انعكاسات فتح صلاح الدين الأيوبي البيت المقدس في التفاسير

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 3, 309 - 318, 31.12.2020

Ahmet Akbaş

https://doi.org/10.31456/beytulmakdis.808593

Öz

المسجد الأقصى ، الذي هو قلب بيت المقدس ، هو القبلة الأولى للمسلمين والثالث من المساجد الثلاثة المقدسة في الإسلام. هذه المدينة ، التي هي واحدة من محطات معجزة الاسرى و المعراج. لقد جاءت تحت حكم المسلمين في عهد عمر ، حيث عاش الناس هنا في ثقة واستقرار لمدة خمسة قرون تقريبًا ، وكانوا يتعبدون بحرية. إلا أن الجيوش الصليبية ، مستغلة الخلافات بين الحكام المسلمين في المنطقة، استولت على بيت المقدس عام 1099 ، ونفذت مجزرة كانت نادرة في التاريخ ، وقتلت الكثير من الناس في المدينة دون تمييز بين المسلمين واليهود ، ودمرت معابدهم. وقد سجل مؤرخوهم أنفسهم تفاصيل هذه المجزرة الوحشية في صفحات التاريخ. خلال فترة الاحتلال التي استمرت 88 عامًا ، كان صلاح الدين الأيوبي أحد القادة المسلمين الذين كان عقلهم وقلبهم مشغولًان دائمًا بتحرير بيت المقدس. بعد سنوات من التحضير ، حرر بيت المقدس بنصر مبارك عام 1187 بإنقاذه من القتلة. قوبل انتصار القائد العظيم صلاح الدين بفرح كبير في العالم الإسلامي كله. أحد الأماكن التي انعكس فيها هذا الفتح المقدس في العالم الإسلامي هي التعليقات المكتوبة في تواريخ ما بعد الفتح. يمكن العثور على آثار هذا الغزو في أعمال المفسرين الذين يسعون جاهدين من أجل فهم أفضل لكلام الله ونقل رسائله إلى البشرية. بناءً على هذا ، سيكون هدفنا في عملنا هو تتبع هاذا الفتح المقدس في التعليقات وتحديد كيفية انعكاس هذا الفرح في كلمات المفسرين.

Anahtar Kelimeler

التفسير, القدس, بيت المقدس, فتح, صلاح الدين أيوبي

Beytülmakdis’in Selahaddin Eyyûbî Tarafından Fethinin Tefsirlerdeki Yansımaları

Öz

Beytülmakdis’in kalbi mesabesindeki Mescid-i Aksâ, Müslümanların ilk kıblesi olup İslam’daki üç mukaddes mescidin üçüncüsüdür. Hz. Peygamber’in İsra ve Miraç mucizesinin duraklarından biri olan bu şehir, Hz. Ömer döneminde Müslümanların yönetimine girmiş, yaklaşık beş asır boyunca insanlar burada, güven ve istikrar içinde yaşamış, özgürce ibadetlerini ifa etmişlerdir. Ancak bölgedeki Müslüman yöneticilerin kendi aralarındaki çekişmelerini fırsat bilen haçlı orduları, 1099 yılında Beytülmakdis’i ele geçirmiş, tarihte benzeri az görülen bir katliam gerçekleştirmiş, Müslüman ve Yahudi ayırt etmeden şehirdeki nice insanı öldürmüş, mabetlerini tarumar etmişlerdir. Bu hunharca katliamın ayrıntıları, bizzat kendi tarihçileri tarafından da tarihin utanç sayfalarına kaydedilmiştir. 88 yıl süren işgal dönemi boyunca zihni ve kalbi her daim Beytülmakdis’in kurtuluşu ile meşgul olan Müslüman liderlerden biri de Selahaddin Eyyûbî olmuştur. O, yıllar süren hazırlık döneminin ardından 1187 yılında kutlu bir zaferle Beytülmakdis’i canilerin elinden kurtararak özgürlüğüne kavuşturmuştur. Büyük kumandan Selahaddin’in bu zaferi, tüm İslam âleminde büyük bir sevinçle karşılanmıştır. İslam dünyasında bu kutlu fethin yansıdığı yerlerden birisi de fetih sonrası tarihlerde yazılan tefsirlerdir. Allah’ın kelamının daha iyi anlaşılması ve mesajlarının insanlığa ulaştırılması için gayret gösteren müfessirlerin eserlerinde de bu fethin izlerine rastlanmaktadır. Buradan hareketle çalışmamızdaki hedefimiz, kutlu fethin tefsirlerdeki izlerini sürmek, bu sevincin, müfessirlerin sözlerine nasıl yansıdığını tespit etmek olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kudüs, Beytülmakdis, Fetih, Selahaddin Eyyûbî

