Camilerde Yaygın Din Eğitimi Faaliyeti

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 21, 15.06.2022

Meryem Karataş

https://doi.org/10.53442/bider.vi.1064783

Öz

Yaygın din eğitimi toplumsal dindarlığın oluşmasında etken unsurlardan biridir. Camiler mabet olma özelliğinin yanı sıra yaygın din eğitiminin halka açılan yüzüdür. Bu açıdan camilerdeki eğitim faaliyetleri, üzerinde düşünülmesi gereken bir özelliğe sahiptir. Bu araştırma, camilerdeki din eğitimi faaliyetlerinin çeşitliliği, topluma olan katkılarının neler olduğu ve nasıl olması gerektiği üzerine kurgulanmıştır. Camilerde sürdürülen planlı din eğitimi faaliyetleri çalışmanın kapsamı içindedir. Din görevlilerin cemaatle, halkla olan ve planlı olarak ilerlemeyen diyalogları, çalışmaları, sohbetleri araştırma sınırları dışındadır. Araştırma sonucunda konuyla ilgili öneriler oluşturulmuştur. Hedef kitlenin istek ve ihtiyaçları doğrultusunda oluşturulan içerikle bilişsel alandan ziyade duyuşsal alanla ilgili öğrenme alanları hazırlanmalıdır. Görevliler tarafından da kuşatıcı ve kucaklayıcı bir dil kullanılmasının gerekliliği açıktır. Ayrıca bu kadar komplike olan bir sürecin başarıya ulaşması için her aşamasının planlı programlı ilerlemesi gerektiği de ulaşılan sonuçlardandır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Yaygın Din Eğitimi, Cami, Hutbe, Vaaz

