KIRAAT FARKLILIKLARININ MEALLERE YANSITILAMAMASI PROBLEMATİĞİ

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 94 - 110, 01.01.2025

Mehmet Keleş

https://doi.org/10.53442/bider.vi.1574281

Öz

Âyetlerde varit olan bazı kelimelerin telaffuzundaki farklılıkları ifade eden kıraat ihtilafları, genel itibariyle “usûl” ve “ferşü’l-huruf” şeklinde iki temel başlıkta ele alınmaktadır. Usûl farklılıkları, istiâze, idğâm, med mertebeleri vb. kaidelerin bir düzen çerçevesinde icra edilmesiyle ilgili olup manayı ciddi oranda etkilemezken ferş-î farklılıklar da dağınık olarak, belli bir sistem takip edilmeksizin düzensiz olarak gelen ve yerine göre manayı değiştirip etkili olan ihtilaflar için kullanılmaktadır. Âyet anlamlarının bilinmesi amacıyla yazılan meal ise Arapça dışında herhangi bir dille -tam karşılığı olmasa da- yaklaşık olarak âyetlerin çevrilmesini ifade etmektedir. Özellikle Arapça bilmeyen kimselerin Kur’an’ı anlayabilmesi, ilâhî emirlerin geniş kitlelere ulaştırılabilmesi ve âyetlerin zenginliğinin yansıtılabilmesi için son zamanlarda önemli oranda mealler telif edilmiştir. Ancak telif edilen meallerin ekseriyetinin kıraat farklılıklarını göz önünde bulundurmadan kaleme alınmış olması, kafa karışıklığına ve bazı problemlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Bu araştırmanın konusu, kıraat farklılıklarının meallere yansıtılması problematiğini sahih ve şâz kıraatler çerçevesinde ortaya koymaktır. Araştırmada öncelikle sahih kıraatlerle istidlalde bulunulan bazı âyet örnekleri verilerek mealler incelenmiştir. Akabinde aynı yöntemle anlamı daha iyi ifade etmesi sebebiyle şâz kıraatlerle istidlalde bulunulan mealler de bazı örnekler çerçevesinde tespit ve tayini yapılmaya çalışılmıştır. Tahlil edilen örnekler ile ele alınan bilgi ve bulgular sonucunda kıraatlerin yeterli seviyede meallere yansıtılmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Kıraat, Âyet, Meal, Anlam.

THE PROBLEMATIC OF THE FAILURE TO REFLECT THE DIFFERENCES OF QIRAAT IN TRANSLATIONS

Öz

Qiraat differences, which express the differences pronunciation of some words Quranic, are generally addressed under two main headings as “usûl” and “farşü’l-huruf”. Usûl differences are related to the implementation of rules such as istiâze, idğâm, etc. within a regular framework not seriously affect the meaning, while ferş-î differences are used for disagreements that come a scattered manner, without following a certain system, and partially change the meaning and have an effect. The translation written for the purpose making the Quran refers the translation approximately in any language other than Arabic. Many translations have been compiled especially those who do not know Arabic can understand the Quran, fact that the majority of the compiled translations the recitation differences has paved the way confusion and the emergence of some problems in fully understanding the issues. The subject of research problematic reflecting the differences in recitation translations within the framework of some examples from the authentic and irregular recitations. In the research, firstly, the translations were examined by giving some examples of deduced from authentic recitations. Then, with same method, the translations that were deduced from irregular recitations were also tried determined and determined within framework examples because express the meaning better.

Anahtar Kelimeler

Qiraat (recitations), Difference, Meal, Reflection, Problematic

Kaynakça

• Altuntaş - Şahin, Halil - Muzaffer. Kur’an-ı Kerim Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2011.
• Aşıkkutlu, Emin. “Kıraat İlminin Temellendirilmesinde Ahruf-i Seb’a Hadisi: Tahriç, Tahlil ve Değerlendirme”, Kur’an Araştırmaları-IV. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2002.
• Atasoy vd., İhsan. Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Meâli. İstanbul: Nesil Yayıncılık, 2012.
• Ateş, Süleyman. “Kıraatlarda Tevatür Meselesi”, Kur’an ve Tefsir Araştırmaları-IV. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2002.
• Bayraklı, Bayraktar. Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Meâli. ed. Mehmet Okuyan. İstanbul: Bayraklı Yayınları, 2007.