحدة في القرآن والمسجد الأقصى، له مكانة أوسع في الأحاديث، وذكره رسول الله المسجد الأقصى في سياقات عديدة. من الممكن تصنيف عشرات من نصوص الأحاديث إلى أربعة عناوين رئيسية من حيث الموضوعات التي يشملها محتواها. هذه هي بناء البيت المقدس ورحلة الإسراء، القبلة الأولى وفضائل المسجد. كما أن الأسماء المستخدمة للمسجد في هذه الأحاديث تلفت الانتباه ، لا سيما أن هذه الكلمات توضح النقاشات حول المسجد الذي ذهب إليه رسول الله في رحلة الاسراء. في هذه المقالة، ستتم مناقشة نصوص الحديث في إطار الكتب التسعة للأحاديث، وسيتم مناقشة المسجد الأقصى كما هو مدرج في الأحاديث. سيتم مناقشة صحة النصوص، وسيتم النظر في الإسناد بالاضافة إلى نقد المتن. وهذا من خلال تناول الكلمات والاسماء المستخدمة، وسيتم نقد المناقشات الحالية والأسس العلمية المتعلقة بموقع المسجد حيث تم السير في المسجد في رحلة الإسراء.

Anahtar Kelimeler

القدس, المسجد الأقصى, الحديث, الإسراء, بيت المقدس, القبلة, الفضائل

Kaynakça

• Abdürrezzak B. Hemmâm, E. B. es-San‘anî. (1972). El-Musannef (Thk. Habîbürrahman el-A‘zamî, Ed.; C. 1). el-Meclisü’l-‘ilmî.
• Ahmed İbn Hanbel, A. b. M. (2001a). Müsned (thk. Şuayb Arnavût-Âdil Mürşid vd., Ed.; C. 35). Müessesetü’r-Risâle.
• Ahmed İbn Hanbel, A. b. M. (2001b). Müsned (thk. Şuayb Arnavût-Âdil Mürşid vd., Ed.; C. 19). Müessesetü’r-Risâle.
• Ahmed İbn Hanbel, A. b. M. (2001c). Müsned (thk. Şuayb Arnavût-Âdil Mürşid vd., Ed.; C. 5). Müessesetü’r-Risâle.
• Ahmed İbn Hanbel, A. b. M. (2001d). Müsned (thk. Şuayb Arnavût-Âdil Mürşid vd., Ed.; C. 4). Müessesetü’r-Risâle.
• Ahmed İbn Hanbel, A. b. M. (2001e). Müsned (thk. Şuayb Arnavût-Âdil Mürşid vd., Ed.; C. 30). Müessesetü’r-Risâle.
• Ahmed İbn Hanbel, A. b. M. (2001f). Müsned (thk. Şuayb Arnavût-Âdil Mürşid vd., Ed.; C. 21). Müessesetü’r-Risâle.
• Ahmed İbn Hanbel, A. b. M. (2001g). Müsned (thk. Şuayb Arnavût-Âdil Mürşid vd., Ed.; C. 18). Müessesetü’r-Risâle.
• Ahmed İbn Hanbel, A. b. M. (2001h). Müsned (thk. Şuayb Arnavût-Âdil Mürşid vd., Ed.; C. 16). Müessesetü’r-Risâle.
• Ahmed İbn Hanbel, A. b. M. (2001i). Müsned (thk. Şuayb Arnavût-Âdil Mürşid vd., Ed.; C. 12). Müessesetü’r-Risâle.
• Ahmed İbn Hanbel, A. b. M. (2001j). Müsned (thk. Şuayb Arnavût-Âdil Mürşid vd., Ed.; C. 45). Müessesetü’r-Risâle.
• Ahmed İbn Hanbel, A. b. M. (2001k). Müsned (thk. Şuayb Arnavût-Âdil Mürşid vd., Ed.; C. 44). Müessesetü’r-Risâle.
• Ahmed Naim Babanzade. (1982). Sahih-i Buhârî muhtasarı tecrid-i sahih tercemesi ve şerhi. DİB Yayınları.