Kaynakça

• Akseki, Ahmet Hamdi. İslam Dini. Ankara: Başbakanlık Basımevi, 1977.
• Aydın, M. Zeki. “Vaazlarda Değerlendirme ve Geri Bildirim”. Vaaz ve Vaizlik Sempozyumu II. Ankara: Dib Yayınları, 2011, 117-129. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/Vaaz%20ve%20Vaizlik%20Sempozyumu%20II.%20Cilt.pdf
• Ayhan, Halis. Eğitime Giriş ve İslamiyet’in Eğitime Getirdiği Değerler. İstanbul: Damla Yayınevi, 1982.
• Baktır, Mustafa. “Hutbe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim 10 Haziran 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/hutbe
• Baltacı, Cahit. “Türk Eğitim Sisteminde Kur’an Kurslarının Yeri”. Kur’an Kurslarında Eğitim Öğretim ve Verimlilik Sempozyumu (İstanbul 2000), 15-18. http://isamveri.org/pdfdrg/D136507/2000/2000_BALTACIC.pdf
• Bozkurt, Nebi. “Darülkurra”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim 23 Mart 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/darulkurra#1
• Bulut, Mehmet. “Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Yaygın Din Eğitimi Görevi”. Diyanet İlmi Dergi 35/4 (1999), 113-128.
• Bulut, Mehmet. “Yaygın Din Eğitimi”. Diyanet İlmi Dergi 29/3 (1993), 3-8.
• Cami Görevlilerinden Örnek Projeler. Diyanet İşleri Başkanlığı (Ankara 2020). Erişim 30 Mayıs 2021. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Icon/SagSlider/Cami%20G%C3%B6revlilerinden%20%C3%96rnek%20Projeler%20(Payla%C5%9F%C4%B1m%20%C4%B0%C3%A7in).pdf
• Cami Hizmetlerinde Verimliliğin Artırılması Genelgesi. Diyanet İşleri Başkanlığı (14 Kasım 2019). Sayı No. 75718882-216-E.716418. Erişim 29 Mayıs 2021. https://hukukmusavirligi.diyanet.gov.tr/Documents/Cami%20Hizmetlerinde%20Verimlili%C4%9Fin%20Artt%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1%20Genelgesi.pdf
• Cirit, Hasan. “Vaaz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim 18 Ağustos 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/vaaz#1
• Çelebi, Ahmed. İslam’da Eğitim Öğretim Tarihi. çev. Ali Yardım. İstanbul: Damla Yayınevi, 1998.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü Uygulama Genelgesi. Diyanet İşleri Başkanlığı (15 Aralık 2020). Sayı No. 847444. Erişim 28 Nisan 2021. https://hukukmusavirligi.diyanet.gov.tr/Documents/Din%20Hizmetleri%20Genel%20M%C3%BCd%C3%BCrl%C3%BC%C4%9F%C3%BC%20Uygulama%20Genelgesi.pdf
• Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an Eğitim ve Öğretimine Yönelik Kurslar İle Öğrenci Yurt ve Pansiyonları Yönetmeliği. Resmi Gazete 28257 (7 Nisan 2012). Erişim 15 Mayıs 2020. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/04/20120407-13.htm
• Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun (Kanun No. 633). Resmi Gazete 12038 (22 Haziran 1965). Erişim 11 Haziran 2020. https://hukukmusavirligi.diyanet.gov.tr/Documents/633%20say%C4%B1l%C4%B1%20Kanun%20(6002%20%C3%B6ncesi).pdf
• Doğan, Recai. “Cumhuriyet Öncesi Dönemde Yaygın Din Eğitimi Açısından Hutbeler”. Dini Araştırmalar 1/2 (Eylül Aralık 1998), 5-51. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/51556
• Doğan, Recai. “Yaygın Din Eğitiminin Neliği”. Din Eğitimi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları, 2013, 290.
• el-Isfahâni, Ragıp. el-Müfredât fi Ğaribi’l Kur’an. tah. Safvan Adnân ed-Davudi. Beyrut: Daru’l Kalem, 1412.
• Fidan, Nurettin. Okulda Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem Akademi, 2012.
• Güneş, Firdevs. Yetişkin Eğitimi (Halk Eğitimi). Ankara: Ocak Yayınları, 1996.
• Güç, Ahmet. “Mâbed”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim 13 Şubat 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/mabed
• Hamidullah, Muhammed. İslam Peygamberi. çev. Salih Tuğ. İstanbul: İrfan Yayımcılık, 1993, 768-769.
• İbn Manzur, Ebu’l Fadl el-Ensari. Lisanü’l Arap. Daru Sadır. 6 Cilt. Beyrut: 1414.
• Kaymakcan, Recep. “Yaygın Din Eğitiminde Yöntem”. İslami İlimlerde Metodoloji (Usul) Mes’elesi. 51-91. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2005.
• Kazıcı, Ziya. “Bir Eğitim Kurumu Olarak Daru’l Kurra”. Kur’an Kurslarında Eğitim Öğretim ve Verimlilik Sempozyumu (İstanbul 2000), 33-39. http://isamveri.org/pdfdrg/D136507/2000/2000_KAZICIZ.pdf
• Koç, Ahmet. “Kur’an Kurslarının Mevcut Sorunları ve Bunlara Yönelik Çözüm Önerileri”. IV. Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri 2 (12-16 Ekim 2009), 717-730. http://isamveri.org/pdfdrg/D207288/2009_2/2009_KOCA.pdf