The Conquest of Bait al-Makdis by Saladin al-Ayyûbî and its Reflections on Tafsîrs

Öz

Masjid al-Aqsa, which is like the heart of Beytülmakdis, is the first qibla of Muslims and the third of the three holy mosques in Islam. Hz. This city, which is one of the stops of the Prophet's miracle of Israel and Miracles, is Hz. It came under the rule of Muslims during the Omar period, for about five centuries, people lived here in confidence and stability and worshiped freely. However, the crusader armies, taking advantage of the quarrels of the Muslim rulers in the region, captured Beytülmakdis in 1099, carried out a massacre that was rare in history, killed many people in the city without distinguishing between Muslims and Jews, and destroyed their temple. The details of this brutal massacre have been recorded in the pages of history by his historians themselves. During the 88-year occupation period, one of the Muslim leaders whose mind and heart was always preoccupied with the liberation of Beytülmakdis was Saladin Ayyubî. After years of preparation, he liberated Beytülmakdis with a blessed victory in 1187 by saving it from the murderers. This victory of the great commander Saladin was welcomed with great joy in the whole Islamic world. One of the places where this holy conquest is reflected in the Islamic world is the commentaries written in the post-conquest dates. The traces of this conquest can be found in the works of the commentators who strive for a better understanding of God's word and conveying his messages to humanity. Based on this, our aim in our work will be to trace the holy conquest in the commentaries and to determine how this joy is reflected in the words of the commentators.

Anahtar Kelimeler

Tafseer, Jerusalem, Bayt al-Maqdis, Conquest, Saladin Ayyubi

Kaynakça

• Arpa, Abdulmuttalip (2015), “Rûm Sûresi Çerçevesinde Beytülmakdis’in Fethinin Müjdelenmesi İbn Berrecân’ın İşârî Tefsir Yorumu”, Journal of Islamicjerusalem Studies 15, 33-46.
• Avcı, Casim (2002), “Kudüs”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları), 26/327-329.
• Beksaç, A. Engin (1995), “Fatimîler”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları), 12/228-240. Bursevî, İsmail Hakkı b. Mustafa (ts.), Rûhu’l-Beyân (Beyrut: Dâru’l-Fikr)
• Demirkent, Işın (2002), “Kudüs”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları), 26/329-332.
• Ebû Hayyân, Muhammed b. Yusuf b. Ali el-Endelüsî (1420 h.), el-Bahru’l-Muhît (Beyrut: Dâru’l-Fikr)
• Gül, Muammer (2001), “Müslümanların Kudüs’ü Fethi”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/2, 47-58.
• Karaman, Hayrettin vd. (2007), Kurʼân Yolu. 5 Cilt. (Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları)
• İbn Acîbe, Ebü'l-Abbâs Ahmed b. Muhammed b. Mehdî b. Acîbe el-Hasenî eş-Şâzelî (2002), el-Bahru’l-Medîd fî Tefsiri’l-Kur’âni’l-Mecîd (Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye)
• İbn Âdil, Ebû Hafs Sirâcüddîn Ömer b. Nûreddîn Ali b. Âdil en-Nu‘mânî (1998), el-Lübâb fî ‘Ulûmi’l-Kitâb (Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye)
• İnce, Fatma (2019), “Selahaddin Eyyûbî’nin İslam Birliğini Kurma Çabaları”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi 16/63, 455-466.
• Kafes, Mahmut (1994), “Ebû Hayyân el-Endelüsî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları), 10/152-154.
• Özel, Ahmet (2016), “İbn Âdil”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (İstanbul: TDV Yayınları), Ek-1/583-585.
• Râzî, Fahruddin Muhammed (1420 h.), Mefâtîhuʼl-Ğayb (Beyrut: Dâru İhyâiʼt-Türâsiʼl-ʻArabî,)
• Şeşen, Ramazan (1990), “Hıttin’de Selahaddin’in Ordusu”, Belleten Dergisi 54/209, 427-434.
• Şeşen, Ramazan (2009), “Selahaddin-i Eyyûbî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları), 36/337-340.
• Üstün, Cemal (2018), “Selahaddin Eyyûbî ve Kudüs’ün Fethi”, Yenifikir Dergisi 9/21, 75.
• Yavuz, Yusuf Şevki (1995), “Fahreddin er-Râzî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları), 12/89-95.
• Yılmaz, İbrahim (2004), “Sultan Selahaddin ve Onun Etrafında Gelişen Arap Şiiri”, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 4/12, 35-46.
• Zemahşerî, Ebuʼl-Kasım Cârullah Mahmud b. Ömer (2009), Tefsîruʼl-Keşşâf ‘an Hakaikiʼt-Tenzîl ve ‘Uyûniʼl-Ekavîl fî Vücûhiʼt-Teʼvîl. (Beyrut: Dâruʼl-Marife.)