• Aliyü’l-Kârî, N. A. b. M. (2002). Mirkâtü’l-Mefâtîh Şerhu Mişkâti’l-Mesâbîh (C. 2). Dâru’l-Fikr.
• Aynî, B. E. M. M. b. A. b. M. el-Aynî. (tsza). Umdetü’l-Kârî Şerhu’l- Buhârî (C. 7). Dâru ihyâi’t-türâs.
• Aynî, B. E. M. M. b. A. b. M. el-Aynî. (tszb). Umdetü’l-Kârî Şerhu’l- Buhârî (C. 17). Dâru ihyâi’t-türâs.
• Aynî, B. E. M. M. b. A. b. M. el-Aynî. (tszc). Umdetü’l-Kârî Şerhu’l- Buhârî (C. 21). Dâru ihyâi’t-türâs.
• Azimli, M. (2015). Siyeri Farklı Okumak (7. bs). Ankara Okulu Yayınları.
• Bâcî, E.-V. S. b. H. (1332). Muntekâ Serhu Muvatta’ı Mâlik (C. 1). Matbaatu’s-Saâde.
• Bozkurt, N. (2004). Mescid-i Aksâ. İçinde DİA (C. 29, ss. 268-271). TDV Yayınları.
• Buhârî, E. A. M. b. İ. (1422a). Sahîhu’l-Buhârî (thk. Muhammed b. Zuheyr b. Nâsır, Ed.; C. 4). Dâru Tûku’n-Necât.
• Buhârî, E. A. M. b. İ. (1422b). Sahîhu’l-Buhârî (thk. Muhammed b. Zuheyr b. Nâsır, Ed.; C. 1). Dâru Tûku’n-Necât
• Buhârî, E. A. M. b. İ. (1422c). Sahîhu’l-Buhârî (thk. Muhammed b. Zuheyr b. Nâsır, Ed.; C. 6). Dâru Tûku’n-Necât.
• Buhârî, E. A. M. b. İ. (1422d). Sahîhu’l-Buhârî (thk. Muhammed b. Zuheyr b. Nâsır, Ed.; C. 9). Dâru Tûku’n-Necât.
• Buhârî, E. A. M. b. İ. (1422e). Sahîhu’l-Buhârî (thk. Muhammed b. Zuheyr b. Nâsır, Ed.; C. 2). Dâru Tûku’n-Necât.
• Çakan, İ. L. (2009). Hadis Edebiyatı. M.Ü. İ.F.V.Yayınları.
• Ebû Dâvud, S. b. el-Aşaş. (tsz). Sünen (thk. Muhammed Muhyiddîn, Ed.; C. 2). el-Mektebetu’l-Asriy.
• Ebû Sa’d, A. b. M. b. İ. en-Neysâbûrî. (1424). Şerefu’l-Mustafâ (C. 3). Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmî.
• Er-Râzî, E. A. F. M. b. Ö. F. er-Râzî. (1420a). Tefsir-i Kebîr (C. 20). Dâru İhyai’t-Türâsil Arabi.
• Er-Râzî, E. A. F. M. b. Ö. F. er-Râzî. (1420b). Tefsir-i Kebîr (C. 32). Dâru İhyai’t-Türâsil Arabi.
• Er-Râzî, E. A. F. M. b. Ö. F. er-Râzî. (1420c). Tefsir-i Kebîr (C. 4). Dâru İhyai’t-Türâsil Arabi. Et-Tayâlisî, S. b. D. (1999). Müsned (C. 2). Dâri Hicr.
• Gül, M. (2001). Kudüs Ve Tarih İçinde Aldığı İsimler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 305-312.
• Hâkim, E. A. M. b. A. en-Nîsâbûrî. (tsz.). El-Medhal ilâ Kitâbi’l-İklîl (thk. Fuâd Abdu’l-Mun’ım Ahmed, Ed.; C. 1). Dâru’d-Da’ve,. Hamidullah, M. (2012). İslâm Peygamberi (Mehmet Yazgan, Çev.). Beyan Yayınları.