• Koç, Ahmet. “Diyanet İşleri Başkanlığı ve Yaygın Din Eğitimi”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 8 (2001), 139-170. http://isamveri.org/pdfdrg/D01239/2001_8/2001_08_KOCA.pdf
• Köylü, Mustafa. Psiko-Sosyal Açıdan Dini İletişim. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2002. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Köylü, Mustafa. Yetişkin Din Eğitiminin Teorik Temelleri. Samsun: Etüt Yayınları, 2000.
• Kur’an-ı Kerim Meali. çev. Halil Altuntaş-Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 3. Basım, 2009.
• MEB Onüçüncü Milli Eğitim Şurası. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1990.
• Milli Eğitim Temel Kanunu (Kanun No. 1739). Resmi Gazete 14574 (Haziran 1973). Erişim 11 Eylül 2019. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14574.pdf
• Okumuş, Ejder. “Türkiye Dindarlığında Vaaz ve Vaizlerin Rolü”. Vaaz ve Vaizlik Sempozyumu II. 212-244. Ankara: Dib Yayınları, 2011.
• Onay, Ahmet. “Diyanet Hutbelerinin Muhteva Analizi, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 1999 Yılı Hutbeleri Örneği”. İslami Araştırmalar Dergisi 17/1 (2004), 1-13.
• Önkal, Ahmet - Bozkurt, Nebi. “Cami”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim 17 Nisan 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/cami#1-dini-ve-sosyokulturel-tarihi
• Özbolat, Abdullah. “Hutbelerde Söylem Değişimi Diyanet Hutbeleri Örneği”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 7/29, 662-679. http://abdullahozbolat.com/wp-content/uploads/2017/09/08.-Hutbelerde-S%C3%B6ylem-De%C4%9Fi%C5%9Fimi.pdf
• Selçuk, Mualla. “Camilerde Yetişkinlere Yönelik Din Eğitimi Çalışmaları”. Din Hizmetlerinde İletişim ve Halkla İlişkiler İletişim Dini Danışma ve Rehberlik Halkla İlişkiler. ed. Cemal Tosun. Eskişehir: Açık öğretim Fakültesi Yayınları, 2002.
• Şen, Ziya. “Camilerde Okunan Hutbelerin Mevcut Durumunun Değerlendirilmesi ve Daha Mükemmel Hale Gelmesi İçin Bazı Teklifler”. I. Din Hizmetleri Sempozyumu. 493-504. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2008.
• Şeriye ve Evkaf ve Erkânı Harbiyei Umumiye Vekâletlerinin İlgasına Dair Kanun (Kanun No. 429) (3 Mart 1924). Erişim 31 Mayıs 2021. https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc002/kanuntbmmc002/kanuntbmmc00200429.pdf Tevhid-i Tedrisat Kanunu (Kanun No. 430). Resmi Gazete 63 (3 Mart 1924). Erişim 11 Mayıs 2021. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.430.pdf
• Titmus, Colin, vd. Yetişkin Eğitimi Terimleri. çev. A. Ferhan Oğuzkan. Ankara: Unesco Türkiye Milli Komisyonu, 1985.
• Tosun, Cemal. “Din Öğretimi Yöntemlerinin Bilimselleştirilmesi”. İslami İlimlerde Metodoloji (Usul) Mes’elesi. 17-51. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2005.
• Tosun, Cemal. “İlahiyat Fakültelerinde Vaizlik Eğitimi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 36/36 (1997), 179-221. http://isamveri.org/pdfdrg/D00001/1997_C36/1997_c36_TOSUNC.pdf
• Tosun, Cemal. Din Eğitimi Bilimine Giriş. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2002.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. Erişim 14 Eylül 2020. https://www.tdk.gov.tr/tdk/
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (Kanun No. 334). Resmi Gazete 10859 (20 Temmuz 1961). Erişim 12 Eylül 2019. https://www.anayasa.gen.tr/1961ay.htm
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (Kanun No. 2709). Resmi Gazete 17863 (7 Kasım 1982). Erişim 14 Eylül 2019. http://www.anayasa.gen.tr/1982ay.htm
• Yaldız, Emine. Öğrencilerin Yaz Kur’an Kurslarından Memnuniyet Düzeyleri ve Beklentileri Üzerine Bir Araştırma. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2014. http://tez.sdu.edu.tr/Tezler/TS01768.pdf
• Yavuz, Kerim. Günümüzde Din Eğitimi. Adana: Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1988.
• Yaz Kur’an Kursları Öğretim Programı. Diyanet İşleri Başkanlığı. Ankara: 2018. Erişim 15 Şubat 2020. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/Yaz%20Kur'an%20Kurslar%C4%B1%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1-2018.pdf
• Yılmaz, Hüseyin. “Cami Eksenli Din Eğitimi”, Din Eğitimi El Kitabı. 315-333. Ankara: Grafiker Yayınları, 2013.
• Yılmaz, Hüseyin. Din Eğitimi ve Sosyal Barış. İstanbul: İnsan Yayınları, 2003.