• Harman, Ö. F. (2002). Kudüs. İçinde DİA (C. 26). TDV Yayınları.
• Hattâbî, H. b. M. b. İ. el-Hattâbî. (1932). Me’âlimu’s-Sünen (C. 2). Matbaâtu’l-İlmiye.
• İbn Ebî Şeybe, E. B. A. el-Kûfî. (1409). El-Musannef fî’l-Ehâdîs ve’l-Âsâr (thk. Kemal Yûsuf el-Hût, Ed.; C. 3). Mektebetü’r-Rüşd.
• İbn Hacer, E.-F. A. b. A. el-Askalânî. (1379a). Fethu’l-Bârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî (C. 6). Dâru’l-ma’rife.
• İbn Hacer, E.-F. A. b. A. el-Askalânî. (1379b). Fethu’l-Bârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî (C. 1). Dâru’l-ma’rife.
• İbn Hibbân, E. H. M. b. H. b. A. el-Büstî. (1988). Sahîh, (el-İhsân fî takrîbi Sahîhi İbn Hibbân, İbn Balaban tertibi) (thk. Şuayb Arnavût, Ed.; C. 14). Müessesetü’r-Risâle.
• İbn Hişâm, A. b. H. (1955). Es-Sîretü’n-Nebeviyye (Thk. Mustafa es-Sekkā - İbrâhim el-Ebyârî - Abdülhafîz eş-Şelebî, Ed.; C. 2). Şirketu Mektebetü Mustafâ elbâbî.
• İbn Huzeyme, E. B. M. b. İ. b. H. (tsz). Sahîh (thk. Muhammed Mustafâ A’zamî, Ed.; C. 2). Mektebetü’l-İslâmî.
• İbn İshâk, M. b. İ. b. Y. (1978). Sîretu İbn. İshâk (thk. Süheyl Zekâr, Ed.; C. 1). Dârru’l-Fikr.
• İbn Kesîr, E.-F. İ.-D. İ. b. Ö. (1999). Tefsîru’l Kur’âni’l-azîm (Thk. Sâmî b. Muhammed Selâme, Ed.; C. 5). Dâru Teybe.
• İbn Kesir, E.-F. İ. b. Ö. b. K. el-Karşi el-Basrî ed-Dimeşki. (1968). Kısasu’l-Enbiyâ (thk. Mustafâ Abdulvâhid, Ed.). Matbastu Dâru’t-Te’lîf.
• İbn Kesir, E.-F. İ. b. Ö. b. K. el-Karşi el-Basrî ed-Dimeşki. (1986a). El-Bidâye ve’n-Nihâye (C. 2). Dâru’l-Fikr.
• İbn Kesir, E.-F. İ. b. Ö. b. K. el-Karşi el-Basrî ed-Dimeşki. (1986b). El-Bidâye ve’n-Nihâye (C. 1). Dâru’l-Fikr.
• İbn Mâce, E. A. M. b. Y. el-Kazvînî. (tsz). Es-Sünen (thk. Muammed Fuâd Abdülbâkî, Ed.; C. 2). Dâru’l-Kutubi’l-Arabî.
• İbn Mende. (1995). Şurutu Eimme (thk. Abdurrahman b. Abdulcebbar el-Feryevai, Ed.). Dâru’-Müslim.
• İbnu’l- Cevzî, E.-F. A. (t.y.). Târîhu Beyti’l-Makdis (C. 1). Mektebetu’s-Sekâfeti’d-Dînî.
• Kastalânî, A. b. M. b. E. B. (1323a). İrşadü’s-Sârî li Şerhi Sahîhi’l-Buhârî (C. 5). Matbaatü’l-Kübrâ’l-Emîrî.
• Kastalânî, A. b. M. b. E. B. (1323b). İrşadü’s-Sârî li Şerhi Sahîhi’l-Buhârî (C. 2). Matbaatü’l-Kübrâ’l-Emîrî.
• Kastalânî, A. b. M. b. E. B. (1323c). İrşadü’s-Sârî li Şerhi Sahîhi’l-Buhârî (C. 1). Matbaatü’l-Kübrâ’l-Emîrî.
• Kurtubî, E. A. M. b. A. b. E. B. b. F. el-Ensârî. (1964a). El- Câmi‘ li ahkâm’ul- Kur’an (Thk. Ahmed el-Berdunî ve İbrâhîm Etfîş, Ed.; C. 17). ,Dâru’l-kütübü’l-Mısrî.
• Kurtubî, E. A. M. b. A. b. E. B. b. F. el-Ensârî. (1964b). El- Câmi‘ li ahkâm’ul- Kur’an (Thk. Ahmed el-Berdunî ve İbrâhîm Etfîş, Ed.; C. 20). ,Dâru’l-kütübü’l-Mısrî.
• Mâlik B. Enes. (1412). Muvatta (thk. Beşşâr Avvâd Ma’rûf-Mahmûd Halîl, Ed.; C. 2). Müessesetü’r-Risâle.
• Mamer B. Raşid. (1403). El-Câmi’ (thk. Habîburrahman A’zamî, Ed.). el-Meclisu’l- İlmiye.
• Muhammed el-Ğazâlî. (1427). Fıkhu’s-Sîre (C. 1). Dâru’l-Kalem.
• Mükâtil b. Süleymân. (1423). Tefsîru Mükâtil b. Süleymân (thk. Abdullah Mahmûd Şehâte, Ed.; C. 2). Dâru ihyâi’t-türâs.
• Müslim, E.-H. M. İ.-H. el-Kuseyrî. (tsza). El-Câmiu’s-Sahîh (thk. Muammed Fuâd Abdülbâki, Ed.; C. 2). Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabî.
• Müslim, E.-H. M. İ.-H. el-Kuseyrî. (tszb). El-Câmiu’s-Sahîh (thk. Muammed Fuâd Abdülbâki, Ed.; C. 1). Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabî.
• Nesâî, A. A. b. Ş. (1986a). Sünen (thk. Abdülfettah Ebû Ğudde, Ed.; C. 2). Mektebetü’l-Matbuati’l-İslamîye.
• Nesâî, A. A. b. Ş. (1986b). Sünen (thk. Abdülfettah Ebû Ğudde, Ed.; C. 3). Mektebetü’l-Matbuati’l-İslamîye.
• Öğüt, S. (1997). Harem. İçinde DİA (C. 16, ss. 127-132). TDV Yayınları.
• Önkal, A. (1993). Ci’râne. İçinde DİA (C. 8, s. 25). TDV Yayınları.
• Şevkânî, M. b. A. (1414). Fethu’l-Kadîr (C. 3). Dâru İbn Kesîr. Taberânî, E.-K. S. b. A. (1994). El-Mu’cemü’l-Kebîr (thk. Hamdi b. Abdilmecid es-Silefi, Ed.; C. 11). Mektebetü İbn Teymiye.
• Taberî, M. b. C. et-Taberî. (2000). Câmiu’l-Beyân fî T’vîli’l-Ku’rân (thk. Ahmed Muhammed şâkir, Ed.; C. 3). Müessesetü’r-Risâle.
• Tirmizî, E. İ. M. b. İ. b. S. (1975a). Sünen-i Tirmizî (thk. Ahmed Fuad Şâkir (I-II)- Muhammed Fuâd Abdulbâkî (III)-İbrahim Atvah (IV-V), Ed.; C. 5). Şirketü Mektebetu ve Matbaatu’l-Albâbî.
• Tirmizî, E. İ. M. b. İ. b. S. (1975b). Sünen-i Tirmizî (thk. Ahmed Fuad Şâkir (I-II)- Muhammed Fuâd Abdulbâkî (III)-İbrahim Atvah (IV-V), Ed.; C. 2). Şirketü Mektebetu ve Matbaatu’l-Albâbî.
• Yavuz, S. S. (2005). Mi’rac. İçinde DİA (C. 30, ss. 132-135). TDV Yayınları.